به گزارش سرمایه فردا، خشونت علیه کادر درمان، از توهین و تهدید گرفته تا قتل، به یکی از چالش‌های جدی نظام سلامت تبدیل شده است. پزشکان و پرستاران هر روز با ترس از درگیری با بیماران یا همراهان آنان کار می‌کنند؛ ترسی که در دوران کرونا شدت گرفت و امروز نیز ادامه دارد. آمارهای جهانی نشان می‌دهد تا ۴۰ درصد کارکنان حوزه سلامت در طول دوره کاری خود نوعی خشونت را تجربه می‌کنند. در ایران نیز طی یک سال گذشته چندین مورد قتل و جرح پزشکان گزارش شده است. این وضعیت، علاوه بر فشار روانی و اجتماعی، موجب کاهش کیفیت خدمات درمانی شده و حالا سازمان نظام پزشکی با طرح دوباره موضوع استفاده از تجهیزات دفاع شخصی، تلاش دارد پاسخی عملی به این بحران ارائه دهد.
خشونت علیه پزشکان و کادر درمان به‌عنوان معضلی جهانی شناخته می‌شود و ابعاد گسترده‌ای از آسیب‌های روانی، اجتماعی و حتی اقتصادی را به دنبال دارد. این مسئله، به‌ویژه در دوران همه‌گیری کرونا شدت یافت، زیرا شرایط بحرانی بیمارستان‌ها و فشار بر بیماران و کادر درمانی، زمینه‌ساز افزایش تنش و در نتیجه خشونت علیه این قشر شد. در ایران نیز خشونت‌های کلامی و فیزیکی علیه پزشکان و پرستاران رو به افزایش بوده و این امر، بر کیفیت خدمات درمانی و سلامت عمومی تأثیر منفی گذاشته است.
بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، در برخی از کشورها تا ۴۰ درصد از کادر درمان در طول دوره کاری خود نوعی از خشونت را تجربه می‌کنند. انواع خشونت شامل کلامی، فیزیکی، و تهدیدهای روانی است. در کشورهای مختلف میزان خشونت متغیر است و عوامل فرهنگی، اقتصادی و شرایط اجتماعی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر شدت این معضل به‌شمار می‌روند.
در ایران، آمار دقیق و شفافی از خشونت علیه کادر درمان وجود ندارد، اما شواهد نشان می‌دهد که پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌ها به خصوص در شرایط بحرانی، بیشتر با خشونت مواجه می‌شوند. اما در عین حال بررسی اخبار مرتبط با این موضوع می تواند به خوبی اهمیت قضیه را مشخص کند. به عنوان مثال براساس اخبار منتشر شده، تنها در بازه یکساله ما بین مهر ۱۴۰۲ تا مهر ۱۴۰۳، دو نفر از پزشکان و کادر درمان به قتل رسیده و ۱۳ نفر دیگر نیز مجروح شده اند. آخرین حادثه در این خصوص نیز حدود سه هفته قبل در حالی رخ داد که یکی از بیماران به‌دلیل وضعیت جسمانی خود به درمانگاه مراجعه کرده بود و پس از آن، میان همراهان وی و کادر درمان درگیری لفظی شکل گرفت که به درگیری فیزیکی منجر شد. موضوعی که با ورود پلیس به ماجرا و دستگیری متهمان و تحویل آنها به مراجع قضائی خاتمه یافت ولی قطعا این آخرین حادثه از این دست نبوده و نیست!
به گفته محمد میرخانی، معاون اجتماعی و پارلمانی سازمان نظام پزشکی در ایران در خصوص خشونت علیه کادر درمان واقعا فقر آمار وجود دارد. وی در این زمینه می گوید: تا وقتیکه که فرد شکایت یا گزارشی از خشونتی که علیه او رخ داده نکند، نمی‌توان فهمید که چه اتفاقی افتاده است. در عین حال در بسیاری موارد برای جلوگیری از خشونت ثانویه و درگیری‌های قومی و طایفه‌ای پزشک یا پرستار خشونت دیده، ترجیح می‌دهند موضوع را نادیده بگیرند و ببخشند و خودشان را به نحوی آرام کنند.
با این حال وی بر اینکه نکته تاکید دارد که خشونت علیه کادر درمان در سال‌های گذشته بیشتر شده است و این افزایش علل مختلفی دارد:« وضعیت اقتصادی طی این سالها به شکلی است که مردم عموما تحت فشار بوده و نمی‌توانیم انکار کنیم که مردم نسبت به گذشته عصبانی‌تر شده اند و این تحت فشار بودن وقتی که طولانی مدت باشد به افزایش بار روانی و در نتیجه وقوع خشونت منجر شده است.»
بی شک حمله و خشونت علیه پزشکان را باید از منظر روانپزشکی نیز بررسی کرد. دکتر علی طلایی،روانپزشک و متخصص اعصاب و روان، با ذکر اینکه خشونت علیه کادر درمان مقوله‌ای بسیار پیچیده بوده که می‌توان از ابعاد سیاسی، اجتماعی، صنفی و روانی به آن پرداخت می گوید: البته این نوع از خشونت مسئله‌ای جهانی است به طوری‌که در آمریکا از بین خشونت علیه حرفه‌های کاری، عددی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد مربوط به مشاغل مرتبط با سلامت است .
وی با تاکید بر اینکه خشونت به دنبال خشم اتفاق می‌افتد، می گوید: اصولا خشم احساسی درونی است و بسته به شرایط، افراد واکنش‌های گوناگونی از خود بروز می‌دهند که در حقیقت خشم ریشه‌ای برای مقابله با بحران بوده ولی ما به عنوان موجوداتی مدنی در طول تاریخ یاد گرفته‌ایم که خشم خود را مدیریت کنیم و به همین دلیل توانسته‌ایم در کنار یکدیگر شهرها و کشورها را تشکیل دهیم، ضعف قوانین باعث بروز و تخلیه نامناسب خشم می‌شود.
«براساس مواد ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی چنان‌که هر کسی اعم از بیمار و بستگان به پرسنل درمانی توهین کنند، مشمول ۳ تا ۶ ماه حبس، شلاق تا ۷۴ ضربه و جزای نقدی می‌شوند» این همان قانونی است که احتمالا شما هم در بدو ورود به هر بیمارستان و مرکز درمانی با آن مواجه شده اید.
این رویه و ادامه دار بودن حمله به کادر درمان و تهدید و خشونت علیه آنها باعث شد تا حدود ۱۵ سال قبل، با تعامل سازمان نظام پزشکی با نیروی انتظامی، پزشکان نیز در زمره کسانی قرار بگیرند که می توانند برای دفاع از خود از شوکر و اسپری استفاده کنند. تفاهم نامه ای که بعد از قتل دو پزشک در تهران امضاء شد. در اواخر شهریور‌ماه سال ۱۳۸۹، دکتر عبدالرضا سودبخش، دانشیار بخش عفونی بیمارستان امام خمینی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، هنگام خروج از مطب خود مورد سوء قصد فرد یا افرادی ناشناس قرار گرفت و به ضرب گلوله کشته شد.
یک روز پس از این واقعه، دکتر غلامرضا سرابی، متخصص داخی و فوق تخصص قلب و عروق و پزشک بیمارستان خاتم الانبیاء نیز، حین خروج از مطب خود در حوالی نارمک هدف گلوله قرار گرفت و پس از بستری شدن در بیمارستان، جان باخت .
گرچه بعد از مدتی، عملا آمار اعضای کادر درمانی که خواستار دریافت تجهزات دفاع شخصی بودند کاهش پیدا کرد. اما به نظر می رسد با ادامه خشونت ها حالا سازمان نظام پزشکی دوباره طی اخبار و فراخوان هایی از کادر درمان و بخصوص پزشکان خواسته تا موضوع تهیه این تجهیزات را جدی بگیرند و حتی برای سهولت دریافت این تجهیزات، میزی را در طبقه همکف این سازمان تدارک دیده که پزشکان می توانند برای دریافت اسپری اشک آور و شوکر به آنجا مراجعه کنند.
مردم ممکن است از کیفیت خدمات درمانی ناراضی باشند یا خشم اجتماعی داشته باشند. بعضی جامعه‌شناسان، افزایش خشونت اجتماعی و نزاع در جامعه ایران را به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی ربط می‌دهند ولی پرستار و پزشک هم شهروند این جامعه هستند و حتی بیشتر از مردم، مشکلات اقتصادی و سیاسی و اجتماعی را تحمل می‌کنند و علاوه بر تحمل این مشکلات، از فشار کار و توهین و ضرب و شتم مراجعان هم دچار آسیب می‌شوند.
اما شاید بد نباشد که بدانید، پزشکان و کادر درمان تنها صنفی نیستند که قانون به آنها اجازه حمل تجهیزات دفاع شخصی را داده است. درست برخلاف تصور عامه، این صنوف لیست بلند بالایی را شامل می شوند که در نوع خود قابل توجه و جذاب هستند. براساس این لیست، صنوفی که می توانند برای دریافت تجهیزات دفاع شخصی اقدام کنند عبارتند از : حراست دستگاه های کشوری، جامعه پزشکان، وکلای دادگستری، صرافی ها، طلا فروشی ها، فرش فروشان، سردفتران رسمی، بازرگانان و اعضا اتاق بازرگانی، فروشندگان اشیای قدیمی و صنایع دستی، هتل داران، رانندگان خودروهای بین شهری، باشگاه های ورزشی بانوان، آرایشگاه های بانوان، مدیران و متصدیان جایگاه های سوخت، کارشناسان رسمی، فروشندگان سلاح و مهمات، تالارهای پذیرایی، کارکنان ستاد اقامه نماز، فروشندگان صوتی تصویری، تهیه و توزیع کنندگان لوازم پزشکی، صندوق داران فروشگاه های زنجیره ای، متصدیان داروخانه، روحانیون، اعضای نظام مهندسی، بانوان شاغل در مشاغل اجتماعی از جمله دستگاه هایی هستند که می توانند با ارئه معرفی نامه از صنف مربوطه و مراجعه به نیروی انتظامی، تجهیزات دفاعی با مجوز دریافت نمایند.
گرجه برای سایر افرادی که خواستار دریافت این تجهیزات هستند نیز راهکاری در نظر گرفته شده که براساس آن، این اشخاص به کمیسیون معرفی می شوند و پس از تایید؛ برایشان مجوز صادر می شود و می توانند اسپری و شوکر با خود حمل کنند.
شیوه دریافت این تجهیزات نیز چندان پیچیده نیست. برای این منظور کافی است مدارکی چون فرم مشخصات را پرکرده و با دیگر مدارکی مانند کپی کارت ملی و شناسنامه و پایان خدمت آنها را در سایتی که به همین منظور در نظر گرفته شده، بارگذرای کنید. گرچه در این میان درخواست کنندگان، باید گواهی سوء پیشینه و گواهی سلامت از متخصص اعصاب و روان یا روانپزشک را نیز که باید به تایید یک روانشناس برسد را نیز بارگذاری کنند. بعد از این مرحله نیروی انتظامی مدارک را بررسی کرده و در صورت تایید آنها را به سازمان نظام پزشکی ارسال می کند. در آخرین گام نیز فرد درخواست کننده، با مراجعه به سازمان نظام پزشکی و پرداخت هزینه این تجهیزات که از سوی نیروی انتظامی مشخص شده است، آنها را از همان جا دریافت کند. متصدی میز تجهیزات دفاع شخصی در سازمان نظام پزشکی در مورد اینکه این مجوزها تا چه زمانی اعتیار دارد به «هفت صبح» می گوید: اعتبار این تجهیزات ۲ سال است و چنانچه وی مجبور به استفاده از آنها شده و تمام شود نیز می تواند برای دریافت مجدد آن اقدام کند.
اما نرخ تعیین شده برای این تجهیزات چقدر است؟ براساس گفته های متصدی میز تجهیزات دفاع شخصی در سازمان نظام پزشکی قیمت شوکر رعد۱، ۳۵/۹۷۷/۵۰۰ شوکر رعد ۲؛ ۲۸/۴۷۵/۰۰۰ ریال؛ شوکر رعد ۳؛۳۸/۹۲۷/۰۰۰ ریال و نرخ افشانه(اسپری اشک آور) ۸/۱۶۰/۰۰۰ ریال است. اما اینها تنها تعرفه های مرتبط با تجهیزات دفاع شخصی نیستند. براساس تعرفه های اعلام شده، تمدید مجوز استفاده از شوکر؛ ۲/۵۰۰/۰۰۰ ریال، تمدید مجوز استفاده از افشانه؛ ۴/۵۰۰/۰۰۰ریال، هزینه ارسال بصورت پستی؛ ۲/۷۰۰/۰۰۰ ریال، غلاف چرمی افشانه؛ ۵/۴۹۹/۰۰۰ ربال و بالاخره غلاف چرمی شوکر؛۶/۶۶۴/۰۰۰ریال هزینه روی دست متقاضیان می گذارد.
در نخستین سال اجرای برنامه هفتم، عملکرد بخش صنعت و معدن فاصله‌ای چشمگیر با اهداف…
نمایش «دخمه» از دل کوچه‌های فراموش‌شده جنوب شهر برخاسته؛ جایی که تلخی زندگی، نه در…
روزی قزل‌اوزن خروشان بود و زندگی در حاشیه‌اش جاری. امروز اما تنها ردپای آب در…
در حالی که شرکت‌های بیمه با حذف واسطه‌ها و تسریع خدمات آنلاین به سودهای نجومی…
روز جهانی دویدن، فقط بهانه‌ای برای تحرک نیست؛ فرصتی است برای بازگشت به خویش، برای…