بازگشت به زوتوپیا

به گزارش سرمایه فردا، زوتوپیا در نخستین تجربه‌اش توانست با ترکیب حیوانات و جهان‌سازی خلاقانه، تصویری تازه از قهرمانان پلیس برای مخاطب خردسال بسازد. اما دنباله آن، بیش از یک بازگشت ساده به همان فضاست؛ «Zootopia 2» تلاش می‌کند نشان دهد که پشت هر روایت رسمی، حقیقتی ناگفته وجود دارد. این بار داستان نه صرفاً درباره ماجراجویی جودی هاپس و نیک وایلد، بلکه درباره پرسشگری در برابر ساختارهای قدرت و بازتعریف نقش شهروندان عادی است. دیزنی با این اثر یادآوری می‌کند که سینما می‌تواند هم سرگرم‌کننده باشد و هم آینه‌ای برای نقد اجتماعی؛ آینه‌ای که در قالب طنز و تصویر، مفاهیم عدالت، دوستی و شهامت را دوباره به مخاطب جهانی عرضه می‌کند.

انیمیشن Zootopia زمانی وارد سالن‌های سینما شد که تصویر قهرمان پلیس برای مخاطب خردسال جهانی کمی حساسیت‌برانگیز شده بود، اما ترکیب حیوانات بامزه و جهان‌سازی خلاقانه، آن اثر را به موفقیتی عجیب رساند. امروز، پس از گذشت سال‌ها، بازگشت به همان جهان با «Zootopia 2» مثل این است که دیزنی یادآوری کند هنوز قدرت ساخت داستان‌هایی را دارد که زیر لایه‌های طنز و جذابیت بصری، ایده‌ای اجتماعی را با زبان نرم روایت کنند.

این بار داستان از نقطه‌ای آغاز می‌شود که رابطه کاری جودی هاپس و نیک وایلد، دیگر آن هماهنگی سابق را ندارد. همین شکاف کوچک، مسیری بزرگ را برای ورود به لایه‌های عمیق‌تری از جهان زوتوپیا باز می‌کند؛ جهانی که تازه قرار است رازهای پنهانش آشکار شود.

چرخش تازه در روایت: همکاری بیرون از ساختار رسمی

در «زوتوپیا» نخستین، جودی به‌عنوان خرگوشی جاه‌طلب و خستگی‌ناپذیر، در پی اثبات خودش بود. اکنون او و نیک زیر فشار اختلاف‌های شخصیتی، مأموریتی را خراب می‌کنند و رئیس بوگو با صدای Idris Elba ـ تهدیدشان می‌کند که راهشان از هم جدا می‌شود مگر اینکه در جلسات گروه‌درمانی به مدیریت دکتر فازبی شرکت کنند؛ دکتری که با صداپیشگی Quinta Brunson خنده‌های ریز و درشت سالن را از همان ابتدای فیلم تضمین می‌کند.

اما قصه آنجایی جرقه می‌زند که جودی به حضور خزنده‌ای ناشناس در شهر مظنون می‌شود؛ موضوعی که سال‌هاست در اسناد رسمی زوتوپیا جایی ندارد. همین تردید، او را وادار می‌کند خارج از روال پلیسی دنبال حقیقت برود. ورود شخصیت گری، مارافعی با صدای گرم Ke Huy Quan ـ نقطه‌ای تعیین‌کننده در مسیر داستان است. گری دفترچه‌ای قدیمی همراه دارد که تاریخ ناگفته شهر را روشن می‌کند و نشان می‌دهد چرا نسل خزندگان از روایت رسمی حذف شده‌اند.

این‌جاست که فیلم به‌جای پرداخت مستقیم یک شعار، به موضوع شکل‌گیری کلیشه‌ها می‌رسد؛ اینکه چه کسانی سود می‌برند از اینکه گروهی همیشه «تهدید» فرض شود و باقی جامعه از حقیقت بی‌خبر نگه داشته شود. گروه کوچک جودی، نیک و گری در پی دروغی می‌روند که نسل‌ها از چشمان مردم شهر پنهان مانده است.

سرزمین‌های تازه؛ معماری جهان زوتوپیا گسترده‌تر می‌شود

اگر جاذبه اصلی بخش اول، طراحی هنرمندانه محله‌های گوناگون بود، در «Zootopia 2» جهان‌سازی به مرحله‌ای تازه می‌رسد. تماشاگر وارد مارش مارکت و پاتوق خزندگان می‌شود؛ جایی که حال‌وهوای یک کافه زیرزمینی دارد و در گوشه‌وکنارش موسیقی زنده، صحنه را کامل می‌کند. حضور نیبلز مپل‌استیک با صداپیشگی Fortune Feimster ـ شخصیت بیورِ پادکستر، چاشنی طنز و توطئه را پررنگ‌تر می‌کند.

این سرزمین‌ها فقط پس‌زمینه نیستند. هرکدام کارکردی روایی دارند؛ روایت جامعه‌ای که در حاشیه زندگی می‌کند و با وجود فاصله‌اش از مرکز تصمیم‌گیری، سبک زندگی خودش را یافته است. ظرافت طراحی محیطی باعث می‌شود این جهان دوباره ظرفیت ساخت داستان‌های تازه پیدا کند؛ چیزی که نشان می‌دهد استودیو تولیدکننده، یعنی Walt Disney Animation Studios، همچنان ایده‌های بزرگی برای ادامه مسیر این فرنچایز در ذهن دارد.

شخصیت‌های تازه و بازیگران تاثیرگذار

حضور گری، مهم‌ترین دستاورد فیلم دوم است. صدای آرام و شخصیت آسیب‌دیده او، تضادی دلچسب با پیش‌فرض‌های ذهنی مخاطب درباره خزندگان می‌سازد. از طرفی شخصیت‌هایی همچون شهردار برایان وینددنسر با صداپیشگی Patrick Warburton  یا راس، لولوی تعمیرکار، آن‌قدر جذاب طراحی شده‌اند که می‌توان برای هرکدام یک اسپین‌آف مستقل متصور شد.

موفقیت اصلی فیلم اما در تناسب میان شخصیت‌های اصلی و تازه‌واردهاست. سازندگان اجازه نداده‌اند ورود چهره‌های جدید، بار احساسی رابطه جودی و نیک را کم‌رنگ کند. هرکس نقش مشخصی دارد و زمان حضورش حساب‌شده است، نه به شکل رنگ‌آمیزی بی‌هدف.

پیوند دوباره جودی و نیک؛ ستون اصلی روایت

در تمام فراز و فرودها، رابطه جودی هاپس با صداپیشگی Ginnifer Goodwin  و نیک وایلد با صداپیشگی Jason Bateman ـ شالوده داستان را حفظ می‌کند. فیلم تلاش می‌کند رشد دو شخصیت را طبیعی نشان دهد؛ به‌خصوص در بخش‌هایی که مجبور می‌شوند اعتماد ازدست‌رفته‌شان را بازسازی کنند.

رابطه این دو شخصیت، دیگر یک همکاری اداری ساده نیست. آنها در دل بحرانی مشترک، به درکی تازه از مسئولیت، عدالت و دوستی می‌رسند. فیلم از این مسیر به تماشاگر نوجوان پیام می‌دهد که انتخاب مسیر درست، گاهی جسارت خروج از مسیرهای تعریف‌شده را می‌طلبد؛ تصمیمی که همیشه با همراهی افراد مورد اعتماد آسان‌تر می‌شود.

سکانس نهایی؛ بازگشت به نقش افراد معمولی

در پایان‌بندی، جمله‌ای روی پرده ظاهر می‌شود که می‌گوید: «فیلم توسط همه اعضای استودیو ساخته شده است.» این جمله با مضمون اثر هم‌راستاست. روایت فیلم درباره نقد ساختارهای قدرت است، اما اهمیت نقش آدم‌های معمولی را یادآوری می‌کند؛ کسانی که با کار روزمره خود، امکان تغییر را زنده نگه می‌دارند.

«Zootopia 2» تصویری ارائه می‌دهد از جامعه‌ای که می‌تواند اشتباهات گذشته را جبران کند؛ به شرط اینکه شهروندانش پرسشگر بمانند و روایت‌های رسمی را بدون بررسی نپذیرند. این اثر ممکن است تلخی‌های سیاسی آثار مشابه را نداشته باشد، اما برای مخاطب گسترده‌اش پیام مهمی می‌آورد: راه رسیدن به عدالت از دل همکاری، شهامت و نگاه انسانی می‌گذرد.