پتروشیمی

نوسان عملکرد شرکت‌های پتروشیمی

به گزارش سرمایه فردا، آبان ۱۴۰۴ برای صنعت پتروشیمی ایران ماهی پرخبر و پرچالش بود؛ از تغییرات ناگهانی در سبد صادراتی گرفته تا افت‌وخیز تولید در مجتمع‌های بزرگ زنجیره الفین و پلیمر. توقف صادرات بنزین اکتان ۸۰ به افغانستان، تصویر عملکرد پتروشیمی شازند را در نگاه نخست تحت تأثیر قرار داد، اما بررسی دقیق‌تر نشان داد این شرکت در بسیاری از محصولات کلیدی رشد داشته و توان عملیاتی خود را تقویت کرده است. در سوی دیگر، برخی مجتمع‌های بزرگ با کاهش تولید در فهرست بازنده‌ها قرار گرفتند، در حالی که تعدادی دیگر توانستند مسیر صعودی را حفظ کنند. این دوگانگی نشان می‌دهد صنعت پتروشیمی در آبان نه‌تنها با محدودیت‌ها و اصلاحات روبه‌رو بوده، بلکه رقابت میان تولیدکنندگان شدت گرفته و فاصله عملکردی آنها بیش از گذشته آشکار شده است.

عملکرد پتروشیمی شازند در آبان ۱۴۰۴ نشان داد توقف صادرات بنزین اکتان ۸۰ به افغانستان، به دلیل سخت‌گیرانه‌تر شدن استانداردها، تنها تصویر ظاهری تولید این شرکت را تحت تأثیر قرار داده است. بررسی داده‌ها بدون لحاظ بنزین نشان می‌دهد شازند در اغلب محصولات کلیدی رشد تولید داشته و عملکرد عملیاتی آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته تقویت شده است.

مجموع تولید این شرکت با افزایش سه درصدی از ۱۴۰ هزار و ۱۵۸ تن در آبان ۱۴۰۳ به ۱۴۴ هزار و ۱۷۲ تن در آبان ۱۴۰۴ رسید. در بخش محصولات پلیمری، پلی‌پروپیلن با رشد ۱۶ درصدی و ثبت هشت هزار و ۱۸۶ تن یکی از نقاط قوت عملکرد بود. پلی‌بوتادین نیز با جهش ۲۰ درصدی به دو هزار و ۳۹۸ تن رسید که برای زنجیره تایرسازی داخلی اهمیت ویژه دارد. در بخش مواد شیمیایی تخصصی، ترکیبات آلی نیتروژن‌دار با رشد ۲۰ درصدی و اتیلن اکساید با افزایش پنج درصدی عملکرد مثبتی داشتند.

مواد پایه‌ای مانند اتیلن گلایکول و وینیل استات نیز رشد دو درصدی ثبت کردند و نشان دادند سبد تولید شرکت به رغم محدودیت صادرات بنزین همچنان در مسیر باثباتی حرکت می‌کند. پروپیلن با رشد ۱۷ درصدی نقش مهمی در تأمین خوراک صنایع پایین‌دستی ایفا کرد.

زنجیره الفین و پلیمر با تصویر دوگانه‌ای همراه بود

اما در سطح صنعت، آبان ماه برای زنجیره الفین و پلیمر با تصویر دوگانه‌ای همراه بود. برخی شرکت‌ها توانستند مسیر صعودی را حفظ کنند، در حالی که چند مجتمع بزرگ با افت تولید در فهرست بازنده‌ها قرار گرفتند.

تندگویان نخستین هشدار تولیدی این ماه بود؛ تولید این شرکت با رسیدن به ۸۹ هزار تن، افت ۱۴ درصدی نسبت به سال گذشته را ثبت کرد. این سومین ماه نزولی این مجتمع است و اُورهال دو هفته‌ای دلیل اصلی افت اعلام شده است. پتروشیمی شازند نیز با کاهش ۵.۴ درصدی در رتبه بعد قرار گرفت؛ توقف صادرات بنزین علت اصلی این افت بوده و این محصول به زودی از گزارش‌های کدالی حذف خواهد شد. امیرکبیر کاهش محدود چهار درصدی را گزارش داد و تخت جمشید با تولید شش هزار تن، افت دو درصدی داشت؛ این مجتمع تنها تولیدکننده‌ای بود که در آبان کاهش درآمد نیز تجربه کرد.

در سوی مقابل، برخی شرکت‌ها توانستند عملکرد مثبتی داشته باشند. قائدبصیر، آریاساسول، جم و جم‌پیلن نسبت به آبان سال گذشته رشد تولید ثبت کردند. مارون و غدیر نیز افزایش محدود شش درصدی داشتند.

در مجموع، با وجود عملکرد ضعیف چند شرکت، صنعت الفین و پلیمر در آبان توانست نسبت به ماه‌های قبل کارنامه باثبات‌تری ارائه دهد و از فاز رکود فاصله بگیرد؛ هرچند رقابت در این زنجیره همچنان پرتنش و حساس باقی مانده است.

صنعت پتروشیمی و پیامدهای رقابت در زنجیره الفین و پلیمر

اگر در بخش نخست روایت، تمرکز بر جزئیات تولید و افت‌وخیز شرکت‌ها بود، در ادامه می‌توان تصویر کلان‌تری از صنعت پتروشیمی و پیامدهای رقابت در زنجیره الفین و پلیمر ارائه کرد.

صنعت پتروشیمی ایران در آبان ۱۴۰۴ بیش از آنکه تحت تأثیر یک یا دو مجتمع قرار گیرد، درگیر رقابت ساختاری میان تولیدکنندگان شد. این رقابت نه‌تنها در آمار تولید، بلکه در جایگاه بازار و سهم صادراتی نیز خود را نشان داد. شرکت‌هایی که توانستند با مدیریت بهتر تعمیرات و تأمین خوراک، تولید خود را افزایش دهند، عملاً موقعیت برتری در بازار داخلی و منطقه‌ای پیدا کردند. در مقابل، مجتمع‌هایی که با اُورهال طولانی یا محدودیت خوراک مواجه شدند، بخشی از جایگاه خود را از دست دادند و به حاشیه رانده شدند.

از زاویه‌ای دیگر، آبان را می‌توان ماهی دانست که تصویر واقعی توان عملیاتی صنعت آشکار شد. حذف بنزین از گزارش‌های شازند یا افت تولید در تندگویان، تنها نشانه‌هایی از این واقعیت بودند که بازار دیگر به آمار ظاهری بسنده نمی‌کند؛ بلکه کیفیت و پایداری تولید اهمیت بیشتری یافته است. این تغییر نگاه، فشار مضاعفی بر مدیران مجتمع‌ها وارد می‌کند تا علاوه بر افزایش حجم تولید، به ثبات و تنوع محصولات نیز توجه کنند.

همچنین باید توجه داشت که رشد برخی محصولات کلیدی مانند پلی‌پروپیلن یا پلی‌بوتادین در شازند، پیام روشنی برای صنایع پایین‌دستی دارد: زنجیره ارزش داخلی می‌تواند با اتکا به تولید پایدار، نیازهای خود را تأمین کند. این موضوع در شرایطی که بازارهای صادراتی با محدودیت‌های استانداردی یا سیاسی مواجه‌اند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در نهایت، آبان ۱۴۰۴ را می‌توان نقطه‌ای دانست که صنعت پتروشیمی وارد مرحله‌ای تازه از رقابت شد؛ مرحله‌ای که در آن تنها حجم تولید ملاک نیست، بلکه پایداری، کیفیت و توان پاسخگویی به نیازهای داخلی و خارجی تعیین‌کننده جایگاه شرکت‌ها خواهد بود. این چشم‌انداز نشان می‌دهد ماه‌های آینده برای صنعت الفین و پلیمر نه‌تنها پرتنش، بلکه سرنوشت‌ساز خواهد بود.

modir

Recent Posts

صعود آریاساسول و سقوط تندگویان

کارنامه پتروشیمی‌های زنجیره الفین و پلیمر در آبان ۱۴۰۴ تصویری دوگانه از رشد و افت…

15 دقیقه ago

پشت‌پرده عملکرد ضعیف روانکارها

کاهش خوراک دریافتی از پالایشگاه‌های تهران و بندرعباس، تولید ایرانول، بهران و پارس را در…

57 دقیقه ago

راهنمای معامله‌گری بازارهای مالی

این متن خطاب به کسانی است که شناخت چندانی از بازارهای مالی ندارند؛ از خانه‌داران…

3 ساعت ago

بررسی بورس در سایه دلار

بازار سرمایه با وجود نشانه‌های اصلاح، روندی مثبت را تجربه کرد. شاخص کل به محدوده…

10 ساعت ago

نویسنده‌ای میان خبر و خیال

محمدهاشم اکبریانی، نویسنده، روزنامه‌نگار، پژوهشگر و شاعر متولد ۱۳۴۴ در بجنورد، از چهره‌های شاخص ادبیات…

12 ساعت ago

شمال در آستانه فروپاشی

موج مهاجرت از فلات مرکزی به گیلان و مازندران دیگر تنها یک جابه‌جایی جمعیتی نیست؛…

12 ساعت ago