مهم‌ترین عوامل رشد بورس در بسیاری از کشورها چیست؟

با رسیدن به روزهای پایانی سال‌۲۰۲۳ می‌توان نگاهی کلی به‌عملکرد بازارهای سهام مختلف داشت. بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد بازارهای سهام کشورها عموما روند روبه‌رشد و قابل‌قبولی داشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند. هرچند این موفقیت ریشه‌‌‌‌‌‌‌‌های متفاوتی در کشورهای توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌یافته و درحال‌‌‌‌‌‌‌‌توسعه دارند، درحالی‌که موفقیت کشورهای توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌یافته در کنترل تورم موجب امید سرمایه‌گذاران شده، تورم بالای بعضی کشورها موجب سرمایه‌گذاری افراد در بورس برای حفظ ارزش واقعی سرمایه بوده‌است.

با بررسی ۲۰شاخص اصلی بورس کشورهای مختلف مشاهده می‌شود ایران پس‌‌‌‌‌‌‌‌از پاکستان، روسیه و نزدک آمریکا در جایگاه هفتم رشد شاخص‌کل است؛ درحالی‌که با تورم اعلامی سالانه و تا پایان آبان ۴۴٫۹‌درصد در جایگاه پنجمین کشور با نرخ تورم بالا  قرار می‌گیرد.

صعود بورس با دلایل متفاوت

سال ۲۰۲۳ در حالی به پایان می‌رسد که بازار سهام اکثر کشورهای دنیا مجددا در مسیر رشد قرارگرفته و امیدها به سیر صعودی آنها افزایش یافته‌است. موفقیت دولت‌ها در کنترل تورم، افق مثبت اقتصادی و روند کاهشی نرخ بهره از مهم‌ترین عوامل رشد بورس در بسیاری از این کشورها بوده‌است. این درحالی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌است که در بعضی کشورهای دیگر تورم بسیار بالا امید به بهبود شرایط اقتصادی را تحت‌تاثیر قرارداده و بورس به پناهگاهی برای در امان ماندن سرمایه افراد بدل شده‌است. جالب‌تر اینکه رشد بورس این کشورها بسیار بالاتر از موفق‌‌‌‌‌‌‌‌ترین بازارهای سهام دنیا (مانند شاخص S&P500) بوده‌است. به‌نظر می‌رسد؛ در حالی‌که افزایش نرخ تورم در کشورهای توسعه‌یافته موجب بدبینی سرمایه‌گذاران به آینده اقتصادی و افت بازارهای مالی آنها می‌شود، افزایش مهارگسیخته آن در کشورهایی همچون آرژانتین و زیمبابوه با رونق بازارهای سهام این کشورها همراه است؛ در واقع امید به بهبود اقتصاد در کشورهای با تورم مزمن پایین است و از آنجا که نگه‌‌‌‌‌‌‌‌داری پول نقد با تورم سالانه بیش‌‌‌‌‌‌‌‌از ۴۰‌درصد عاقلانه به‌نظر نمی‌رسد، بازارهای مالی مختلف به‌عنوان سپری برای حفظ ارزش واقعی سرمایه افراد عمل می‌کنند. درنتیجه بررسی تک‌‌‌‌‌‌‌‌متغیره رشد شاخص دید درستی درخصوص موفقیت بازارهای سهام نمی‌دهد و لازم است تغییرات این متغیر همراه با تغییرات تورم کشورها بررسی شود. می‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت بازارهای سهام آمریکا طی سال‌گذشته موفق‌‌‌‌‌‌‌‌ترین بازارهای سهام دنیا بوده‌‌‌‌‌‌‌‌اند. رشد ۴۵ و ۲۴‌درصدی شاخص‌های نزدک و  S&P500 همراه با تورم پایین این کشور موجب توجه تمامی سرمایه‌گذاران شده‌است. از دیگر آمارهای جالب‌توجه، عملکرد بازار سهام روسیه است. به‌نظر می‌رسد موفقیت این کشور در مهار تورم موجب رونق دوباره بازار سهام آن شده‌است.

در سمت دیگر اما کشورهای ونزوئلا و زیمبابوه با تورم بالای ۳۰۰‌درصد و آرژانتین با تورم ۱۴۰‌درصدی قرار دارند. بازارهای سهام این کشورها نیز رشد بسیار بالایی را ثبت کرده‌اند به‌‌‌‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌‌‌‌ای که بورس آرژانتین و زیمبابوه رشدی چهار‌برابر میزان تورم آنها داشته‌‌‌‌‌‌‌‌اند. چین اما تنها کشوری است که تمام سال‌گذشته با تورم منفی دست‌وپنجه نرم کرده و بازار سهام آن نیز نزولی بوده‌است.

همچنین ایران پس از ونزوئلا، ترکیه، چین و انگلیس پنجمین کشوری است که میزان رشد بازار سهام آن از رشد تورم آن کمتر بوده‌است. رشد شاخص‌کل بورس ایران طی یک سال‌گذشته (منتهی به آبان ۱۴۰۲)۴۳‌درصد بوده، درحالی‌که نرخ تورم اعلام‌‌‌‌‌‌‌‌شده اندکی بیشتر و ۴۴٫۹‌درصد بوده‌است./دنیای اقتصاد