طرح پایان خستگی دانش‌آموزان !

به گزارش سرمایه فردا، هر سال با زنگ آغاز مدرسه، نه‌تنها کلاس‌ها بلکه خانه‌ها هم رنگ درس و تکلیف می‌گیرند. بچه‌ها از مدرسه به خانه می‌آیند، اما انگار مدرسه را با خودشان می‌آورند؛ دفتر مشق، تمرین‌های تکراری، و والدینی که گاه ناچارند هم‌پای فرزندانشان درس بخوانند، تمرین کنند و حتی تکلیف بنویسند. مشق شب، برای بسیاری از خانواده‌ها، به کابوسی شبانه بدل شده است. حالا وزارت آموزش‌وپرورش می‌خواهد با طرحی تازه، این چرخه را متحول کند: «تکالیف مهارت‌محور»؛ تمرین‌هایی کوتاه، هدفمند و خلاقانه که به‌جای خستگی، یادگیری عمیق را جایگزین کنند. اما آیا این طرح می‌تواند واقعاً تغییری در تجربه تحصیلی کودکان و آرامش خانواده‌ها ایجاد کند؟ یا همچنان دفترهای مشق، سنگین‌تر از آن‌اند که با یک طرح سبک شوند؟

آغاز سال تحصیلی برای اکثر دانش آموزان و بخصوص بچه مدرسه ای های دبستانی، مترادف است با مشق سنگین شب‌هایی که گاه جز تکرارنویسی، هیچ سود دیگری برای دانش‌آموزان ندارد. موضوعی که باعث می شود تا اکثر دانش آموزان بعد از تعطیلی مدرسه، به جای آنکه استراحت و بازی کنند، عملا شیفت دوم مدرسه را در خانه پیش رو داشته باشند. شیفتی همراه با انبوهی از  تکالیف مدرسه که باید انجام دهند. در این مسیر والدین هم بی نصیب نمی مانند و گاها مجبورند  همپای فرزندانشان همان درس‌ها را یاد بگیرند و به فرزندانشان در خانه یاد بدهند  و حتی در برخی موارد تکالیف آنها را هم انجام دهند! برای همین معلمان و والدین سال‌ها است که در مورد مزایای دادن تکلیف شب به دانش‌آموز با یکدیگر بحث‌وجدل داشته و دارند.

در این خصوص گرچه  بسیاری  بر این باورند که تکلیف به دلیل تحمیل حجم زیادی از استرس غیرضروری، بیش از آنکه مفید باشد به دانش‌آموز آسیب می‌رساند، اما بسیاری دیگر نیز اعتقاددارند که تکلیف شب مزیت‌های زیادی برای دانش آموزان در بردارد؛ به این دلیل که به آن‌ها کمک می‌کند که بیرون از کلاس با استقلال بیشتری فکر کنند.

اجرای طرح ۱۰ دقیقه ای

در بسیاری از کشورهای پیشرفته، «قانون ۱۰ دقیقه ای» اجرا می شود. به این معنا که در پایه اول دبستان ۱۰ دقیقه تکلیف شب، در پایه دوم دبستان ۲۰ دقیقه و در نهایت سال آخر دبیرستان ۱۲۰ دقیقه زمان مناسب برای انجام تکالیف است. هچنین انجام تکلیف برای کودکان در مهدکودک توصیه نمی شود.

مطالعات انجام شده در مورد اثرات تکالیف زیاد و اثرات آن بر خانواده نشان می دهد تکالیف زیاد و طاقت فرسا نه تنها به بالا بردن نمرات و معدل دانش آموزان کمکی نمی کند بلکه به نگرش آنها در مورد مدرسه، نمرات خود، اعتماد به نفس خود، مهارت های اجتماعی آنها لطمه وارد می سازد.

راهکاری به نان طرح تکالیف مهارت محور

شاید به همین دلایل باشد که بنا براعلام معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پروش، این نهاد به دنبال اجرای طرح تکالیف مهارت محور در مدارس است. رضوان حکیم زاده درتوضیح این طرح نیز گفته است: بر اساس پژوهش های انجام شده نقش تکلیف در پایه‌های پایین بسیار کم است و ارزش یادگیری کمی دارند و تجربه نشان داده است  که تکلیف زیاد نقشی در آموزش  ندارد و فرصت های خارج از مدرسه که زمان خوبی برای تعمیق یادگیری است را از بین می برد.

وی می گوید: در زمینه تکالیف دانش‌آموزان قائل به تکالیف مهارت‌محور هستیم. فعالیت‌ها و تمرین‌هایی که به دانش‌آموزان داده می‌شود باید به گونه‌ای طراحی شود که علاوه بر افزایش مهارت‌های آنان، موجب خستگی و دلزدگی نشود.

طرحی برای یادگیری عمیق و بهتر

حکیم زاده همچنین تاثیر اجرای این طرح در مقطع ابتدایی را دارای اهمیت ویژه ای دانسته و گفته است: به‌ویژه در سال‌های ابتدایی تحصیل، اگر زمان انجام تکالیف کوتاه و در قالب فعالیت‌های مهارتی باشد، به یادگیری بهتر کمک خواهد کرد؛ اما در صورت طولانی، تکراری و خسته‌کننده بودن تکالیف، اثر معکوس خواهد داشت و موجب دلزدگی دانش‌آموز از درس و مدرسه می‌شود.

وی همچنین اکیدا از معلم ها خواسته تا  از دادن تکالیف خسته‌کننده، طولانی‌مدت و تکراری که موجب ایجاد تنش میان خانواده‌ها و دانش‌آموزان می‌شود پرهیز کنندً!

حالا باید دید که اجرای این طرح آیا می تواند خط پایانی برای خستگی دانش آموزان از درس و مدرسه ، بحث و جدل های ناشی از مشق های سنگین شب بین دانش آموزان و والدین و اختلاف نظرهای بین معلم ها و والدین دانش آموزان شود یا خیر؟!