به گزارش سرمایه فردا، در کارخانه آستین تگزاس، جایی که رباتها میرقصند و سهامداران تسلا با شور و هیجان رأی میدهند، بستهای حقوقی به ارزش یک تریلیون دلار برای ایلان ماسک تصویب شد بزرگترین پاداش تاریخ شرکتهای آمریکایی. این بسته، اگرچه مشروط به تحقق اهداف بلندپروازانهای چون تحویل ۲۰ میلیون خودرو، راهاندازی یک میلیون روبوتاکسی، فروش یک میلیون ربات انساننما و دستیابی به سود ۴۰۰ میلیارد دلاری است، اما در صورت تحقق، ماسک را به مالک ۱۲ درصد از تسلا و نخستین تریلیاردر جهان بدل خواهد کرد.
اما این بسته، فراتر از یک پاداش مالی است؛ نمادی از اعتماد سرمایهگذاران به چشماندازی است که ماسک برای آینده ترسیم کرده آیندهای که در آن تسلا صرفاً یک خودروساز نیست، بلکه پیشگام هوش مصنوعی، رباتیک و حملونقل خودران است. با این حال، چالشها نیز کم نیستند. از لفاظیهای سیاسی ماسک که برند تسلا را تحت فشار قرار داده، تا نگرانیهای مربوط به تعارض منافع میان تسلا و استارتآپ هوش مصنوعی ایکسایآی، مسیر تریلیاردر شدن، هموار نیست.
در این میان، مقایسهای تاریخی نیز شکل گرفته است. جان دی. راکفلر، نخستین میلیاردر جهان، در سال ۱۹۱۶ با عبور از مرز یک میلیارد دلار، نماد عصر صنعتی شد. او با استاندارد اویل، صنعت نفت آمریکا را در اختیار گرفت و ثروتی معادل ۲ درصد کل اقتصاد کشور ساخت. اما راکفلر، علاوه بر ثروت، بهعنوان نیکوکار بزرگ نیز شناخته شد و بیش از ۵۳۰ میلیون دلار برای رفاه بشر اهدا کرد.
اکنون، ایلان ماسک در عصر دیجیتال، با ترکیبی از ریسکپذیری، نوآوری و سرمایهگذاریهای جسورانه، امپراتوری خود را از زیپ۲ و پیپال تا اسپیسایکس، تسلا، نورالینک و ایکسایآی گسترش داده است. ثروت فعلی او حدود ۴۹۱ میلیارد دلار تخمین زده میشود و اگر اهداف بسته جدید محقق شود، این رقم میتواند به مرز تریلیون دلار برسد.
این رویداد، نهتنها برای تسلا، بلکه برای کل اقتصاد جهانی اهمیت دارد. ظهور تریلیاردرها، نشانهای از تغییر بنیادین در منطق خلق ثروت استاز منابع طبیعی به نوآوری فناورانه. و اگر ماسک موفق شود، تاریخ اقتصاد، فصل تازهای خواهد نوشت؛ فصلی که در آن، ثروت نه از نفت، بلکه از الگوریتم، ربات و رؤیا ساخته میشود.
در جهانی که ثروت دیگر صرفاً ابزار نیست، بلکه زبان قدرت است، ایلان ماسک نهفقط یک کارآفرین، بلکه یک پدیده فرهنگی است. بسته حقوقی یک تریلیون دلاری او، بیش از آنکه پاداشی برای عملکرد باشد، بیانیهای است درباره اینکه چگونه سرمایهداری مدرن، آینده را نه با قانون، بلکه با رؤیا قیمتگذاری میکند.
در این مدل جدید، ارزش نه از سودآوری فعلی، بلکه از وعدههای آینده استخراج میشود. ماسک، با مهارت بینظیرش در روایتسازی، تسلا را به شرکتی تبدیل کرده که نهفقط خودرو، بلکه آینده را میفروشد. رباتها، روبوتاکسیها، هوش مصنوعی و استعمار مریخ، همگی بخشی از پکیجی هستند که سرمایهگذاران را متقاعد کردهاند تا بزرگترین پاداش تاریخ را به کسی بدهند که هنوز در حال ساختن آن آینده است.
اما این مدل، پرسشهای اخلاقی و نهادی مهمی را نیز پیش میکشد. آیا تمرکز چنین ثروتی در دستان یک فرد، حتی اگر خلاق و نوآور باشد، با اصول دموکراسی اقتصادی سازگار است؟ آیا میتوان به شرکتی که مدیرعاملش در چندین جبهه همزمان میجنگد، اعتماد بلندمدت داشت؟ و مهمتر از همه، آیا ثروت در این مقیاس، هنوز قابل درک انسانی است یا به قلمرو اسطوره و استعاره وارد شده است؟
راکفلر، با نفت و خطوط راهآهن، امپراتوریاش را بر زمین ساخت. ماسک، با داده و الگوریتم، امپراتوریاش را در آسمان و فضا گسترش میدهد. یکی با کنترل زیرساختهای فیزیکی، دیگری با تسلط بر زیرساختهای ذهنی و تخیلی. اما هر دو، در زمانه خود، مرزهای ثروت را بازتعریف کردند.
تفاوت اما در اینجاست: راکفلر در نهایت به نیکوکاری روی آورد و ثروتش را به بنیادها سپرد. ماسک، هنوز در میانه بازی است. او نهتنها ثروت میسازد، بلکه قواعد بازی را هم بازنویسی میکند. از خرید توییتر و تغییر آن به X، تا تأسیس شرکتهای موازی در هوش مصنوعی و نورالینک، او در حال ساختن اکوسیستمی است که در آن، مالکیت، نفوذ و روایت، همزمان در اختیار یک نفر قرار میگیرد.
در نهایت، پرسش اصلی این نیست که آیا ایلان ماسک تریلیاردر خواهد شد یا نه. پرسش این است که جامعه جهانی چگونه با چنین تمرکزی از ثروت، قدرت و فناوری مواجه خواهد شد. آیا این مسیر، به نوآوری بیشتر و حل مسائل جهانی منجر میشود؟ یا به شکافهای عمیقتر طبقاتی، انحصارهای فناورانه و تضعیف نهادهای عمومی؟
شاید ماسک، همانطور که خودش گفته، در حال نوشتن «کتاب تازهای» باشد. اما اینکه این کتاب، رمانی علمی-تخیلی باشد یا سندی برای بازنگری در مفهوم عدالت اقتصادی، هنوز مشخص نیست. تنها چیزی که روشن است، این است که ما در آستانه عصری ایستادهایم که در آن، ثروت دیگر عدد نیست—روایت است. و ایلان ماسک، استاد روایتسازی است.
بازارهای مالی ایران در سالهای اخیر رفتاری چرخهای و تکرارشونده داشتهاند؛ چرخهای که سرمایههای کلان…
رفتار بورس نشان داد که انتظارات ناشی از اثر دلار و حذف ارز ترجیحی در…
گزارشها نشان میدهد صرافیها و تراستیهای منتخب وزارت نفت و بانک مرکزی با «خالیخوانی» و…
مستند «بازگشت گور ایرانی» نه فقط داستان یک پروژه محیطزیستی، بلکه بازتاب سالها تلاش گمنام…
مصوبه کاهش سقف ضمانت کیفری مهریه به ۱۴ سکه، همزمان با استقبال و انتقاد، بار…
مهدی پاشازاده، کاپیتان پیشین استقلال، با انتقاد از وضعیت فنی و مدیریتی باشگاه تأکید دارد…