جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهانی در سال ۲۰۲۳

افزایش قابل‌توجه در جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عمدتا به دلیل مقادیر رشد بالاتر در چند اقتصاد اروپایی بوده است. به‌استثنای این اقتصادها، جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهانی ۱۸‌درصد کاهش یافته است.

در کشورهای توسعه‌‌‌یافته، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اتحادیه اروپا از منفی ۱۵۰میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به مثبت ۱۴۱میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته که عمدتا به دلیل نوسانات بزرگ در لوکزامبورگ و هلند بوده است. با حذف این دو کشور، جریان‌‌‌های مالی به بقیه اتحادیه اروپا ۲۳‌درصد کاهش یافته است. این کاهش در چند مقصد بزرگ جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اتحادیه اروپا، از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا، مشاهده شد. جریان‌‌‌های مالی در سایر کشورهای توسعه‌‌‌یافته نیز در سال ۲۰۲۳ راکد مانده‌‌‌اند. رشد صفر در آمریکای شمالی و کاهش در سایر نقاط جهان، از جمله آسیا و آمریکای لاتین، مشاهده شده است. براساس تازه‌‌‌ترین گزارش آنکتاد، جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به کشورهای در حال توسعه در سال ۲۰۲۳ با ۹‌درصد کاهش به ۸۴۱میلیارد دلار رسیده است. این کاهش در اکثر مناطق مشاهده شده است، به طوری که جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آسیای در حال توسعه ۱۲‌درصد و در آفریقا یک‌درصد کاهش یافته است.

تنها منطقه‌ای که این نوع سرمایه‌گذاری در آن پایدار بوده، جریان‌‌‌های مالی در آمریکای لاتین و کارائیب بوده، در حالی ‌‌‌که آمریکای مرکزی از روند کلی پیروی نکرده است.پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی، از جمله پروژه‌‌‌های سبز (عمدتا در صنعت)، تامین مالی پروژه (عمدتا در زیرساخت) و ادغام و تملیک‌‌‌های فرامرزی عمدتا در محدوده منفی بودند. پروژه‌‌‌های بین‌المللی و ادغام و تملیک در سال ۲۰۲۳، به ‌‌‌ویژه تحت‌تاثیر هزینه‌‌‌های تامین مالی بالاتر قرار گرفتند و به ترتیب ۲۱‌درصد و ۱۶‌درصد کاهش یافتند. تعداد پروژه‌‌‌های جدید سبز نیز ۶‌درصد کاهش یافت، اما ارزش آنها ۶‌درصد افزایش یافت. این افزایش ارزش، به ‌‌‌ویژه در زمینه تولید، نشانه اولیه بهبود پس از روند نزولی طولانی‌‌‌مدت بوده است.در مناطق توسعه‌‌‌یافته، طرح‌‌‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی در همه زمینه‌‌‌ها کاهش یافته است. ارزش ادغام و تملیک‌‌‌‌‌‌ها نسبت به سال ۲۰۲۲، ۲۸۰میلیارد دلار کاهش یافته است که جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را کاهش داد. قراردادهای تامین مالی پروژه نیز ۱۵۷میلیارد دلار افت داشته است. کاهش ارزش پروژه‌‌‌های سبز اعلامی نیز بر جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سال ۲۰۲۴ تاثیر خواهد گذاشت.

در ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین کشور دریافت‌‌‌کننده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال ۲۰۲۳ به‌میزان ۳درصد، تعداد پروژه‌‌‌های سبز ۲‌درصد و قراردادهای تامین مالی پروژه ۵‌درصد کاهش یافتند. چین نیز گزارش غیرمعمول کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی منفی ۶درصد را ارائه داده، اما رشد قابل‌توجهی را در پروژه‌‌‌های سبز جدید (۸درصد) نشان داده است. آسیای جنوب‌شرقی (ASEAN) که معمولا موتور رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است، در سال ۲۰۲۳ با کاهش ۱۶درصدی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مواجه شد.

با این حال، جذابیت این منطقه برای سرمایه‌گذاری در زمینه تولید با افزایش ۳۷درصدی پروژه‌‌‌های سبز جدید که با رشد قابل‌توجهی در ویتنام، تایلند، اندونزی، مالزی، فیلیپین و کامبوج همراه بود، برجسته شد.هند با کاهش ۴۷درصدی جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مواجه شد، اما تعداد پروژه‌‌‌های جدید بی‌‌‌تغییر ماند و آن را در میان پنج‌مقصد برتر طرح‌‌‌های سبز جهانی قرار داد. در غرب آسیا، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با رشد ۲درصدی ثابت ماند که به دلیل سرمایه‌گذاری مستمر و پویا در امارات متحده عربی بود. پروژه‌‌‌های سبز در امارات متحده عربی با ۲۸‌درصد افزایش به رتبه دوم پس از ایالات‌متحده رسید. عربستان‌سعودی نیز شاهد افزایش ۶۳درصدی در تعداد پروژه‌‌‌های سبز بود.جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آفریقا در سال ۲۰۲۳ با تخمین ۴۸میلیارد دلار (منفی یک‌درصد)، تحول چشمگیری را مشاهده نکرد. اما پروژه‌‌‌های سبز افزایش یافت که این امر عمدتا به دلیل رشد قوی در مراکش، کنیا و نیجریه بود.

با این حال، قراردادهای مربوط به تامین مالی پروژه‌‌‌های زیرساختی که یک‌سوم کاهش یافته است، بیش از کاهش میانگین جهانی بود. همین امر چشم‌انداز جریان‌های مالی زیرساخت را تضعیف کرده است. در آمریکای لاتین، برزیل در سال ۲۰۲۳ شاهد کاهش ۲۲درصدی جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بوده است. در حالی‌‌‌ که تعداد پروژه‌‌‌های سبز ثابت مانده، اما تامین مالی پروژه‌‌‌های زیرساختی بین‌المللی با ۴۰‌درصد کاهش مواجه شده است. مکزیک نیز در سال ۲۰۲۳ شاهد افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و افزایش تعداد پروژه‌‌‌های جدید سبز بود. این کشور جایگاه خود را در میان ۱۰کشور برتر جهان به عنوان مقصد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تثبیت کرد.روندهای صنعتی در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که تعداد پروژه‌‌‌ها در بخش‌‌‌های مبتنی بر زنجیره ارزش جهانی با افزایش ۱۶درصدی همراه بوده است.

این رشد به‌ویژه در زمینه‌‌‌های خودروسازی، نساجی، ماشین‌‌‌آلات و الکترونیک مشاهده شده است.تعداد قراردادهای تامین مالی پروژه‌‌‌های جدید در بخش انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر با ۱۷‌درصد کاهش در تعداد و ۱۰‌درصد کاهش در ارزش همراه بوده است. تعداد پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی اعلام‌شده در کشورهای در حال توسعه در بخش‌‌‌های مرتبط با اهداف توسعه پایدار در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ ثابت مانده است. تعداد قراردادهای تامین مالی پروژه‌‌‌های بین‌المللی مرتبط با اهداف توسعه پایدار با ۲۷‌درصد کاهش (۴۰‌درصد کاهش ارزش) مواجه شده است. تعداد پروژه‌‌‌های سبز مرتبط با اهداف توسعه پایدار با ۱۲‌درصد افزایش (۶‌درصد افزایش ارزش) همراه بوده است. تعداد پروژه‌‌‌ها در بخش کشاورزی و غذایی از سطوح پایین در سال ۲۰۲۲ اندکی افزایش یافت، اما اکثر بخش‌‌‌های دیگر روند کاهشی داشته‌‌‌اند./دنیای اقتصاد