پشت‌پرده کانال‌های ارزی

به گزارش سرمایه فردا، در بازار ارز ایران، تلگرام به یکی از مهم‌ترین منابع اعلام نرخ تبدیل شده است. اما وقتی با یک قطعی اینترنت در افغانستان، برخی از این کانال‌ها ناگهان از کار می‌افتند، دیگر نمی‌توان آن را صرفاً یک اختلال فنی دانست. این سکوت ناگهانی، پرده از وابستگی‌های پنهانی برمی‌دارد وابستگی‌هایی که نه در ساختار رسمی، بلکه در لایه‌های زیرزمینی و غیررسمی بازار شکل گرفته‌اند.

تأثیرگذارترین کانال‌های تلگرامی نرخ ارز آزاد

توقف به‌روزرسانی یکی از تأثیرگذارترین کانال‌های تلگرامی نرخ ارز آزاد، همزمان با قطعی اینترنت توسط طالبان در افغانستان، یک هشدار امنیتی-اقتصادی است. این اتفاق نشان می‌دهد که بخشی از زیرساخت اطلاع‌رسانی بازار ارز ایران، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به افغانستان وابسته بوده است. تحلیل این رخداد را می‌توان در دو سناریوی اصلی بررسی کرد:

سناریوی اول: وابستگی انسانی (Human Link)

در این فرضیه، ادمین یا تیم گرداننده کانال به‌صورت فیزیکی در افغانستان مستقر بوده‌اند—به‌ویژه در شهرهایی مانند هرات که نقش کلیدی در تبادلات مالی با ایران دارند. قطع اینترنت، دسترسی آنان به تلگرام و منابع خبری را مختل کرده و کل عملیات را متوقف ساخته است. این وابستگی جغرافیایی، یک نقطه شکست منفرد (Single Point of Failure) ایجاد کرده که نشان‌دهنده شکنندگی ساختار اطلاع‌رسانی غیررسمی است.

از منظر امنیتی، استقرار در خارج از ایران یک استراتژی برای فرار از نظارت و حفظ ناشناسی بوده است. اما همین انتخاب، اکنون به پاشنه آشیل تبدیل شده است.

سناریوی دوم: وابستگی زیرساختی (Technical Link)

در این سناریو، ادمین‌ها ممکن است در ایران یا کشورهای دیگر باشند، اما زیرساخت دیجیتال آن‌ها—از جمله شماره‌های مجازی، سرورهای پراکسی یا ابزارهای تأیید هویت—به افغانستان وابسته بوده است. استفاده از شماره‌های افغانستانی برای ثبت اکانت تلگرام، به‌دلیل قوانین رگولاتوری ساده‌تر، رایج است. اما با قطع اینترنت، اتصال و تأیید هویت مختل شده و کانال از کار افتاده است.

این وابستگی فنی، نشان‌دهنده اولویت ناشناسی بر پایداری است. ادمین‌ها برای پنهان ماندن، زیرساختی انتخاب کرده‌اند که در برابر اختلالات سیاسی و فنی آسیب‌پذیر است.

جمع‌بندی: این رخداد، فراتر از یک اختلال تلگرامی، بازتابی از آسیب‌پذیری ساختارهای غیررسمی بازار ارز ایران است. وابستگی به زیرساخت‌های خارجی، چه انسانی و چه فنی، می‌تواند در شرایط بحرانی، کل جریان اطلاع‌رسانی را مختل کند. برای بازاری که روزانه میلیاردها تومان بر اساس نرخ‌های اعلام‌شده در تلگرام معامله می‌شود، چنین وابستگی‌هایی نه‌تنها خطرناک، بلکه نشانه‌ای از نیاز فوری به بازنگری در مسیر شفافیت، پایداری و استقلال اطلاعاتی است.