تامین مواد اولیه چگونه به چالش صادرات و ارزآوری فولاد تبدیل شد

صنعت فولاد کشور درحالی نقش مهمی در ارز آوری دارد اما برخی شرکت های فولادی با چالش تامین مواد اولیه مواجه شده اند و همین موضوع به تهدیدی برای صادرات و ارزآوری تبدیل شده و دولت باید با ایجاد زیرساخت و مشوق ها زمینه حضور بیشتر بخش خصوصی در زنجیره تامین این محصول اقدام کند.

رشد تولید وابسته به تامین به موقع مواد اولیه است و اگر صنعت فولاد کشور در سال های اخیر رشد کرده ناشی از استخراج و تولید کافی مواد اولیه بوده، حالا پروژه های جدیدی در حوزه فولاد تعریف شده و تامین مواد اولیه برای آنها به یکی از دغدغه های اصلی این صنعت تبدیل شده است. سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیربنایی، خطوط راه‌ها و راه‌‌آهن و ناوگان‌های حمل زمینی و ریلی که از مهم‌ترین بسترهای لازم برای توسعه بخش معدن و عبور از چالش های کنونی این صنعت است.
یکی از مطالبات جامعه صنعتی کشور این است که به میزانی که آمادگی رشد تولید در کشور وجود دارد به همان میزان در بخش بالادستی سرمایه گذاری شود. در حال حاضر یکی از مشکلات موجود بر سر راه مجموعه‌های فولادی کوچک، تامین مواد اولیه است. زیرا برخی شرکت های معدنی برای توسعه فرآوری در حلقه های پایین دستی سرمایه گذاری کرده اند به همین دلیل مواد اولیه به سختی و به مقدار خیلی کم به دست شرکت های زنجیره فولاد می رسد، حتی برخی از آنها مدعی هستند مواد اولیه دریافتی آنها تقریبا اندازه تولید دو روز در هفته است به همین دلیل شرکت هایی هستند که با حدود ۳۰ درصد از ظرفیت خود تولید می کنند.
در بخش تولید بیشترین انرژی تولیدکننده در بخش تأمین نقدینگی و یا تهیه مواد اولیه هدر می‌رود در صورتی که باید بیشترین زمان صرف تحقیق و توسعه کار به دور از دغدغه‌های ابتدایی باشد. از این رو یکی از راه‌های برون رفت از مشکلات حوزه فولاد به ویژه در بخش خصوص را وجود شفافت در عملکرد بورس کالا است. چراکه بی‌توجهی به ضرورت بازنگری در سهمیه برخی واحدهای تولیدی سبب شده، نیازمندان واقعی مقاطع فولادی ناچار به تهیه مواد اولیه از بازار آزاد شوند و همین مساله به عاملی برای افزایش هزینه تمام‌شده تولید محصولات پایین دستی شده است.
نبود زیرساخت‌های کافی حمل و نقل، عدم توازن در زنجیره صنعت و مشکلات تامین مواد اولیه به خصوص سنگ آهن از مهمترین چالش های صنعت فولاد کشور است و همین مسأله در دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد خام به لحاظ تولید و فقدان برنامه های توسعه صنعت فولاد موثر بوده است. در واقع افزایش تولید سنگ‌آهن و استخراج آن به‌عنوان خوراک اولیه محصولات فولادی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید مدنظر قرار بگیرد، اما هنوز هیچ برنامه مدونی در مورد نحوه دستیابی به این هدف تدوین نشده است و ظاهرا دولت نیز ضرورتی برای ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاران این بخش پرریسک در نظر نگرفته است.
از آنجا که بحث تامین منابع مالی مورد نیاز پروژه‌ها از اصلی‌ترین عوامل تعریف یک پروژه اکتشافی است، اما به دلیل کمبود منابع مالی در کشور و عدم توانایی تامین مالی داخلی در اجرای پروژه‌ها، جذب منابع مالی خارجی در طرح‌های فولادی امری بسیار ضروری است.از طرف دیگر کشور به دلیل دارا بودن ذخایر سنگ‌آهن، گاز و توانایی تولید برق،  نیروی کار می‌تواند با سرمایه‌گذاری در صنعت مادری همچون فولاد بستر را برای توسعه اقتصادی ایجاد کند و با حضور در بازارهای صادراتی در صورت تولید محصولات متنوع و استاندارد با قیمت رقابتی از مزایای صادرات فولاد بهره‌مند شود، اما ضعف سرمایه گذاری در بخش سنگ آهن و… نتوانسته از این مزیت بهرمند شود‌.
در شرایط کنونی افزایش تولید و تامین مواد اولیه به این دلیل است که حل مسائل و مشکلات صنعت فولاد از این جهت مهم است که این صنعت به‌عنوان یکی از صنایع مادر کشور بر بخش قابل‌توجهی از صنایع داخلی مانند زیرساخت‌ها، ساختمان‌سازی، کشتی‌سازی، خودروسازی، ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات و دیگر مصارف صنعتی و همچنین در حوزه صادرات غیرنفتی اثر می‌گذارد، مهم است.