بررسی دلایل استیضاح همتی: سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد و تاثیرات آن‌ها

به گزارش سرمایه فردا، وزارت اقتصاد و دارایی یکی از مهم‌ترین بخش‌های دولت است که تأثیر زیادی بر زندگی مردم و اقتصاد کشور دارد. در هفته‌های اخیر، موضوع استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و دارایی، به دلیل سیاست‌های اقتصادی او و افزایش شدید نرخ ارز، به یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل روز تبدیل شده است. در این مطلب به بررسی دلایل استیضاح همتی و نظرات موافقان و مخالفان او

رای عدم اعتماد به همتی

نمایندگان مجلس ایران پس از بررسی طرح استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و دارایی، به برکناری او رای دادند. از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر در مجلس، ۱۸۲ نفر به او رای عدم اعتماد دادند و تنها ۸۹ نماینده با ادامه کار او موافقت کردند.

عملکرد اقتصادی دولت چهاردهم

پزشکیان در نطق خود در جلسه استیضاح همتی گفت: «از مجلس می‌خواهم که به ما کمک کند و باید بدانیم که دشمن عرصه را بر ما تنگ کرده ولی نباید با دعوا جلو برویم. بله، اشتباه داریم ولی با تمام وجود می‌کوشیم مشکلات حل شود.» این سخنان رئیس جمهور حکایت از این دارد که عملکرد ارزی همتی جای دفاع نداشته است.

دلایل استیضاح

اگر تمام دلایلی که برای استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و امور دارایی دولت چهاردهم عنوان شده است را در دو کلمه خلاصه کنیم، آن دو کلمه «معیشت مردم» است. هرچند که مشکلات اقتصادی کشور ریشه در سال‌های گذشته نیز دارد، اما عملکرد اقتصادی دولت چهاردهم در افزایش تورم و قیمت ارز باعث شد تا ظرف حدود ۶ ماه بیش از ۵۰ درصد به نرخ ارز بی افزاید که اثری تورمی دارد.

سیاست‌های ارزی و تورم

افزایش ۵۰ درصدی قیمت دلار در ماه‌های اخیر زنگ هشداری برای استیضاح سریع یکی از اعضای کابینه مسعود پزشکیان بود. اما دولت جدی نگرفته بودند یا حداقل تصور می‌کردند که اثر رشد قیمت ارز در بازار چندان نمایان نمی‌شود. اما در یک ماه حدود ۵ درصد رشد تورم به جای گذاشت.

نوسانات بازار و بی‌ثباتی اقتصادی

نمایندگان مجلس به سیاست‌های اقتصادی دولت و عملکرد همتی در مدیریت نرخ ارز و تورم انتقاد داشتند. مخالفان همتی تقریباً دو برابر موافقان او بودند. برخی نمایندگان معتقد بودند که سیاست‌های همتی باعث افزایش نوسانات بازار و بی‌ثباتی اقتصادی شده است.

جلسه استیضاح

جلسه استیضاح همتی دیروز حوالی ساعت ۸ صبح با حضور رئیس جمهور و برخی از اعضای دولت در مجلس آغاز شد و تا ساعتی پس از نماز ظهر و عصر ادامه یافت. در این چند ساعت نیز نمایندگان مخالف، موافق، رئیس جمهور و خود همتی نقطه نظراتشان را بیان کردند و نهایتاً از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر در صحن مجلس، ۱۸۲ نماینده به استیضاح رای مثبت دادند، ۸۹ نماینده نیز رای مخالف، یک نماینده رای ممتنع داد و یک رای نیز باطله اعلام شد.

نتیجه استیضاح

عبدالناصر همتی که در گذشته سوابقی چون رئیس بانک مرکزی را برعهده داشت، به عنوان یکی از وزرایی که کمترین دوران وزارت را تجربه کرده است، خیلی زود با کابینه دولت چهاردهم خداحافظی کرد.

نوسانات ارزی و عوامل سیاسی

در ماه‌های اخیر، تغییری در متغیرهای اقتصادی کشور رخ نداده است؛ اما همچنان شاهد نوسانات ارزی هستیم. این موضوع نشان می‌دهد که در نوسانات نرخ ارز عوامل سیاسی تأثیر بسزایی دارند.

برنامه‌های آینده

نهادهای تصمیم‌گیر باید با همکاری یکدیگر، برنامه‌ای جامع برای کاهش اثر تحریم‌ها و مدیریت بازار ارز تدوین کنند. ثبات در بازار ارز، پیش‌نیاز ثبات در سایر بازارها، از جمله طلا و سکه است و دستیابی به این امر نیازمند اقداماتی مبنی بر کاهش تحریم‌ها یا بی‌اثر کردن آن‌ها است.

افزایش نرخ نیمایی

در ماه‌های اخیر، افزایش نرخ نیمایی در دستور کار تیم اقتصادی دولت قرار گرفت. این اقدام به بهانه ایجاد مرکز مبادله طلا و ارز انجام شد، اما به سرعت باعث افزایش نرخ ارز در بازار آزاد شد.

انتقادات به سیاست‌های ارزی

محمدرضا عارف نیز از زمان‌بندی غلط برنامه تک نرخی کردن ارز انتقاد کرده بود. همچنین کسری تجاری ما نسبت به سال گذشته ۲ میلیارد دلار کمتر شده است. وزیر نفت نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرد که در دی ماه رکورد صادرات نفت را پس از انقلاب شکستیم.

تأثیر سیاست‌های ضعیف ارزی

سیاست‌های ضعیف در سیستم ارزی کشور نه تنها باعث افزایش قیمت ارز و تورم می‌شود، بلکه اعتماد عمومی به سیاست‌های اقتصادی دولت را نیز کاهش می‌دهد. افزایش قیمت ارز در بازار آزاد به سرعت بر قیمت کالاها و خدمات تأثیر می‌گذارد و فشار اقتصادی بر مردم را افزایش داده است.

هشدار رسانه‌ها

رسانه‌ها از جمله وطن امروز در گزارش‌های پیوسته هشدار داده بودند که رشد قیمت ارز در این مقطع کنونی تبعات ناگواری دارد و باید بر مبنای مجموعه‌ای از سیاست‌های کلان اقتصاد را نسبت به انتظارات تورمی مقاوم کرد و بعد رفته رفته قیمت ارز را نیز به سمت واقعیت سوق داد.