برکناری ژنرال کروز؛ تقابل واقعیت اطلاعاتی با روایت سیاسی ترامپ

به گزارش سرمایه فردا، ژنرال جفری کروز، رئیس آژانس اطلاعات دفاعی امریکا توسط پیت هگست، وزیر دفاع این کشور برکنار شد. این خبری بود که روز شنبه، به یکی از داغ‌ترین سوژه‌های خبری رسانه‌های امریکایی و غربی تبدیل شد. اتفاقی که پس از انتشار گزارشی محرمانه از آژانس اطلاعات دفاعی امریکا صورت گرفت که نشان می‌داد حمله تجاوزکارانه ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران(فردو، نطنز و اصفهان)، برخلاف ادعاهای مکرر ترامپ مبنی بر «نابودی کامل» این تأسیسات، تنها چند ماه برنامه هسته‌ای ایران را به تعویق انداخته است.

این گزارش، که توسط رسانه‌های معتبری مانند سی‌ان‌ان و نیویورک‌تایمز افشا شد، نه‌تنها خشم کاخ سفید را برانگیخت، بلکه الگویی از تحریف حقیقت، سرکوب تحلیل‌های مستقل و ترجیح روایت‌های سیاسی بر واقعیت‌های میدانی را در دولت ترامپ به نمایش گذاشت. برکناری کروز، حالا پرسش‌های جدی درباره شکست عملیات نظامی امریکا، در حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران مطرح کرده است.

تضاد بین حقیقت و روایت سیاسی

ریشه این ماجرا در تضاد آشکار بین گزارش DIA(آژانس اطلاعات دفاعی امریکا) و روایت سیاسی کاخ سفید نهفته است. گزارش DIA، که تحت مدیریت کروز و با تکیه بر داده‌های اطلاعاتی تهیه شده بود، نشان داد که حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران تأثیر محدودی داشته است. این ارزیابی در تضاد کامل با ادعاهای ترامپ بود که بارها در سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و پست‌های رسانه‌ای خود تأکید کرده بود که تأسیسات هسته‌ای ایران را به‌طور کامل از بین برده است. افشای این گزارش توسط رسانه‌ها، که موفقیت ادعایی عملیات را زیر سؤال برد، موجب عصبانیت ترامپ و حالا منجر به برکناری کروز شد. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، گزارش DIA را «با اطمینان پایین» خوانده و رسانه‌ها را متهم به انتشار عجولانه آن کرده است، اتهامی که به نظر می‌رسد تلاشی برای منحرف کردن توجه از محتوای گزارش باشد.

این برکناری نشان‌ دهنده یک الگو در دولت امریکا است: ترجیح شنیدن آنچه ترامپ دوست دارد بشنود، به جای پذیرش واقعیت‌های میدانی.

تصمیم ترامپ برای اخراج کروز، پرسش‌های جدی درباره میزان موفقیت واقعی عملیات امریکایی‌ها در حمله به ایران ایجاد کرده است. اگر تأسیسات هسته‌ای ایران واقعاً نابود شده بود، چرا DIA، که به‌عنوان یکی از معتبرترین نهادهای اطلاعاتی پنتاگون شناخته می‌شود، چنین ارزیابی متفاوتی ارائه کرد؟ پاسخ به نظر می‌رسد در تلاش ترامپ برای دستاوردسازی سیاسی، حتی به قیمت تحریف حقیقت، نهفته باشد.

البته این اولین بار نیست که دونالد ترامپ با ادعاهای غیرواقعی تلاش کرده تا ناکامی‌هایش را پنهان کند. نمونه بارز این رفتار را می‌توان در ماجرای حمله موشکی ایران به پایگاه العدید در قطر مشاهده کرد. در آن زمان، ایران در پاسخ به اقدامات نظامی امریکا، حمله‌ای موشکی به این پایگاه استراتژیک انجام داد. ترامپ بلافاصله ادعا کرد که تمام موشک‌های ایران رهگیری شده و هیچ خسارتی به پایگاه وارد نشده است. او در سخنرانی‌های خود این رویداد را به‌عنوان نمونه‌ای از قدرت دفاعی آمریکا و ضعف ایران برجسته کرد. اما گزارش‌های بعدی، از جمله تحلیل‌ها و تصاویر منتشر شده توسط رسانه‌هایی مانند واشنگتن‌پست و آسوشیتدپرس و البته اعلام مقامات ایرانی از جمله علی لاریجانی دبیر شواری عالی امنیت ملی، نشان داد که حداقل شش موشک ایران با موفقیت به پایگاه اصابت کرده و خسارات قابل‌توجهی به بار آورده است، از جمله انهدام گنبد راداری پایگاه که یکی از اجزای کلیدی سیستم دفاعی آن بود.

این ماجرا شباهت زیادی به برکناری کروز دارد. در هر دو مورد، ترامپ با ارائه روایتی غیرواقعی از موفقیت، تلاش کرد تا وجهه‌ای از قدرت و اقتدار برای امریکا ترسیم کند. اما وقتی گزارش‌های اطلاعاتی یا رسانه‌ای این روایت را به چالش کشیدند، او به جای پذیرش واقعیت، به سرکوب حقیقت و کنار گذاشتن افرادی که آن را اعلام می‌کنند روی آورد. برکناری کروز، که به گفته آسوشیتدپرس با دلیل رسمی «سلب اعتماد» انجام شد، در واقع تلاشی برای بالا بردن هزینه مخالفت با روایت‌های دروغ ترامپ است. این الگو نشان می‌دهد که ترامپ به جای تکیه بر واقعیت‌های میدانی، ترجیح می‌دهد روایت‌هایی را ترویج کند که با اهداف سیاسی و تصویرسازی «امریکای قدرتمند با ترامپ» همخوانی داشته باشند، حتی اگر این روایت‌ها با حقیقت فاصله زیادی داشته باشند.

فصل مشترک واکنش‌های رسانه‌های خارجی

رسانه‌های امریکایی و بین‌المللی به‌طور گسترده به برکناری کروز واکنش نشان داده‌اند و همگی بر تضاد گزارش DIA با ادعاهای کاخ سفید و پیامدهای سیاسی آن متمرکز شده‌اند. مثلا سی‌ان‌ان کنار گذاشته شدن رئیس آژانس اطلاعات دفاعی امریکا را تلاشی برای کنترل روایت عمومی و جلوگیری از انتشار اطلاعاتی دانسته که با ادعاهای رئیس‌جمهور همخوانی ندارد. نیویورک‌تایمز نیز این برکناری را بخشی از تلاش گسترده‌تر دولت ترامپ برای همسویی نهادهای اطلاعاتی با روایت‌های سیاسی دانست و آن را در کنار اخراج‌های دیگر مقامات ارشد نظامی، مانند ژنرال چارلز براون، رئیس ستاد مشترک ارتش امریکا، تحلیل کرد.

واشنگتن‌پست گزارش داد که دلیل رسمی برکناری کروز «سلب اعتماد» بوده، اما تأکید کرد که این اقدام به دلیل گزارش DIA انجام شده که موفقیت ادعایی عملیات را زیر سؤال برده است. این رسانه همچنین به عدم شفافیت پنتاگون در ارائه توضیح رسمی اشاره کرد که گمانه‌زنی‌ها درباره انگیزه‌های سیاسی را تقویت کرده است.

لوموند، رسانه فرانسوی نیز، این اقدام را نشانه‌ای از اولویت وفاداری سیاسی بر تخصص حرفه‌ای در دولت ترامپ تحلیل کرد و هشدار داد که سیاسی‌سازی نهادهای اطلاعاتی می‌تواند توانایی آمریکا در تحلیل تهدیدات جهانی را کاهش دهد.

همچنین نیوزویک، آن را نشانه‌ای از تعارض عمیق بین تحلیل‌های مبتنی بر واقعیت و فشارهای سیاسی ترامپ دانست. این رسانه به سابقه ۳۴ ساله کروز در پست‌های اطلاعاتی، از جمله در افغانستان و منطقه هندو-پاسیفیک، اشاره کرد و اخراج او را نمونه‌ای از کنار گذاشتن تخصص به نفع وفاداری سیاسی تحلیل کرد.

فصل مشترک همه واکنش‌های رسانه‌ای، زیر سؤال بردن موفقیت ادعایی عملیات آمریکا در حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است. رسانه‌ها به اتفاق معتقدند که گزارش DIA، با ارائه تصویری واقع‌بینانه از تأثیر محدود حملات، روایت کاخ سفید را تضعیف کرد و برکناری کروز تلاشی برای سرکوب این حقیقت بوده است. این اجماع نشان ‌دهنده نگرانی گسترده از سیاسی‌سازی اطلاعات و تأثیر آن بر اعتبار و کارایی نهادهای اطلاعاتی آمریکا است. رسانه‌های امریکایی همچنین به این نکته اشاره دارند که این برکناری بخشی از الگوی بزرگ‌تر دولت ترامپ است که در آن هرگونه انتقاد یا ارائه اطلاعات مغایر با روایت رسمی با واکنش‌های تند مواجه می‌شود.

پروژه «آمریکای قدرتمند» و واقعیت‌های میدانی

دونالد ترامپ از زمان آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، پروژه «آمریکای قدرتمند» را به‌عنوان محور اصلی سیاست‌های خود ترویج کرده است. این پروژه بر نمایش اقتدار نظامی، سیاسی و اقتصادی امریکا در برابر رقبا، به‌ویژه ایران، متمرکز است. ادعاهای مکرر او درباره نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران و رهگیری کامل موشک‌های ایران در حمله به العدید، بخشی از این تلاش برای ترسیم تصویری از یک آمریکای شکست‌ناپذیر است. اما واقعیت‌های میدانی، که از زبان دستگاه‌های اطلاعاتی مانند DIA بیان می‌شود، روایتی متفاوت ارائه می‌دهد. گزارش آژانس اطلاعات دفاعی امریکا نشان داد که حملات تجاوزکارانه به تاسیسات هسته‌ای ایران آنطور که ترامپ انتظار داشته پیش نرفته و گزارش‌های مربوط به العدید تأیید کرد که برخلاف ادعای ترامپ، خسارات قابل‌توجهی به این پایگاه وارد شده است.