فولاد مبارکه الگوی جهانی فولادسازی فناورانه

مونا موسوی: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تور رسانه ای به اصفهان داشت و بازدید از مجتمع فولاد مبارکه اصفهان هم جزو برنامه بود. با توجه به اینکه از ابتدای سال جاری رکورد زنی در تولید فولاد مبارکه همواره در صدر اخبار رسانه ها قرار داشته، به همین دلیل بازدید رسانه ای از آن اهمیت بالایی داشت، به ویژه اینکه در سال های اخیر موضوع تامین سوخت، وضعیت مصرف آب و همچنین آلایندگی صنعت فولاد همواره چالشی جدی در این صنعت بوده است.
در این بازدید واحد‌های تولید تختال، ورق و… مورد بررسی قرار گرفت و مدیران فولاد مبارکه تاکید کردند که با وجود محدودیت‌های شدید انرژی در تابستان، برنامه‌ریزی جهت تولید حداکثری در دستور کار قرار دارد که بتواند در راستای تامین نیاز داخلی و صادرات بکار گرفته شود.

در حال حاضر فولاد مبارکه بزرگترین تولید کننده ورق‌های فولادی تختال در خاورمیانه و شمال آفریقا است، این بنگاه سهم ۳۴ درصدی تولید فولاد در کشور و ۲۰ درصدی در منطقه منا را دارد.
تولید امسال فولاد مبارکه از ابتدای سال جاری تاکنون نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد قابل‌ملاحظه‌ای مواجه بوده است. به طوری که ضمن کسب رکورد تولید ماهیانه کمی و کیفی، دستاوردهای ارزنده در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی و آب نیز بدست آمده است.  در حالی که امسال از همان اوایل آذر، این شرکت با محدودیت ۵۰ درصدی عرضه گاز مواجه بودند و طبق گفته مدیران فولاد مبارکه چندین مدول احیا تحت تاثیر قرار گرفته اما این موضوع مانع از رکورد زنی در بخش تولید نشده است.
این مجتمع که از ابتدای انقلاب نقش مهمی در صنعت کشور بازی کرده حالا وظایف بیشتری به دوش گرفته است. به گونه ای که امروز نقش مهمی در تامین ورق های فولادی مورد نیاز صنعت خودرو و نفت و گاز دارد. تولید برخی از این محصولات که در صنعت نفت و گاز بکار گرفته می شود نیازمند فناوری خاصی است و فولاد مبارکه با تولید آنها نه تنها منجر به خودکفایی و جلوگیری از خروج ارز از کشور شده است. بلکه این بنگاه اقتصادی سهم ۱.۵ درصدی در تولید ناخالص داخلی کشور و ۶ درصدی در صنعت را دارد.

نقش فولاد مبارکه در سایر صنایع
از طرف دیگر ظرفیت تولید ورق خودرو و لوازم خانگی این شرکت فرصتی برای رشد و بالندگی این صنایع را فراهم کرده تا در مسیر رشد تیراژ تولید بروند. البته در سال های اخیر این صنایع نتوانسته اند با فناوری های روز دنیا هم گام شوند به همین دلیل مصرف کنندگان انتقاداتی بر کیفیت خودرو و … داشته اند، اما متاسفانه فرافکنی های انجام داده اند تا کیفیت پایین محصولات خود را متوجه شرکت های تامین کننده مواد اولیه ورق و… کنند.
در حال حاضر فولاد مبارکه اصفهان نه تنها نقش مهمی در صنعت، اشتغال و حتی درآمد ارزی کشور دارد، به دلیل فعالیت دانش بنیانی که در سال های اخیر داشته به پیشران شکل گیری واحد‌های تحقیق و توسعه در سایر شرکت های فولاد بدل شده است و بستری برای خودکفایی صنعت در تامین تجهیزات و قطعات مورد نیاز فراهم کرده است.

اقدامات فولاد مبارکه در بهره وری مصرف آب
فولاد مبارکه با توجه به دغدغه‌هایی که برای تأمین آب فلات مرکزی و برخی استان‌های کشور داشته است، پروژه انتقال آب از دریای عمان همانند یک پشتیبان وارد میدان شده و احتمالا تا چند ماه آینده‌ این پروژه به نتیجه می رسد.
همچنین یکی از منابع برای تأمین آب فولاد مبارکه پساب‌های شهری است که توسط چهار ایستگاه پساب‌های شهری از تصفیه‌خانه‌های شهری  جمع‌آوری به فولاد مبارکه انتقال می یابد. در فولاد مبارکه تصفیه تکمیلی و تبدیل به آب صنعتی انجام می‌شود.

بخش دیگری از آب صنعتی پساب‌های صنعتی خود شرکت هستند که با تصفیه تکمیلی و بازچرخانی پساب به چرخه وارد می شوند. سال گذشته برداشت آب فولاد مبارکه از رودخانه زاینده‌رود حدود ۱۴ میلیون متر مکعب بوده است که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این مقدار تا چند سال آینده باید به صفر برسد.
یکی از اقدامات بسیار خوبی که فولاد مبارکه به‌طور جدی از سال‌ها قبل دنبال می‌کرد، راهبرد بهینه‌سازی و مدیریت مصرف آب بود. همین موضوع باعث شده تا شرکت فولاد مبارکه در زمینه مصرف آب به عنوان شاخص جهانی مطرح شود.

در واقع بهینه‌سازی مصرف آب در شرکت فولاد مبارکه و استفاده از آب‌های کم‌کیفیت باعث شده سالانه از مصرف ۷۰۰ هزار مترمکعب آب تازه جلوگیری به عمل آمد. در واقع میانگین جهانی مصرف آب در صنعت فولاد حدود ۳.۳ مترمکعب برای تولید هر تن فولاد است. فولاد مبارکه در سال گذشته به ۲.۲ مترمکعب به ازای هر تن تولید اسلب رسید بنابراین از این نظر از رقبای جهانی وضعیت بهتری دارد.

برنامه های فولاد مبارکه تنها بر افزایش تولید و بهره وری در کاهش مصرف آب متمرکز نبود، چراکه هم اکنون پروژه مطالعه دو میدان گازی در دست اقدام دارد، با راه اندازی و تکمیل این طرح در چند سال آینده علاوه بر تأمین گاز مورد نیاز خودش، می‌تواند به شبکه گازرسانی نیز کمک کند. هدف امسال فولاد مبارکه ۸۱ همت سرمایه گذاری است و در افق ۱۴۰۴ حدود ۲۱۶ همت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف انجام خواهد داد.

یکی دیگر از مباحثی که به صنعت فولاد کشور ارتباط دارد آلایندگی است، طبق مطالعات صورت گرفته، حدود بیش از ۸۰ درصد آلودگی هوای اصفهان به منابع متحرک اختصاص دارد، سهم فولاد مبارکه در آلودگی هوای اصفهان در حد دهم درصد یا زیر آن است. در واقع عدد شاخص جهانی تولید دی اکسید کربن در فولاد حدود ۱.۹ اعلام شده ولی در فولاد مبارکه این عدد ۱.۶ است.

برنامه کاهش آلایندگی از نظر دی اکسید کربن در فولاد مبارکه با افزایش راندمان نیروگاه دنبال می شود که نزدیک به ۶۰ درصد است همچنین نیروگاه خورشیدی قرار شده به مدار بیاید. در این صورت جایگاه فولاد مبارکه در دنیا جزو بهترین‌ها خواهد شد. همچنین ۲۰۰ مگاوات هم نیروگاه بادی دارد که نتیجه این سه نیروگاه منجر به کاهش ۲.۵ میلیون تن دی اکسید کربن خواهد شد.