به گزارش سرمایه فردا، صنعت کاغذ و نوشت‌افزار ایران در آستانه یک بحران بزرگ قرار دارد؛ بحران‌هایی که نه تنها بر کیفیت محصولات تاثیر می‌گذارد، بلکه امنیت تأمین مواد اولیه را نیز تهدید می‌کند. از مشکلات جدی در تولید کاغذ داخلی و کیفیت پایین آن تا وابستگی بی‌پایان به واردات کاغذهای خارجی، این صنعت با مجموعه‌ای از چالش‌های پیچیده روبه‌رو است. در این گزارش، به بررسی این مشکلات، تبعات آن‌ها و راهکارهایی برای بازسازی و تقویت این صنعت کلیدی پرداخته‌ایم.
صنعت کاغذ و نوشت‌افزار ایران که بخش مهمی از فرهنگ و آموزش کشور را شکل می‌دهد، در دهه‌های اخیر با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده است. اگرچه کشور ما از ظرفیت‌های زیادی در تولید کاغذ برخوردار است، اما کیفیت پایین کاغذهای داخلی و وابستگی شدید به واردات از جمله چالش‌هایی است که صنعت کاغذ را تهدید می‌کند. این مشکلات نه تنها بر قیمت محصولات تأثیرگذار بوده، بلکه امنیت تأمین مواد اولیه را در شرایط حساس همچون نمایشگاه‌های کتاب یا آغاز سال تحصیلی تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، این صنعت که در سال‌های گذشته می‌توانست یکی از منابع صادراتی مهم کشور باشد، اکنون به دلیل مشکلات موجود، دچار رکود و بحران شده است. در این گزارش، به بررسی دلایل این بحران و راهکارهای پیشنهادی برای حل این چالش‌ها پرداخته‌ایم.
صنعت کاغذ و نوشت‌افزار در ایران یکی از صنایع کلیدی و وابسته به بخش‌های مختلف فرهنگی و آموزشی است. این صنعت نه تنها در تولید کتاب و نشریات تاثیرگذار است، بلکه تأمین نیازهای بازار نوشت‌افزار و دیگر محصولات کاغذی نیز بخش بزرگی از این حوزه را دربر می‌گیرد. اما در سال‌های اخیر، این صنعت با چالش‌های جدی مواجه بوده که می‌تواند روند توسعه آن را کند کرده و مشکلات بسیاری برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به وجود آورد. در این گزارش، به مشکلات عمده صنعت کاغذ و نوشت‌افزار پرداخته شده و نظرات مختلف فعالان این حوزه نیز بیان شده است.
یکی از مسائل اساسی که در صنعت کاغذ ایران به وضوح مشاهده می‌شود، کیفیت پایین کاغذهای تولید داخل است. طبق گفته حجت حسنی، نماینده کمیکا، کاغذهای تولیدی داخلی به ویژه کاغذ مازندران، نه تنها از نظر بافت و رنگ، بلکه از نظر دوام و ماندگاری نیز مشکلات بسیاری دارند. او می‌گوید: کاغذ مازندران برای استفاده در نوشت‌افزار یا کتاب‌های ماندگار مناسب نیست. این کاغذ به دلیل داشتن بافت نامناسب و رنگ کاهی، مخاطب را از خود دور می‌کند. این نکته نشان‌دهنده آن است که کاغذهای تولید داخل نمی‌توانند نیازهای استاندارد بازار را تأمین کنند و حتی در بسیاری از موارد، محصولات تولیدی با کاغذ داخلی نتایج مطلوبی به دست نمی‌دهند. به ویژه در تولید محصولات نوشت‌افزاری، کاغذهایی که در بازار عرضه می‌شوند، کیفیت مناسبی ندارند و برای استفاده در دفترهای مدارس یا محصولات نوشت‌افزاری معمولی، مناسب نیستند.
این موضوع باعث می‌شود که بسیاری از تولیدکنندگان به سمت واردات کاغذ از کشورهای دیگر سوق پیدا کنند. واردات کاغذ از کشورهای مانند چین، روسیه و اندونزی می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای تأمین نیازهای بازار باشد، اما با مشکلاتی مانند نوسانات ارزی، تحریم‌ها و مشکلات وارداتی نیز همراه است.
وابستگی به واردات یکی دیگر از چالش‌های بزرگ صنعت کاغذ در ایران است. علیرضا رستمی از مجموعه درسید در این‌باره می‌گوید: اکثر کاغذهای مورد استفاده در صنعت نوشت‌افزار و نشر از کشورهای خارجی وارد می‌شود. این وابستگی باعث می‌شود که نوسانات ارزی و تحریم‌ها تاثیرات منفی شدیدی روی قیمت‌ها و موجودی کاغذ داشته باشد. این نکته به وضوح نشان‌دهنده آن است که کشور در زمینه تولید کاغذ با کیفیت بالا به شدت وابسته به واردات است و همین وابستگی، روند تولید را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.
این چالش‌ها وقتی شدت می‌گیرند که مشکلات اقتصادی و نوسانات ارزی سبب کمبود شدید کاغذ در بازار می‌شود. از آنجا که واردات کاغذ با مشکلات گمرکی و محدودیت‌های ارزی همراه است، بسیاری از واردکنندگان کاغذ با مشکل مواجه می‌شوند و حتی ممکن است نتوانند به موقع کاغذ مورد نیاز خود را وارد کنند. حسین رستگاری از نوشت‌افزار بهشت در این‌باره می‌گوید: با وجود اینکه واردکنندگان کاغذ پول لازم برای خرید کاغذ را دارند، اما به دلیل مشکلات ارزی و تخصیص ارز، کاغذ وارد نمی‌شود. این کمبود کاغذ باعث می‌شود که قیمت‌ها به شدت افزایش پیدا کند و تولیدکنندگان نتوانند به موقع کاغذ تهیه کنند. این مشکل بر قیمت‌گذاری محصولات تاثیر منفی می‌گذارد و باعث می‌شود که قیمت نوشت‌افزار و دیگر محصولات کاغذی به طرز غیرمنتظره‌ای بالا برود.
یکی دیگر از مسائلی که در مواجهه با مشکلات تأمین کاغذ در صنعت نوشت‌افزار وجود دارد، تاثیر نوسانات قیمت بر تولیدات است. به گفته حجت حسنی، نوسانات قیمت کاغذ در ایران به ویژه در ماه‌های پایانی سال و پیش از نمایشگاه کتاب، مشکل جدی‌ای برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند. او می‌گوید: ما همیشه در اوایل سال با مشکلاتی در تأمین کاغذ مواجه هستیم. در ماه‌های اسفند و بهمن، بسیاری از تأمین‌کنندگان کاغذ توقف فروش دارند، به‌ویژه زمانی که نزدیک به نمایشگاه کتاب می‌شود. این مشکل باعث می‌شود که تولیدکنندگان نتوانند به موقع کاغذ مورد نیاز خود را تهیه کنند و در نتیجه قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند
این مسئله تنها به حوزه نوشت‌افزار محدود نمی‌شود، بلکه در صنعت نشر کتاب نیز تاثیرات منفی دارد. بسیاری از ناشران در ایران با مشکل تأمین کاغذ روبه‌رو هستند. علیرضا رستمی به این نکته اشاره می‌کند که در بسیاری از موارد، ناشران مجبورند که برای خرید کاغذ در زمان‌های خاص، هزینه‌های اضافی پرداخت کنند یا تولیدات خود را با تأخیر به بازار عرضه کنند. در واقع، نوسانات قیمت کاغذ می‌تواند به مشکلات جدی در تأمین مواد اولیه برای چاپ کتاب‌ها منجر شود و در نتیجه، روند تولید کتاب‌ها را مختل کند.
برای حل مشکلات موجود در صنعت کاغذ، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌گذاری جامع در سطح دولت وجود دارد. حجت حسنی به این موضوع اشاره می‌کند که باید یک برآورد دقیق از نیاز کشور به کاغذ انجام شود. این برآورد باید بر اساس مصرف سالیانه و تقاضای بازار انجام شود تا بتوان واردات و تولید کاغذ را به شکلی هدفمند و با برنامه مدیریت کرد. این نکته اهمیت زیادی دارد، زیرا بدون پیش‌بینی دقیق نیازها، نه تنها واردات کاغذ به صورت منظم صورت نمی‌گیرد، بلکه تولیدات داخلی نیز نمی‌تواند به اندازه کافی نیاز بازار را پوشش دهد.
به گفته حسین رستگاری، سیاست‌گذاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که تولید داخلی کاغذ بهبود یابد. اگرچه تولیدکنندگان کاغذ داخلی تلاش‌هایی در جهت افزایش ظرفیت تولید انجام داده‌اند، اما به دلیل مشکلات کیفیتی، نمی‌توانند به طور کامل جایگزین واردات کاغذهای خارجی شوند. علیرضا رستمی نیز به این موضوع اشاره می‌کند که اگرچه کاغذ مازندران تولید می‌شود، اما به دلیل کیفیت پایین آن، نمی‌توان آن را در بسیاری از محصولات نوشت‌افزاری و کتاب‌ها استفاده کرد.
برای حل این مشکلات، چند راهکار اساسی مطرح است. اولین پیشنهاد این است که دولت باید تولید کاغذ داخلی با کیفیت بالا را تشویق و حمایت کند. این کار می‌تواند با سرمایه‌گذاری در صنعت تولید کاغذ و بهبود فناوری‌های تولید، حاصل شود. همچنین، لازم است که دولت بر واردات کاغذ نظارت بیشتری داشته باشد و با تسهیل روند واردات، به واردکنندگان کمک کند تا بتوانند کاغذهای با کیفیت و با قیمت مناسب وارد کنند.
یکی دیگر از پیشنهادات مهم، افزایش همکاری میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت ارشاد است. وزارت ارشاد به‌عنوان متولی نشر و فرهنگ، باید به مشکلات ناشران در تأمین کاغذ و دیگر مواد اولیه توجه کند. این همکاری می‌تواند در تدوین سیاست‌های حمایتی و بهبود شرایط اقتصادی این صنعت موثر باشد.
در نهایت، پیش‌بینی نیاز به کاغذ و تنظیم بازار به‌گونه‌ای که تأمین کاغذ در زمان‌های حساس مانند نمایشگاه کتاب و پایان سال به درستی انجام شود، می‌تواند از نوسانات شدید قیمت‌ها جلوگیری کند و به ثبات بازار کمک کند. همچنین، لازم است که سیاست‌گذاران به طور دقیق بررسی کنند که آیا تولید کاغذ با کیفیت داخلی برای پاسخگویی به نیازهای بازار ممکن است یا خیر و در صورتی که این کار امکان‌پذیر نیست، برنامه‌ریزی برای واردات کاغذهای باکیفیت را تسهیل کنند.
در نهایت، صنعت کاغذ و نوشت‌افزار نیازمند یک بازنگری اساسی در سیاست‌ها و اقدامات اجرایی است تا بتواند به مشکلات موجود پاسخ دهد و روند توسعه و پیشرفت خود را ادامه دهد.
در نخستین سالگرد انفجار خونین پیجرها، حزب‌الله با تأکید بر زوال قطعی رژیم صهیونیستی، مجروحان…
چهار دهه پس از تثبیت نئولیبرالیسم در آمریکا، دونالد ترامپ با ترکیبی متناقض از مقررات‌زدایی…
پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، رسانه‌های بین‌المللی با تمرکز بر روابط دفاعی ایران و…
در سال ۱۴۰۴، جهش نرخ ارز، حذف تدریجی ارز ترجیحی و کاهش یارانه‌ها موجب شده…
اختلاف میان دولت و مجلس بر سر تعرفه واردات خودرو، با رأی هیئت تطبیق مقررات…
ترور چارلی کرک، فعال برجسته محافظه‌کار، نه‌تنها فضای سیاسی آمریکا را در شوک فرو برد،…