در روزهای اخیر، قیمت ارز در بازار آزاد به کانال ۸۰ هزار تومان رسید و نرخ ارز توافقی نیز به ۶۶ هزار تومان افزایش یافت. این مسئله منجر به بروز نگرانی‌هایی در جامعه شد. چراکه انتظارات تورمی بیشترین فشار را به دهک‌های پایین جامعه وارد می‌کند؛ افرادی که هنوز مستأجر هستند و بیش از ۵۰ درصد از درآمد کارمندی خود را باید به هزینه‌های مسکن اختصاص دهند. این مسئله به نابرابری درآمد در جامعه دامن می‌زند.
افزایش قیمت دلار تأثیرات قابل توجهی بر ضریب جینی و میزان نابرابری درآمدی دارد. با افزایش قیمت دلار، هزینه واردات و تهیه کالاهای خارجی افزایش می‌یابد، که منجر به افزایش قیمت کالاها و خدمات در بازار داخلی می‌شود و افراد کم‌درآمد را بیشتر تحت فشار قرار می‌دهد.
در دهه ۱۳۵۰، افزایش قیمت دلار و نوسانات ارزی به همراه تورم بالا، تأثیرات قابل توجهی بر ضریب جینی در ایران داشت. ضریب جینی در ایران از ۰.۴۳۶۸ در سال ۱۳۴۸ به ۰.۵۰۲ در سال ۱۳۵۴ افزایش یافت و سپس تا سال ۱۳۵۷ با کاهش ۱۳ درصدی به ۰.۴۳۶ رسید. این تغییرات نشان‌دهنده تأثیرات مستقیم نوسانات ارزی و افزایش قیمت دلار بر نابرابری درآمدی در این دوره است.
نقدینگی برابر با مجموع پول و شبه پول است. پول شامل اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و سپرده‌های دیداری است و شبه پول شامل سپرده‌های غیر دیداری نزد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی است. بانک‌ها نقش اساسی در رشد پایه پولی دارند و زمانی که تورم تحت تأثیر قیمت ارز افزایشی پیدا می‌کند، این جریان به رشد تورم کمک می‌کند.
ضریب جینی شاخصی اقتصادی برای محاسبه توزیع ثروت در میان اقشار مختلف جامعه است. ضریب جینی صفر (۰) بیانگر برابری کامل است و ضریب جینی یک (۱) یا ۱۰۰ درصد بیانگر حداکثر نابرابری است. وقتی ارزش دلار بالا می‌رود، تفاوت‌های قابل توجهی در نسبت درآمدها بین دهک ثروتمند و دهک فقیر ایجاد می‌شود که نشان‌دهنده بالاتر بودن اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی است.
افزایش قیمت ارز می‌تواند به تغییرات قابل توجهی در ضریب جینی منجر شود. وقتی ارزش دلار افزایش می‌یابد، گروه‌های مختلف اجتماعی به طور متفاوت تحت تأثیر قرار می‌گیرند. دهک‌های بالا که دارایی‌های زیادی دارند، از افزایش قیمت دارایی‌های خود بهره‌مند می‌شوند، در حالی که دهک‌های پایین که عمدتاً درآمد ثابت داشته و مستأجر هستند، با افزایش هزینه‌ها و کاهش قدرت خرید مواجه می‌شوند. این مسئله باعث می‌شود ضریب جینی به نفع ثروتمندان و به زیان دهک‌های ضعیف افزایش یابد.
از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹، ضریب جینی با روند افزایشی مواجه شد و از حدود ۰.۳۸۶ به حدود ۰.۴۱ در سال ۱۳۹۹ رسید. در سال ۱۴۰۰، ضریب جینی کاهش یافت و به ۰.۴۰ رسید، اما در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، ضریب جینی دوباره افزایش یافت و به حدود ۰.۴۳ در سال ۱۴۰۲ رسید.
مهمترین دلیل کاهش ضریب جینی در سال ۱۴۰۰ افزایش ۳۹ درصدی حقوق کارکنان و سیاست ثبات ارزی بود. در ادامه، تغییر ارز ۴۲۰۰ تومانی و نوسانات ارز در بازار آزاد بر ضریب جینی تأثیر گذاشت. دولت با جایگزینی ارز توافقی با ارز نیمایی، سیگنال تورم را صادر کرد، اما در برابر افزایش حقوق و دستمزد متناسب با تورم مقاومت می‌کند. این مسئله می‌تواند هزینه زندگی دهک‌های پایین جامعه را بیشتر تحت فشار قرار دهد.
با توجه به افزایش قیمت ارز نیمایی از ۲۸,۵۰۰ تومان به ۳۸,۵۰۰ تومان و رشد بیش از ۳۰ درصدی، افزایش قیمت ارز توافقی از ۴۲ هزار تومان به ۶۶ هزار تومان، و تورم احتمالی ۵۰ درصدی برای برخی کالاها، پیش‌بینی می‌شود که تورم در سال آینده حداقل ۴۰ درصد باشد. این وضعیت نشان می‌دهد که ضریب جینی در سال آینده به بالای ۰.۴۰ خواهد رسید و احتمالاً به ۰.۴۵ میل خواهد کرد. این مسئله با وعده‌های دولت برای کاهش فاصله دهک‌های اجتماعی در تناقض است و سیاست‌های مؤثر و پایدار برای کاهش نابرابری درآمدی ضروری است.
تغییرات ضریب جینی و تأثیرات افزایش قیمت دلار بر نابرابری درآمدی نشان‌دهنده نوسانات زیاد در توزیع درآمد و ثروت در ایران است. این نوسانات می‌تواند به دلایلی همچون سیاست‌های اقتصادی، تحولات اجتماعی و تغییرات جهانی مرتبط باشد. برای کاهش نابرابری درآمدی و بهبود وضعیت توزیع درآمد، نیاز به سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی مؤثر و پایدار داریم که بتواند به ارتقا عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری کمک کند.
کاهش تقاضا در صندوق‌های طلا و خروج پول از بازار، نشان می دهد که سرمایه‌گذاران…
معاملات ۱۲ دی در شرایطی که بخش عمده‌ای از صنایع و شرکت‌های بورسی به صف…
بیت‌کوین به عنوان پیشگام ارزهای دیجیتال، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران و تحلیلگران را به خود…
اگر انتظارات تورمی بالا بماند و ریسک سیاسی به وجود نیاید، می‌توان انتظار داشت که…
مراسم بزرگداشت مسعود کیمیایی، به مناسبت پنجاه و پنجمین سالگرد اولین اکران عمومی قیصر در…
قیمت سکه و طلا در روزهای اخیر تغییرات خیلی جزیی داشته با وجود اینکه دلار…