خشونت در سایه؛ روایت ناگفته مردان از آزار خانگی

به گزارش سرمایه فردا، خشونت خانگی، برخلاف تصور رایج، پدیده‌ای تک‌سویه نیست. آنچه در پس درهای بسته خانه‌ها رخ می‌دهد، گاه از جنس فریادهای خاموش مردانی است که قربانی خشونت پنهان همسران خود شده‌اند. در جامعه‌ای که روایت غالب، خشونت مردان علیه زنان را برجسته می‌کند—و البته با دلایل و آمارهای قوی نیز همراه است—خشونت علیه مردان همچنان در سایه مانده و کمتر دیده، شنیده یا حتی پذیرفته می‌شود. این در حالی است که خشونت، فارغ از جنسیت، یک آسیب روانی-اجتماعی است که ریشه در ناکامی، فشارهای ساختاری و خلأهای ارتباطی دارد.

خشونت‌های خانگی، فقط مختص اعمال خشونت مردان علیه زنان نیست بلکه مردان نیز در بسیاری از موارد از سوی زنان خود و یا زنانی که با آنها سروکار دارند، مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. موضوعی که بنا برگزارش‌های منتشر شده در سال‌های اخیر پررنگ‌تر شده است! با این حال به‌نظر می‌رسد سهم خشونت‌های مردان علیه زنان در ایران همچنان با فاصله، بسیار بیشتر از خشونت زنان علیه مردان است. در همین زمینه بهروزآذر معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده اعلام کرده ‌‌در ایران خشونت مردان علیه زنان بیش از ۳۰ برابر خشونت زنان علیه مردان است. گرچه در این میان کسی آماری از افزایش خشونت «زنان» علیه «مردان» ارائه نمی‌دهد.

انواع خشونت‌های همسران علیه هم

روانشناسان و جامعه‌شناسان معتقدند که اکثر خشونت‌های زوجین علیه یکدیگر درون خانوادگی است. در این میان اما سهم زنان از خشونت بسیار بیشتر از مردان است. بنابر تصور بسیاری از شهروندان، منظور از خشونت علیه زنان فقط کتک‌زدن یا تنبیه‌های بدنی زنان و دختران است؛ اما به گفته کارشناسان،  خشونت علیه زنان انجام رفتارهایی مثل: لمس بدن، توهین و تحقیر در جمع، بدبینی، متلک‌ انداختن، نگاه‌های معنی‌دار، سوءاستفاده‌های احساسی و عاطفی، تهدید آنها، تحریک و اجبار آنها، بی‌توجهی به نیاز‌های زنان، ارسال پیام‌های غیراخلاقی برای زنان، شوخی‌های جنسی و جسمی با زنان یا در برابر آنها و… که همه اینها می‌تواند از‌جمله خشونت در جامعه علیه زنان و دختران تلقی شود.

خشونت به سبک جهانی

اما خشونت بین زوجین پدیده‌ای جهانی است؛ کمااینکه در کشورهای مختلف نیز، بدون توجه به وضع توسعه یافتگی آنها شاهد خشونت خانوادگی هستیم. مطابق آمار جهانی و منتشرشده از سوی سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۷۰ درصد زنان در دنیا قربانی خشونت از سوی همسران یا مردان زندگی خود می‌شوند!

آمار سازمان بهداشت جهانی بیانگر آن است که از میان هر ۳ زن، یک نفر خشونت توسط شریک زندگی خود را تجربه می‌کند. در ایران، نرخ همسر آزاری و بدرفتار‌ی نسبت به زنان بین ۳۵ تا ۸۵ درصد برآورد شده است.

همچنین براساس آخرین آمار منتشر شده از طرف سازمان ملل، سالانه چیزی حدود ۵۰۰۰ قتل ناموسی در جهان و بیشتر‌ در جنوب آسیا، شمال آفریقا و خاورمیانه رخ می‌د‎‍هد. هرچند محدوده وقوع این جنایات به بخش جغرافیایی خاصی منحصر نمی‎‍شود، اما گستردگی آن در برخی کشورها بیشتر به چشم می‌‌خورد.

کارشناسان معتقدند ‌ ابهام در تعریف خشونت خانگی، وجود قوانین تبعیض‌آمیزی که به مرد اجازه می‌دهد در روابط خود از هر شیوه نامطلوبی استفاده کند، از مهم‌ترین عوامل حقوقی در تشدید خشونت محسوب می‌شود.

خشونت فراموش شده علیه مردان

اما کمتر کسی پیدا می‌شود که در مورد خشونت علیه مردان، تحقیق کرده ‌ یا اطلاعات قابل‌توجهی داشته باشد. واقعیت این است که اگرچه خشونت مردان علیه زنان بسیار بارز و از آمار نسبتا بالایی برخوردار است‌ اما این دلیل نمی‌شود که خشونت زنان علیه مردان را که به شکلی پنهان وجود دارد، منکر شویم.

تمامی انواع خشونتی که علیه زنان شمرده می‌شوند، در مورد مردان هم صدق می‌کند، اما به دلایل بسیاری، کمتر مورد توجه فعالین قرار گرفته است؛ درنتیجه اطلاعات کمتری هم در اختیار عامه مردم قرار می‌گیرد و ما از آسیب‌هایی که در این زمینه به مردان و جامعه وارد می‌شود، کمتر اطلاع داریم و به همان نسبت، کمتر برای مقابله و جلوگیری از آن اقدامی صورت می‌گیرد.

ریشه‌یابی خشونت زوجین

به اعتقاد کارشناسانی مانند افشین محمدباقر طباطبایی،  نویسنده و پژوهشگر مسائل اجتماعی – روانشناختی؛  وقتی زن یا مرد در زندگی مشترکش به خواست‌ها و زندگی مورد نظر خود نرسد، ممکن است عاصی شده و دست به همسر آزاری بزند. وی در این زمینه می‌گوید: مثلا زمانی که زنان به خواسته‌های طبیعی خود نمی‌رسند، شروع به همسرآزاری می‌کنند، ضمن اینکه وقتی برخی از زنان بر اثر فشار خانواده و اطرافیان تن به ازدواج می‌دهند و رابطه مناسب و خوبی با همسر خود ندارند، دست به خشونت‌ورزی علیه شوهر خود می‌زنند. در هر صورت خشونت یک پدیده روانی- اجتماعی است که مستقل از جنسیت در کل یک جامعه ظهور می‌کند.

این موضوع را آمار بهروزآذر معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده نیز تایید می‌کند که گفته؛  در ایران خشونت مردان علیه زنان بیش از ۳۰ برابر خشونت زنان علیه مردان است.چالشی که به اعتقاد وی، مقابله با این پدیده، علاوه بر بازدارندگی و تشدید مجازات، نیازمند اصلاح ساختارها و روندهای قضایی است.