عوامل موثر در افزایش موقتی نرخ ارز غیر رسمی

حواشی بازار غیر رسمی ارز در این روز ها کمی بیشتر از گذشته شده است. البته به اعتقاد خیلی از کارشناسان تحولات و تنش های منطقه ای که در هفته های اخیر افزایش یافته یکی از عوامل اصلی التهابات بازار غیر رسمی ارز است. بسیاری از تحلیل گران معتقدند با کاهش تنش های بین المللی مجددا شاهد فروکش کردن تب نرخ ارز در بازار غیر رسمی خواهیم بود.

در همین راستا چندی پیش، فرزین رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به نوسانات نرخ ارز در بازار غیر رسمی آن را کوتاه مدت خواند و عنوان کرد پشت این افزایش ها خال است و دلیل بنیادی برای آن وجود ندارد. همچنین وی از نبود هیچ گونه مشکلی برای تامین ارز تا پایان سال خبر داد و وضعیت ارزی سال آینده را مناسب تر از امسال عنوان کرد.

تقاضای مونتاژ کاران خودرو برای واردات، به التهابات بازار ارز دامن زد؟

اما بر اساس پیگیری های انجام شده یکی از دیگر از عواملی که جدا از فضای پر تنش بین المللی عامل دیگری برای ایجاد التهاب در بازار غیر رسمی ارز به شمار می رود، تقاضای ارز ایجاد شده توسط برخی از شرکت های مونتاژ کار خودرو در هفته های اخیر بوده است.گفتنی است بررسی تحولات بازار غیر رسمی ارز حاکی از این موضوع است که در روز های اخیر، حدود ۷۰ درصد ارز اشخاص، توسط شرکت های وارد کننده CKD خودرو  (شرکت های مونتاژ کار) خریداری شده است.

در همین راستا بانک مرکزی از هفته ی گذشته به منظور کاهش التهابات ایجاد شده و پاسخ به مازاد تقاضای ارزی این شرکت ها اقدام به تخصیص ارز با قیمتی نزدیک به نرخ سامانه مبادله طلا و ارز (نرخ رسمی) بصورت پرتال کرده است تا فشار مضاعفی از جانب این شرکت ها به تقاضا و نرخ ارز در بازار غیر رسمی وارد نشود.

گفتنی است این شرکت ها در روزها اخیر ارز خود را با نرخ نیمای توافقی (همان نرخ ارز تعیین شده توسط اشخاص) خریداری می کردند که اساسا این نرخ ارتباطی با نرخ ارز رسمی ندارد.

لزوم مدیریت منابع ارزی راه مقابله با رشد های هیجانی و غیر بنیادی ارز

همانطور که در بالا اشاره شد، حواشی و افزایش تنش هایی که این روزها در سطح منطقه نسبت به گذشته شدت قابل توجهی گرفته و به گفته مسئولین اقتصادی منجر به ایجاد التهاباتی در بازار غیر رسمی ارز شده است. 

قطعا یکی از موضوعاتی که دست بانک مرکزی را در چنین شرایطی برای کنترل هیجانات کاذب ایجاد شده در بازار غیر رسمی و مدیریت هرچه بهتر بازار باز نگه می دارد، اصلاح رویه های غلط ارزی – تجاری است که صرفا منجر به هدر رفت منابع ارزی خواهند شد و هرگز این منابع را به سمت بخش حقیقی و مولد اقتصاد سوق نمی دهند. به عنوان مثال یکی از این رویه ها که طبق نظر کارشناسان، بانک مرکزی باید برای اصلاح  آن ورود کند، رویه واردات در برابر صادرات خود است. 

لازم به ذکر است هم‌ اکنون صدها میلیون دلار از محل صادرات خود صرفاً در سال ۱۴۰۲ برای واردات آیفون‌های ری‌پک و همچنین قاچاق معکوس طلا تخصیص داده شده است. هرچند پیگیریها از وزارت صمت در خصوص میزان دقیق تخصیص ارز در سال جاری برای واردات آیفون۱۳ (ری‌پک و رفرش) بی‌نتیجه مانده است اما خبرهای غیررسمی حاکی از تخصیص رقم بسیار بالا به این حوزه است که قطعاً هیچ توجیهی در این خصوص وجود ندارد.

نکته دوم اینکه در ۹ماهه ابتدای سال جاری حدود ۱٫۲ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات برای واردات شمش های طلایی تخصیص داده شده است که حالا به‌ اذعان بانک مرکزی این شمش ها از محل قاچاق معکوس وارد کشور می‌شدند و تأثیر کاملاً واقعی در افزایش ذخایر ارزی کشور نداشته است./تسنیم