بورس در تله واگرایی

به گزارش سرمایه فردا، بورس تهران در هفته‌های اخیر در موقعیتی حساس قرار گرفته است؛ جایی میان امید به بازگشت و تردید ناشی از ضعف تقاضا. شاخص کل با نشانه‌هایی از واگرایی پنهان، تصویری دوگانه از بازار ارائه می‌دهد: در ظاهر پولبک و افزایش نسبی حجم معاملات دیده می‌شود، اما در عمق، قدرت خریدار نسبت به روزهای مثبت گذشته کاهش یافته است. این وضعیت بازار را در حالت انتظار قرار داده؛ انتظاری که بیش از هر چیز به محرک‌های کلان اقتصادی و سیاست‌های دولت در حوزه انرژی، ارز و بودجه گره خورده است.

شاخص کل بورس در آخرین کندل نشانه‌هایی از واگرایی پنهان را بروز داده است؛ واگرایی‌ که در ظاهر پولبک و بهبود نسبی حجم معاملات همراه بوده اما در عمق خود نشان می‌دهد قدرت خریدار نسبت به روزهای مثبت قبل از پولبک کاهش یافته است. این وضعیت می‌تواند زمینه‌ساز دوره‌ای از معاملات رنج و نوسان محدود باشد؛ دوره‌ای که بازار بیش از آنکه به سمت روندی پرقدرت حرکت کند، در انتظار خبرها و متغیرهای کلان باقی خواهد ماند.

سعید جهانی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بازار اظهار کرد: هرچند در پولبک صف‌های فروش نمادهای بزرگ‌ چندین بار جمع شد، اما تا پایان معاملات فروشنده‌ها همچنان فعال بودند و در نمادهای اصلی رنج مثبت رو به بالا مشاهده نشد. این نشانه‌ای از ضعف تقاضا و ادامه تردید خریداران در موقعیت پولبک است.

سعید جهانی تاکید کرد اگر محرک‌های مثبت وارد شوند، بازار توان برگشت خواهد داشت، اما اگر همچنان در همین محدوده دست به دست شود و حتی منفی بیشتری را لمس کند، فنر بازار جمع‌تر خواهد شد و در دوره بعدی شرایط برای رشد آماده‌تر می‌شود. در این میان، نرخ گاز، خوراک، ارز و بنزین در بودجه و همچنین سیاست‌های ارزی دولت می‌توانند تعیین‌کننده مسیر صنایع باشند

وی افزود: هرچند به طور کلی حجم معاملات نسبتاً مناسب است، اما کیفیت ورود نقدینگی نشان می‌داد بازار هنوز توان بازگشت پرقدرت ندارد. با این حال، چند نشانه مثبت در دل روز منفی هفته گذشته دیده شد؛ کاهش ارزش صف‌های فروش نسبت به هفته‌های آخر آبان که نشان‌دهنده هیجان منفی بود، افزایش حجم معاملات نسبت که بیانگر فعال بودن تقاضا در بازار است، و تمرکز نقدینگی بر سهام بنیادی که نشان می‌دهد بازار از رفتارهای هیجانی فاصله گرفته و به سمت تصمیم‌گیری‌های منطقی‌تر حرکت کرده است. این موارد نشان می‌دهد بازار هنوز زنده است و جریان نقدینگی قطع نشده، اما انرژی کافی برای تغییر روند در کوتاه‌مدت ندارد.

ازار در حال حاضر روی نقطه تعادل

جهانی تصریح کرد: بازار در حال حاضر روی نقطه تعادل ایستاده‌اند؛ نه خریدار قوی وارد می‌شود و نه فروشنده پرقدرت و این موازنه شکننده منتظر وزنه‌ای خبری است تا تعادل را برهم بزند. اگر بازار بتواند از محدوده‌های فعلی با قدرت به سمت مثبت حرکت کند، نشانه‌ای از توان برگشت خواهد بود و اگر در همین نقاط دست به دست شود و حتی منفی بیشتری را لمس کند، فنر جمع‌تر خواهد شد و شرایط برای رشد بعدی آماده‌تر می‌شود. در این میان عوامل کلان اثرگذار نیز نقش مهمی دارند.

وی ادامه داد: بازار در فصل بودجه محتاطانه رفتار می‌کند و نرخ گاز، خوراک، ارز و بنزین جهت‌گیری بودجه را تعیین می‌کنند. تأمین کسری بودجه از طریق اوراق یا اصلاح نرخ‌ها می‌تواند اثر مستقیم بر صنایع داشته باشد. تغییرات احتمالی در نرخ تخصیص ۲۸۵۰۰ و دلار نیما، به‌ویژه ورود صنایع مختلف به تالار دوم، شرایط متفاوتی برای گروه‌های معدنی، فولادی و پتروشیمی ایجاد خواهد کرد.

این کارشناس تصریح کرد: هرچند نرخ بهره همچنان فشار منفی خود را حفظ کرده و مانع از رشد پرقدرت بازار است و فضای سیاسی و بین‌المللی نیز می‌تواند نقش تعیین‌کننده در اعتماد یا تردید سرمایه‌گذاران داشته باشد. اما باید گفت بازار در حال حاضر درگیر واگرایی مخفی است؛ نشانه‌های از ضعف قدرت خریدار نسبت به روز مثبت قبل از پولبک نشان می‌دهد بازار توان جهش ندارد. بنابراین احتمال روزهای معاملات رنج و نوسان محدود بالاست و بازار منتظر محرک‌های کلان است؛ چه در حوزه بودجه و نرخ انرژی، چه در سیاست‌های ارزی و چه در فضای سیاسی. تا زمانی که این محرک‌ها به شکل مثبت وارد نشوند، بازار در همین محدوده‌ها دست به دست خواهد شد و تنها پس از جمع شدن فنر می‌توان انتظار رالی متفاوت و پرقدرت داشت.

اثر نرخ دلار تالار دوم بر بورس

رصد نرخ دلار تالار دوم در روزهای اخیر نشان می‌دهد که هر تغییر در این نرخ می‌تواند آثار قابل‌توجهی بر صنایع مختلف بورس داشته باشد. افزایش این نرخ ، به‌ویژه در شرایطی که فاصله آن با نرخ آزاد کاهش یابد، برای برخی گروه‌ها مزیت جدی ایجاد کرده و مسیر سودآوری آنها را تغییر می‌دهد.

علی رضایی، معتقد است که افزایش نرخ دلار نیمایی و تالار دوم بیشترین اثر را بر صنایع صادرات‌محور خواهد داشت. گروه‌های فلزی، معدنی و پتروشیمی با صادرات گسترده، درآمدهای ارزی خود را با نرخ بالاتری تسعیر می‌کنند و از آنجا که هزینه‌های تولید آنها عمدتاً ریالی است، حاشیه سودشان به‌طور مستقیم تقویت می‌شود

علی رضایی کارشناس بورس در گفتگو با بازار گفت: گروه فلزی و صنایع معدنی بیشترین نفع را از رشد نرخ تالار دوم خواهند برد. این شرکت‌ها به دلیل صادرات‌محور بودن، درآمدهای ارزی خود را با نرخ بالاتری تسعیر می‌کنند و از آنجا که بخش عمده هزینه‌های تولید آنها ریالی است، افزایش نرخ نیمایی به‌طور مستقیم حاشیه سودشان را تقویت می‌کند.

وی افزود: گروه فلزات اساسی و معدنی‌ها نیز در زمره برندگان اصلی رشد نرخ نیمایی قرار دارند. شرکت‌های فولادی و معدنی با صادرات گسترده، درآمدهای خود را با نرخ بالاتری تسعیر کرده و سودآوری آنها تقویت می‌شود. این گروه‌ها در کنار پتروشیمی‌ها، موتور محرک اصلی بازار در شرایط افزایش نرخ ارز نیمایی خواهند بود.

رضایی ادامه داد: پالایشگاه‌ها نیز از این روند منتفع می‌شوند. فروش محصولات پالایشی به نرخ‌های جهانی وابسته است و هرچه نرخ نیمایی بالاتر رود، سودآوری آنها در صورت‌های مالی افزایش خواهد یافت. البته باید توجه داشت که سیاست‌های دولت در تعیین نرخ خوراک و فرآورده‌ها می‌تواند بخشی از این اثر مثبت را تعدیل کند.

این کارشناس تصریح کرد: البته افزایش نرخ ارز موجب رشد ارزش دارایی‌های ارزی بانک‌ها و همچنین افزایش کارمزدها و درآمدهای ناشی از عملیات ارزی خواهد شد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری‌های ارزی بانک‌ها نیز با رشد نرخ نیمایی ارزش بیشتری پیدا می‌کند. در مقابل، صنایع واردات‌محور نظیر دارویی‌ها و برخی شرکت‌های غذایی با فشار هزینه مواجه خواهند شد. افزایش نرخ ارز هزینه‌های واردات مواد اولیه را بالا می‌برد و حاشیه سود این شرکت‌ها را کاهش می‌دهد. این صنایع برای حفظ رقابت‌پذیری نیازمند حمایت‌های سیاستی یا اصلاح ساختار هزینه هستند.

بنابراین می‌توان گفت رشد نرخ دلار تالار دوم و نیمایی در شرایط فعلی بیش از همه به نفع صنایع صادرات‌محور نظیر پتروشیمی، پالایشی، فولادی و معدنی خواهد بود و می‌تواند موتور محرک تازه‌ای برای سودآوری آنها در صورت‌های مالی باشد. در مقابل، صنایع واردات‌محور با فشار هزینه روبه‌رو خواهند شد. مسیر آینده بازار تا حد زیادی به تصمیمات دولت در حوزه بودجه، نرخ خوراک، انرژی و سیاست‌های ارزی وابسته است. اگر اصلاحات لازم در جهت کاهش کسری بودجه و تثبیت نرخ ارز نیمایی انجام شود، می‌توان انتظار داشت که صنایع صادرات‌محور نقش اصلی را در رالی بعدی بازار ایفا کنند.