جزئیات تورم تولیدکننده در دو دهه اخیر

بررسی‌ها نشان می‌دهد شدت نوسانات تورم تولیدکننده در دوسال اخیر، نسبت به اواخر دهه ۹۰ کمتر شده اما همچنان در سطوح بالایی قرار دارد.

 تورم تولیدکننده صنعت در دو سال اخیر فراز و فرودهای نرم‌تری نسبت به اواخر دهه ۹۰ تجربه کرده اما در قیاس با اواسط دهه ۹۰ در جایگاه بالاتری قرار گرفته است. 

به طور کلی هرچیزی که هزینه‌های مستقیم یا غیرمستقیم تولیدکننده را افزایش دهد، پتانسیل رشد تورم تولیدکننده را بیشتر می‌کند. به همین ترتیب جهش نرخ ارز، شرایط اقتصاد کلان و روابط بین‌الملل و نرخ بهره و موارد دیگر می‌توانند این نرخ را دچار تغییر کنند.

تورم تولیدکننده صنعت در دهه ۸۰

بررسی‌ها نشان می‌دهد در نیمه ابتدایی دهه هشتاد به‌طور کلی تورم تولیدکننده در مقیاس نقطه به نقطه، عمدتا کمتر از ۲۰ درصد بوده است. سپس در سال ۱۳۸۷ یک جهش موقت در نرخ تورم تولیدکننده صنعت صورت گرفت و در تابستان همان سال نرخ تورم به بالاترین مقدار خود -پس از سال ۸۲- و به نرخ 31.8 درصد رسید. سپس دوباره این نرخ فروکش کرد و تا آخر دهه هشتاد حتی گاها تورم نقطه به نقطه منفی نیز تجربه شد. 

دهه ۹۰ و تورم پر فراز و نشیب تولیدکنندگان در بخش صنعت

آغاز دهه ۹۰ با شروع جهش تورم تولیدکننده صنعت همراه بود. به همین ترتیب طی سه شوک تورمی، در مرحله اول شوک بالاترین تورم ثبت شده در تابستان ۱۳۹۰ با نرخ ۶۰٫۶ درصد تورم بود. سپس شوک دوم در بهار ۱۳۹۲ رقم خورد و در پی آن تورم تولیدکننده صنعت قله ۴۵٫۵ درصد را فتح کرد. در ادامه شوک تورمی سوم هرچند کوتاه و مقطعی بود اما در بهار ۱۳۹۳ نرخ تورم تولیدکننده صنعت را به ۱۸٫۷ درصد رساند.

از سال ۹۳ تا اواسط سال ۹۶ تورم تولیدکننده این بخش عمدتا تک رقمی به ثبت رسید اما در انتهای سال ۱۳۹۶ که با خروج آمریکا از برجام و یکی از جهش‌های ارزی سال‌های اخیر تطابق دارد، تورم تولید کننده صنعت در زمستان ۱۳۹۷ به ۷۷٫۵ درصد رسید که بالاترین رقم ثبت شده در تقریبا دو دهه اخیر بود. سپس برای مدت کوتاهی این شوک تورمی فروکش کرد اما در بهار ۱۴۰۰ جهش تورمی کم سابقه و کم نظیری رخ داد که تورم تولیدکننده این بخش را به ۹۴٫۷ درصد رساند.

کاهش نوسانات شاخص مورد ارزیابی در دو سال اخیر

پس از رکورد تورم تولیدکننده صنعت در بهار سال ۱۴۰۰ مجددا این شوک نیز تا حدی فروکش کرد اما در بهار ۱۴۰۱ دوباره یک جهش جزئی در نرخ تورم تولیدکننده بخش صنعت رخ داد که منجر به ثبت تورم ۴۶٫۳ درصدی شد. در سال جاری نیز در تابستان تا حدی تورم تولیدکننده صنعت در مقایسه با فصول گذشته خود رشد یافته بود و ۳۷٫۶ درصد رسیده بود اما در پاییز مجددا تضعیف شده و به ۳۵ درصد رسید.

بررسی‌ها از روند تورم سالانه تولیدکننده صنعت نیز مشابه روند تورم نقطه به نقطه آن هستند و تنها تفاوت آن‌ها این است که نوسانات جزئی کمتری در تورم سالانه وجود دارد و دلیل آن این است که این شاخص حافظه بلندمدت‌تری دارد و سخت‌تر دچار تغییر می‌شود./اقتصاد نیوز