به گزارش سرمایه فردا، در روزگاری نه‌چندان دور، فاصله سنی میان فرزندان دغدغه‌ای برای خانواده‌ها نبود؛ اما امروز، با تغییر سبک زندگی، کاهش نرخ باروری و افزایش سن والدین، این فاصله به یکی از چالش‌های نوظهور در سلامت روان و انسجام خانوادگی تبدیل شده است. داده‌های رسمی نشان می‌دهد که فاصله تولد فرزند دوم از فرزند اول در ایران به‌طور چشمگیری افزایش یافته و از ۳.۳ سال در دهه ۶۰ به ۵.۹ سال در سال ۱۴۰۳ رسیده است. این تغییر، اگرچه ممکن است مزایایی برای والدین در مدیریت تربیتی داشته باشد، اما در سطح روابط میان فرزندان، پیامدهایی چون کاهش هم‌زیستی، افزایش حسادت، افت تعامل و حتی شکل‌گیری فاصله عاطفی را به همراه دارد. در شرایطی که خانواده‌ها با فشارهای اقتصادی، روانی و اجتماعی مواجه‌اند، حفظ پیوندهای درون‌خانوادگی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد و فاصله سنی میان فرزندان، عاملی است که نباید از نگاه سیاست‌گذاران جمعیتی و سلامت خانواده دور بماند.
شاید در گذشته فاصله سنی بین فرزندان چندان اهمیتی برای والدین نداشت ولی حالا و بعد از آنکه مشخص شده که فاصله سنی تا حد زیادی بر روابط کودکان تاثیر می گذارد، این موضوع به یکی از چالش های سلامت خانواده بدل شده است . امروزه برخی از والدین احساس می کنند که کودکان آنها به علت فاصله سنی کم یا زیاد، توافق و همکاری لازم را با یکدیگر ندارند و به خوبی با هم کنار نمی آیند.نظر این والدین در مورد فرزندانشان ممکن است درست باشد؛ اما یک قاعده کلی و توافق عمومی درباره فاصله سنی مناسب وجود ندارد. روابط خانوادگی تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می گیرد و در مقایسه با سایر عوامل ، فاصله سنی بین دو فرزند ممکن است تاثیر مهمی نداشته باشد .
در چنین شرایطی مرکز رصد جمعیت کشور سازمان ثبت احوال اعلام کرده که فاصله بین تولد فرزند اول و دوم مادر در کشور افزایش یافته است.بر اساس داده‌های مرکز رصد جمعیت کشور سازمان ثبت احوال، میانگین فاصله تولد فرزند دوم با فرزند اول همان مادر در سال ۱۴۰۳ برابر با ۵.۹ سال بوده است.
همچنین بر اساس این گزارش در مقایسه با دهه‌های گذشته این آمار روند افزایشی داشته است، به گونه‌ای که فاصله بین تولد نخستین و دومین فرزند مادر از ۳.۳ سال در دهه ۶۰ به ۳.۹ سال در دهه ۷۰، ۵.۲ سال در دهه ۸۰ و ۵.۵ سال در دهه ۹۰ افزایش یافته است.
طی سالهای گذشته، مطالعات زیادی در مورد تاثیر فاصله سنی بین فرزندان انجام شده است که نشان می دهد هر چه فاصله سنی بیشتر می شود به همان نسبت اشتراکات و تعامل بین فرزندان با هم و با والدینشان نیز تغییر می کند. تغییراتی که شاید بتوان به طور خلاصه آنها را اینچنین دسته بندی کرد:
این فاصله رایج ترین فاصله سنی بین کودکان است و امتیازهای زیادی دارد . بچه بزرگتر تا حدودی به حرف والدین گوش می کند و سخنان آنها را می فهمد و اگر نزدیک سه سالگی باشد، می تواند تمایلات و عقاید خود را بیان کند . اگر کودک اولی دوساله باشد ، با اینکه به مراقبت زیادی – مثل تعویض پوشک – نیاز دارد اما می تواند برای رفع نیازهای خود مدتی صبر کند .
این فاصله سنی برای والدین عادی است. آنها روش تربیتی و پرورش کودک اول را تجربه کرده اند و تربیت و نگهداری از کودک دوم ، به خاطر این تجربه و آشنایی آسان تر است. فاصله سنی بین دو کودک به اندازه ای است که می توانند برای یکدیگر هم بازی خوبی باشند و در عین حال به خاطر اختلاف سنی ، به طور جداگانه توجه والدین را به خود جلب کنند. این دو کودک احتمالا در مهد کودک و مدرسه در یک کلاس قرار نمی گیرند و این موضوع رقابت بین آنها را کاهش می دهد. از آنجا که این فاصله سنی خیلی متداول است ، احتمال اینکه آشنایان شما هم کودکانی با این فاصله سنی داشته باشند زیاد است. این موضوع معاشرت با این آشنایان را برای والدین و کودک عملی و مطلوب می سازد. در این معاشرت ها کودک بزرگتر مشاهده می کند که همسالان او نیز در خانه خود خواهران و برادران کوچکی دارند.
کودکان در سه سالگی خلق و خوی متغیری دارند و معمولا پدر مادرها با چالش پاسخ به نیازهای غیرمنطقی کودک روبه رو می‌شوند. ۳ سالگی سن چالش‌برانگیزی است که از آن طرف تولد فرزند دوم همه چیز را تغییر می‌دهد و چالش‌های جدیدی به وجود می‌آورد. اوضاع زمانی مشکل‌تر می‌شود که درحال آموزش دستشویی رفتن به کودک اول باشید. البته کودک بزرگتر می‌تواند به شما در آوردن کیف نوزاد و کارهای کوچک کمک کند. همچنین می‌تواند فرزند کوچک تر را سرگرم کند و خود نیز سرگرم شود. در این صورت شما نیز مدتی را استراحت می‌کنید.
فاصله سنی ۵ سال میان فرزندان باعث می‌شود ارتباطات عمیق، خاص و بسیار نزدیکی بین آنها ایجاد نشود. اما مزیت آن این است که والدین فرصت بیشتری برای برقراری ارتباط و اتصال با هر کودک دارند. سالهای قبل از تولد فرزند دوم زمان گران‌بهایی برای رسیدگی به فرزند اول است. زمانی که کودک به ۵ سالگی می‌رسد مستقل‌تر می‌شود و می‌تواند بسیاری کارها را خودش انجام دهد و شما می‌توانید با خیال راحت به پرورش نوزاد برسید. کودک ۵ ساله برای نوزاد شما بسیار سرگرم کننده است و زمانی که کودک دوم بزرگتر شود و به راه بیفتد، کودک اول می‌تواند به شما در مواردی مانند بازی کردن، عوض کردن لباس‌ها و یا خواندن لالایی کمک کند. اما مسئله‌ای که در این شرایط کمی مشکل‌ساز می‌شود حسادت کودک اول است.
در این شرایط شما کمک و پشتیبانی فرزند اول خود را در تربیت و نگهداری از فرزند دوم دارید و از طرف دیگر هیچ گونه حسادتی نیز میان آنها وجود ندارد. فرزندان دوم از خواهر و برادرهای بزرگتر خود بسیار می‌آموزند و حمایت زیادی را دریافت می‌کنند. خواهر یا برادران بزرگتر گاهی می‌توانند نقش نظم‌دهنده را در خانواده ایفا کنند. اما این مسئله هم وجود دارد که خواهران و برادرانی که برای مثال ۱۰ سال فاصله سنی دارند، در کودکی زیاد به هم نزدیک نیستند و نمی‌توانند یکدیگر را درک کنند. اما در بزرگسالی فرزند بزرگتر راهنمای فرزند کوچک‌تر خواهد بود. ممکن است تجربیات زیادی را در اختیار او قرار دهد.
بدین ترتیب همانطور که مشاهده می شود، هر چه فاصله سنی بین فرزندان بیشتر می شود، به همان نسبت آنها از هم فاصله می گیرند و دورتر می شوند. موضوعی که به هیچ عنوان در مورد خانواده ها به آن توصیه نمی شود چرا که به نوعی گسست بین اعضای خانواده، که در دوران کنونی چالشی مهم محسوب می شود را تشدید می کند. عارضه ای که به نظر می رسد کشور ما همین الان هم با افزایش فاصله سنی بیش از ۵ سال بین فرزندان اول و دوم به آن ورود پیدا کرده است!
با فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران، فضای سیاسی…
تحلیل دقیق پرونده هسته‌ای ایران نشان می‌دهد که تلاش‌های سیاسی برای جابجایی مسئولیت و القای…
نخلستان‌های آبادان و خرمشهر، میراث سبز خوزستان، در آتش خشکسالی، شوری آب و سوءمدیریت می‌سوزند.…
از طعنه و تمسخر تا تهدید و خشونت ناگهانی، قلدری در مدارس به یکی از…
در حالی‌که غزه زیر آوار جنگ نفس می‌کشد، شکاف‌های دیپلماتیک در غرب یکی‌یکی سر باز…
سینمای کودک و نوجوان ایران که روزگاری با قصه‌های خیال‌انگیز، موسیقی‌های ماندگار و شخصیت‌های فرهنگی…