به گزارش سرمایه فردا، بررسی‌‌‌ها حاکی از این است که تقاضای موثر در اقتصاد روندی کاهشی دارد و بنگاه‌‌‌های تولیدی و صنعتی به دلایلی همچون محیط نامناسب کسب‌وکار در محدوده قرمز کاهش تقاضا قرار گرفتهاند. کاهش تقاضا، هم در سطح مصرف‌کننده نهایی و هم در سطح صنایع میانی، روند نزولی شاخص میزان تولید و فروش صنایع از جمله صنایع بورسی طی ماه‌‌‌های‌‌‌اخیر را به دنبال داشته است. از طرف دیگر محدودیت‌های ناشی از تحریم، سیاست‌‌‌های دستوری، کمبود و جهش نرخ ارز، تورم و کاهش قدرت مصرف‌کننده، افت تقاضای موثر را تشدید کرده است.
این در حالی است که میزان تقاضا یکی از عوامل تعیین‌‌‌کننده ادامه حیات یک بنگاه اقتصادی است؛ چرا که روند کاهشی تقاضا با ارسال سیگنال کاهشی به بنگاه‌‌‌ها، افت رشد و سرعت تولید را در پی خواهد داشت. از این‌رو و از آنجا که نوسانات سطح فعالیت صنعت تاثیر مستقیم بر بخش‌‌‌های دیگر اقتصاد و میزان اشتغال دارد، ضروری است عواملی که بر میزان تقاضای موثر بنگاه‌‌‌ها و بخش مولد تاثیرگذار‌ند، مورد شناسایی و مورد توجه سیاستگذار صنعتی قرار بگیرند. کارشناسان در این زمینه تاکید دارند در اولین گام دولت باید از سیاست نرخ‌‌‌گذاری دستوری فاصله بگیرد و اجازه دهد عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین کند.
شاخص فروش در محدوده منفی
بررسی شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی در مهرماه حاکی از این است که تقاضای موثر در بخش صنعت روندی کاهشی داشته است. همچنین شاخص فروش در حالی در مهرماه به محدوده منفی رسیده است که این شاخص در دی‌ماه ۱۴۰۰ تقریبا به بالای ۱۰درصد رسیده بود. در این ماه شاخص تولید نیز در محدوده ۱۰درصد قرار داشته است. این دو شاخص اما در سال ۱۴۰۲ روندی کاهشی را در پیش گرفتهاند. نکته قابل تامل در بررسی آمار رشد شرکت‌های بورسی این است که علاوه بر افت تقاضا از سوی مصرف‌کننده نهایی، کاهش تقاضای کالاهای واسطه‌‌‌ای نیز بر افت شاخص تولید و فروش شرکت‌ها تاثیرگذار بوده است. با وجود این، در مهرماه سال ۱۴۰۲، شاخصهای تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲٫۲ و ۲٫۸درصدی را تجربه کردهاند. این شاخص‌ها همچنین نسبت به ماه قبل به ترتیب افزایش ۵٫۳ و ۱٫۳درصدی داشته‌‌‌اند.
رشد تولید شرکت‌های صادراتمحور
سجاد ابراهیمی، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه تولید در چندماه اخیر روند صعودی نداشته و فروش هم همین روال را طی کرده است، معتقد است رشد مثبت مهرماه شاخص تولیدات صنعتی به‌تنهایی نمی‌‌‌تواند تغییر روند بلندمدت را نشان دهد. به گفته او با بررسی روند چندماه اخیر در سال ۱۴۰۲ این طور به نظر می‌رسد که به طور کلی صنایع به نوعی با شوک‌‌‌های ناشی از تحریم و محدودیت‌هایی که در دوره‌‌‌های بعدی وجود داشته است، وفق پیدا کردهاند و با کمرنگ شدن شرایط و سخت‌‌‌گیری‌‌‌های تحریم و… رشد صنایع می‌‌‌تواند افزایش پیدا کند. این وضعیت در حالی است که اگر روند تحریم و سخت‌‌‌گیری‌‌‌ها، بیشتر از شرایط فعلی اعمال شود، شاید این رشد مثبت دوباره از دست برود.
او با اشاره به اینکه در مهرماه فروش صنعتی شرکت‌ها در مجموع رشد مثبتی داشته است و کشورهای صادراتمحور رشد بالاتری نسبت به شرکت‌های غیرصادراتی داشته‌‌‌اند، معتقد است صادرات یکی از محورهای رشد مهرماه بوده است. با این حال، با یک داده نمی‌‌‌توان در مورد روند کلی نتیجه‌‌‌گیری کرد. به گفته او فروش صادراتی شرکت‌ها در ۱۴۰۲ به‌جز مهرماه و مردادماه نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر بوده است. اما در مهرماه و مردادماه در مجموع میزان فروش صادراتی افزایش داشته است. فروش صادراتی برخی شرکت‌ها در مهرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است، اما در مجموع اگر این روند مثبت ادامه یابد، پایین بودن فروش در ماه‌‌‌‌‌‌های آتی برطرف می‌شود.
دلایل گپ نمودار تولید و فروش صنایع
این کارشناس اقتصادی برخی از دلایل پایین بودن میزان فروش و افت نمودار فروش در صنایع از جمله خودروسازی را ناراضی بودن تولیدکننده از قیمت‌گذاری دستوری می‌‌‌داند که باعث شده بنگاه‌‌‌ها با سیاستگذاری فروش خود را به امید افزایش قیمت پایین نگه دارند. ابراهیمی همچنین با اشاره به گپ بین نمودار تولید و فروش در برخی صنایع، بخشی از دلایل این روند را سیاست شرکت‌ها و محدودیت‌هایی همچون کمبود انرژی و قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان عنوان می‌کند. بررسی جزئیات آمار و فروش شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد که طی یک‌سال منتهی به مهرماه، رشته فعالیت‌‌‌های خودرو و قطعات، کاشی و سرامیک و چوب و کاغذ بیشترین سهم را در کاهش شاخص تولید داشته‌‌‌اند.
براین اساس در مهرماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال قبل شاخصهای تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش ۳۲٫۱ و ۴۶٫۳درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش ۸٫۷ و ۸٫۶درصدی داشته است. همچنین، شاخصهای تولید و فروش رشته فعالیت شیمیایی به‌جز دارو نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش ۲٫۹ و ۱۳٫۵درصدی و نسبت به ماه قبل شاخص تولید کاهش ۱٫۸درصدی و شاخص فروش افزایش ۸٫۲درصدی داشته است.
مسیر استمرار تقاضای موثر در اقتصاد
وجود تقاضای موثر، نشاندهنده فروش کالاها یا خدمات تولیدشده در اقتصاد است و این شاخص به دلیل نقش آن در «ایجاد و استمرار رونق در بازار و اقتصاد» قابل‌توجه است. براساس تعاریف، افزایش تقاضای موثر با تشویق بنگاه‌‌‌ها به تولید بیشتر و افزایش ظرفیت‌‌‌های تولیدی از طریق افزایش استخدام نیروی کار به افزایش اشتغال در سطح کلان و ایجاد درآمد پایدار برای افراد و استمرار تقاضا در اقتصاد منجر می‌شود. این در حالی است که نظرسنجی از بنگاه‌‌‌های اقتصادی حاکی از این است که کاهش تقاضا یکی از دلایل افت و نابسامانی وضعیت تولید و خروج بنگاه‌‌‌هاست. جدیدترین گزارش بازوی پژوهشی اتاق بازرگانی ایران از وضعیت شاخص مدیران خرید اقتصاد و صنعت نشاندهنده این است که فعالان اقتصادی و صنعتی به دلیل کاهش تقاضا، عدم‌‌‌پرداخت به‌‌‌موقع مطالبات، عدم‌‌‌تامین مالی و دریافت وام و تسهیلات، در وضعیت نابسامانی در بعد تولید قرار گرفتهاند.
این موارد با ایجاد محدودیت شدید نقدینگی و گردش پول و در کنار چالش‌‌‌هایی همچون قطعی مکرر برق موجب ضرر و زیان تولید شده است. براساس نظریات اقتصادی تا زمانی که تقاضا از سمت بهبود قدرت خرید تحریک نشود، بخش تولیدی اقتصاد قابلیت رشد و پیشرفت نخواهد داشت؛ چراکه تولیدات باید به فروش برسند و باید گردش درآمدی برای بنگاه اقتصادی ایجاد شود تا از این طریق امکان تولید بیشتر برای بنگاه فراهم شود؛ در غیر‌این‌صورت تولید آسیب می‌بیند و به تبع آن بنگاه‌‌‌ها ناچار به تعدیل نیروی کار برای کاهش هزینه‌‌‌های خود می‌‌‌شوند. همچنین اگرچه اولین گام در راستای افزایش تقاضای موثر در اقتصاد، بهبود ظرفیت‌‌‌های سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی اقتصاد است، در کنار آن به منظور استمرار تقاضای موثر در اقتصاد، درآمد نیروی کار نیز متناسب با تورم باید تعدیل شود./دنیای اقتصاد
وزیر صنعت قیمت خودرو را تا ۳۵ درصد افزایش داد. حالا برای توجیه اقدام خود…
اعضا هیأت مدیره نظام مهندسی در یک تعارض منافع قرار دارند از سویی باید مدافع…
انگیزه‌های مدیریت اخلاقی را می‌توان: عدالت، انصاف و دیگر خواهی دانست. مدیریت اخلاقی اهداف سودآوری،…
عبدالخالق زاده گفت: معاملات بورس انرژی به دلیل وابستگی دولتی در منافع عرضه کنندگان تاثیر…
نقش استارتاپ های بخش کشاورزی در تنظیم بازار و جلوگیری از تولید محصولات غیربهداشتی و…
مدیریت سیستمی کاربرد فراوانی پیدا کرده که تنها مربوط به شغل نیست. بلکه در برنامه‌های…