به گزارش سرمایه فردا، به اذعان مسوولان سازمان غذا و دارو، متقلبان هم افراد کم سواد یا بیسوادی که از نحوه ارزیابی تقلبات اطلاع نداشته باشند، نیستند و متاسفانه افراد تحصیلکرده و متخصصی را شاهدیم که در حوزه تقلبات کار میکنند و همین موضوع کار شناسایی تقلبات را بسیار تخصصی و پیچیده کرده است.
در همین راستا شبکه کشوری آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو با فعالیت حدود ۵۰۰ آزمایشگاه در سراسر کشور فعال است و محصولات به صورت مرتب ارزیابی و مراقبت میشوند و در صورت بروز هر مشکلی از بازار جمعآوری میشوند.
دکتر مهدی انصاری – مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در همین راستا معتقد است که هر هزینهای در کیفیت محصولات غذایی متحمل شویم، طبیعتا در بحث درمان و هزینهای که باید برای بیماریها پرداخت کنیم، صرفهجوی کردهایم.
وی همچنین تاکید دارد مواد غذایی که توسط سازمان غذا و دارو مجوز تولید دارند، مراحل سختگیرانه قانونی را طی کردهاند که نهایتا منجر به صدور مجوز و نشان سیب سلامت برای آن محصول تولیدی شده است و همین موضوع تا حدود قابل توجهی میتواند این اطمینان را ایجاد کند محصولی که این مشخصات را دارد، قابل قبول بوده و از هر گونه تقلب مبرا است.
او در عین حال به مردم توصیه اکید دارد که برای خریدهایشان به مکانهای مشخصی که در سیستم اقتصادی دارای شناسنامه هستند، مراجعه کنند و از خرید از مکانهای بدون شناسنامه و بدون هیچ گونه پایه و اساس استفاده نکنند.
انصاری همچنین میگوید که عرضه محصولات با قیمت کمتر با این تصور و توجیه که محصول در خارج از مغازه عرضه میشود و مالیات پرداخت نمیشود و بیمه نیست و …، در بسیاری از موارد اینگونه نیست و ممکن است سوء استفادههایی شده باشد و حتی میتواند در برخی موارد بحثهای بایوتروریسم هم مطرح باشد؛ به همین دلیل شناخت نسبت به عرضهکننده و اصالت محصول عرضه شده بسیار مهم است.
در همین راستا دکتر مهدی انصاری رایجترین تقلبات غذایی در کشور و البته نحوه شناسایی آنها و همچنین وظایف سازمان غذا و دارو در مقابله با این تقلبات را تشریح کرد که در پی میخوانید:
چگونگی صدور مجوز تولید برای یک محصول غذایی
انصاری در ابتدای صحبتهایش درباره چگونگی صدور مجوز برای یک محصول غذایی جهت ورود به بازار به ایسنا میگوید: در حوزه غذا از آنجایی که طیف وسیعی از عرضه کنندگان مواد غذایی را داریم به خصوص در سالهای اخیر که بحث تولید برخی از مشاغل خانگی هم در حوزه غذا مطرح شده، ممکن است برای برخیها این سوال وجود داشته باشد که عرضه یک محصول غذایی به بازار چه مراحلی را باید طی کند. در این باره باید بگویم که یک محصول غذایی اگر بخواهد در اشل صنعتی تولید شود طبیعتا آن تولید کننده باید مراحل ابتدایی ثبت آن محل تولیدی و شرکت و امکانات لازم برای تولید را به اداره کل فرآوردههای خوراکی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو ارایه کند.
وی همچنین با تاکید بر اینکه سازمان غذا و دارو در حوزه صدور مجوزهای تولید «یکی» از سازمانهایی است که تولیدکننده باید به وی مراجعه کند و به سازمانهای دیگری نیز باید این مراجعه صورت گیرد، میافزاید: البته امیدواریم به جایی برسیم که موازی کاری در مرحله صدور مجوز نداشته باشیم و متقاضیان فقط با یک مجموعه مشخص و تخصصی ارتباط داشته باشند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو ادامه میدهد: در مجموع اکنون روال به این صورت است که متقاضی درخواست خود را به اداره کل مربوطه در سازمان غذا و دارو ارایه میدهد و این درخواست توسط کارشناسان مربوطه مورد ارزیابی قرار میگیرد. به این ترتیب علاوه بر بررسی محل تولید، منابع مورد لزوم جهت تامین مواد اولیه تولید محصول اعلامی، شرایط تولید و ساختمان و فضای فیزیکی تولید و … مورد ارزیابی قرار میگیرند و این فرایند نهایتا منجر به صدور پروانه ساخت برای تولید کننده میشود.
نظارتهای مستمر و تولیداتی که رها نمیشوند
وی میگوید: در این مرحله محصول تولیدی مجوز ورود به بازار را دارد اما مشخص است که رها نمیشود و دائما توسط مراجع نظارتی از جمله سازمان غذا و دارو مورد ارزیابی قرار میگیرد. ما طرحهایی در سازمان غذا و دارو داریم که جزو وظایف سازمان غذا و دارو است و آن هم این است که دائما محصولات سلامت در سطح عرضه پایش شوند. در رابطه با محصولاتی که توسط کارخانجات تولیدی مواد غذایی تولید میشوند این مساله تحت عنوان طرحهای PMS یا post marketing surveillance وجود دارد که در آن معاونتهای غذا و داروی مستقر در همه استانها و شهرهای کشور موظفند بنا به برنامههایی که از قبل توسط خود سازمان غذا و دارو تعیین میشود، محصول را از سطح عرضه جمعآوری کنند و بر اساس برگه آنالیز مربوطه و مجوزی که برای آن محصول صادر شده، ارزیابیها را انجام دهند. اگر شاخصهایی که برای آن محصول تعیین شده، مورد قبول باشد؛ به فعالیت خود ادامه میدهد ولی اگر منطبق با شرایط اعلام شده نباشد، باید از سطح عرضه جمعآوری شود و به این ترتیب به شرکتهای پخش و تولید کننده «ریکال» اعلام میشود تا محصول خود را از سطح عرضه جمعآوری کنند.
«ریکال» محصولات غذایی بیکیفیت؛ آری یا خیر؟
وی میگوید: این روند به طور مرتب در حال انجام است و ممکن است برخی مواد غذایی در بازار به دلایل متعددی جمعآوری شوند؛ از جمله وجود آلودگیهای میکروبی یا ویژگیهای ظاهری که فرآورده باید داشته باشد و بسته بندی نامناسب یا تقلبات صورت گرفته احتمالی، ممکن است فرآورده از بازار ریکال شود و تولید کننده ملزم است اگر خسارتی ایجاد شده باشد، این خسارتها را جبران کند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در رابطه با ارزیابی کیفیت محصولات در بازار ادامه میدهد: اگر تولید کننده، صنعتی باشد، کارمان راحت خواهد بود؛ چرا که هر محصول تولیدی کارخانهای دارای یک شماره سری تولیدی است و آدرس دارد، پروانه ساخت دارد و تاریخ تولید و انقضا دارد و مشخص است که باید چه فرایندی برای آن طی شود. اما در مورد محصولاتی که در سطحی کوچک عرضه میشوند یا از طریق مشاغل خانگی عرضه میشوند و تولید کننده مشخص نداشته باشند، کارمان سخت خواهد بود.
وی میافزاید: در مجموع محصولات مختلفی در سطح عرضه وجود دارند که ممکن است یا تقلب در آن صورت گرفته باشه یا خطایی در تولید اتفاق افتاده باشد و یا شاید شکایتهایی از طرف مردم در رابطه با کیفیت یک محصول صورت گرفته باشد. در هر محصول تولیدی از هر صنعتی ممکن است ریکال اتفاق افتد مانند خودرو، محصولات غذایی، آرایشی – بهداشتی، مکملها، تجهیزات پزشکی و … ممکن است این ریکال وجود داشته باشد.
تجارت غذا و بازار گرم «تقلب»
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در بخش دیگری از صحبتهایش در پاسخ به سوال ایسنا درباره تقلبات غذایی و چگونگی شناسایی آنها میگوید: بحث تقلبات مواد غذایی، بحث گستردهای است و محدود به یک کشور یا شرایط اقتصادی و اجتماعی خاصی نیست و محدود به برهه زمانی خاصی هم نیست. از زمانی که انسان شروع کرده به تجارت غذا، طبیعتا دنبال آن بوده که با مواد اولیه ارزانتر، سود بیشتری نصیب خود کند و این موضوع زمینههای تقلب را فراهم کرده است. بنابراین طبیعتا احتمال تقلب برای یک ماده غذایی گرانقیمت بیشتر است یا در مواردی که یک ماده غذایی کمیاب شود و در دسترس نباشد هم ممکن است بحث تقلب مطرح شود. یا اینکه برخی یک ادعاهایی برای محصول خود مطرح کنند و آن ادعاها واقعی نباشند و بعد برای آنکه این ادعاها را به نتیجه قابل قبولی توسط مردم تبدیل کنند، از یک موادی استفاده کنند که در لیبل فرآورده نیامده و مردم بدون اطلاع از وجود آن، آن را مصرف کنند و دچار عوارض شوند.
وی در این باره ادامه میدهد: بازار تقلب بازار بسیار گرمی است و در حوزههای مختلفی این تقلبات وجود دارد و اغلب هم در این جهت است که توجه مشتری را جلب کنند. بنابراین این موضوع به سطح آگاهی مردم نسبت به مواد غذایی مصرفی هم بستگی دارد. ناآگاهی یا اشتیاق مردم برای اینکه از یک محصول خاصی استفاده کنند، زمینههای تقلب را برای افراد سودجود فراهم میکند. در بحث غذا تقریبا همه حوزهها در معرض خطر تقلب هستند؛ از مواد رایجی مانند آبلیمو، عسل، رب و هر آنچه که در سبد غذایی است، میتواند مورد سوء استفاده و تقلب قرار گیرد تا مواد گران قیمت مانند زعفران و موادی که به عنوان طعم دهندههای خاص و ادویهجات استفاده میشوند.
انصاری ادامه میدهد: به عنوان مثال میتوان گفت که در حوزه غذا در عسل تقلب زیاد است و عسل یکی از رایجترین تقلباتی است که دارد اتفاق میافتد. این درحالیست که عسل برای خیلیها به عنوان یک ماده غذایی انرژیزا و سودمند تلقی میشود. عسلی که از منابع طبیعی استفاده شده، گران قیمت است و برای برخی ممکن است امکان تهیه چنین عسلی سخت باشد. بنابراین این موضوع زمینهای است برای سودجویی و سودجویان با روشهای مختلف ترکیباتی شبه عسل درست میکنند که در آن از رنگها و شیرینکنندههای مصنوعی استفاده میشود که خطرات زیادی را هم میتواند متوجه مصرف کننده کند.
وی میفزاید: در آبلیمو هم تقلبات زیادی داریم، در ادویهجات و زعفران هم تقلب زیاد است؛ این درحالیست که این مواد نیز به عنوان طعم دهنده و رنگ دهنده طبیعی در رژیم غذایی مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال درباره زعفران با رنگها و طعمهای مصنوعی حتی با الیاف گیاهی از نظر ظاهری، موادی شبیه زعفران درست میکنند و با قیمتهای پایینتر به فروش می رسانند و مصرف کنندگان احتمالی این محصولات در معرض خطر رنگها و طعم دندههای مصنوعی قرار میگیرند.
انصاری ادامه میدهد: به عنوان مثال میتوان گفت که در حوزه غذا در عسل تقلب زیاد است و عسل یکی از رایجترین تقلباتی است که دارد اتفاق میافتد. این درحالیست که عسل برای خیلیها به عنوان یک ماده غذایی انرژیزا و سودمند تلقی میشود. عسلی که از منابع طبیعی استفاده شده، گران قیمت است و برای برخی ممکن است امکان تهیه چنین عسلی سخت باشد. بنابراین این موضوع زمینهای است برای سودجویی و سودجویان با روشهای مختلف ترکیباتی شبه عسل درست میکنند که در آن از رنگها و شیرینکنندههای مصنوعی استفاده میشود که خطرات زیادی را هم میتواند متوجه مصرف کننده کند.
وی میفزاید: در آبلیمو هم تقلبات زیادی داریم، در ادویهجات و زعفران هم تقلب زیاد است؛ این درحالیست که این مواد نیز به عنوان طعم دهنده و رنگ دهنده طبیعی در رژیم غذایی مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال درباره زعفران با رنگها و طعمهای مصنوعی حتی با الیاف گیاهی از نظر ظاهری، موادی شبیه زعفران درست میکنند و با قیمتهای پایینتر به فروش می رسانند و مصرف کنندگان احتمالی این محصولات در معرض خطر رنگها و طعم دندههای مصنوعی قرار میگیرند.
۵۰۰ آزمایشگاه کنترل کیفیت محصولات غذایی در کشور
انصاری با بیان اینکه در حال حاضر در سازمان غذا و دارو شبکه کشوری داریم که تقریبا ۵۰۰ آزمایشگاه را شامل میشود، میگوید: اکثریت این آزمایشگاهها توانمندی ارزیابی محصولات غذایی را دارند؛ در عین حال هم نمیگوییم این سطح از امکانات کافی است و خوب است؛ قاعدتا با شرایط ایدهآل فاصله داریم اما در همین یکی دو سال اخیر تقریبا حدود ۶۰ – ۷۰ درصد به تعداد آزمایشگاههایمان اضافه شده است که هنوز هم باید کار کنیم و این اعتماد را در مردم ایجاد کنیم که محصولات به صورت مرتب توسط سازمان غذا و داروو ارزیابی و مراقبت میشود و در صورت بروز هر مشکلی از بازار جمعآوری میشوند.
وی میافزاید: هر هزینهای در کیفیت محصولات غذایی متحمل شویم، طبیعتا در بحث درمان و در هزینهای که باید برای بیماریها پرداخت کنیم، صرفهجوی کردهایم. با توجه به اینکه خیلی از مشکلات در بحث بیماریها به ویژه بیماریهای غیرواگیر به بحث سلامت و ایمنی غذا مربوط میشود، بنابراین اگر در این حوزه بتوانیم این اطمینان را داشته باشیم که محصولات غذایی مردم قابل قبول است، مطمئنا در حوزه درمان هزینه کمتری پرداخت خواهیم کرد.
بیماریهایی با منشاء غذا و اهمیت کنترل کیفیت محصولات غذایی
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو با بیان اینکه در این حوزه با مشکلات بسیار متعددی مواجه هستیم، میافزاید: به عنوان مثال آلودگیهایی که ممکن است در مواد غذایی ایجاد شوند، آلایندههایی که به طور مصنوعی یا طبیعی ایجاد میشوند مانند آفلاتوکسین یا باقی مانده سموم و نیترات و نیتریت؛ که در سالهای اخیر تلاش شده به تمام این موارد توجه شود؛ به خصوص در مورد محصولاتی که در سبد غذایی مردم کشور است. این اقدامات به تدریج کمک میکند محصولات غذایی سالمتری را به مردم عرضه کنیم و مردم شناخت بهتری نسبت به محصولات غذای داشته باشند. از سرطان گرفته تا نازایی و انواع بیماریهای قلبی عروقی یا بیماریهای عصبی و بسیاری از بیماریهای دیگر میتوانند منشاء غذایی داشته باشند؛ بنابراین بحث کنترل کیفیت غذا از این جهت برای ما بسیار حائز اهمیت است./ایسنا
توکلی گفت: نخبگان حوزه صنعت در حوزه داخلی و خارجی، دانش روز دنیا را در…
خسارت ناترازی انرژی در حال حاضر به واسطه سهمیه بندی برق و گاز برای صنایع…
وام مسکن ۸۰۰ میلیونی درحالی که بیش از ۵ ماه گذشته مصوب شده هنوز ابلاغ…
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: پیشتر به دلیل نبود قراردادهای استاندارد برای معاملات ملکی،…
وزیر صنعت قیمت خودرو را تا ۳۵ درصد افزایش داد. حالا برای توجیه اقدام خود…
اعضا هیأت مدیره نظام مهندسی در یک تعارض منافع قرار دارند از سویی باید مدافع…