به گزارش سرمایه فردا، سعید محمدی: موضوع فیلترینگ و تأثیرات منفی آن بر کسب‌وکارها، به‌ویژه در کشورهایی که محدودیت‌های اینترنتی شدیدی اعمال می‌کنند، نیازمند نگاهی دقیق و عمیق است. در اینجا، به بررسی چند جنبه از این مسئله پرداخته می‌شود که با استفاده از آمارهای جهانی و مطالعات مرتبط پشتیبانی می‌شوند:
۱٫ کاهش رشد اقتصادی و اختلال در بازار کار دیجیتال
- آمار جهانی: مطالعه‌ای از بانک جهانی نشان می‌دهد که افزایش ۱۰ درصدی در دسترسی آزاد به اینترنت می‌تواند تا ۱٫۴ درصد به رشد اقتصادی یک کشور اضافه کند. در مقابل، فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنتی، رشد اقتصادی را به‌ویژه در بخش‌های مرتبط با تجارت الکترونیک به شدت کاهش می‌دهد.
- مطالعه موردی: در سال ۲۰۲۲، پس از محدودسازی اینستاگرام و واتساپ در ایران، بیش از ۴۰۰ هزار کسب‌وکار کوچک که وابسته به اینستاگرام بودند، کاهش ۷۰ درصدی در فروش گزارش دادند.
۲٫ افزایش هزینه‌های بازاریابی و مهاجرت مشتریان
- افزایش هزینه‌ها: کسب‌وکارها در فضایی که شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جهانی فیلتر می‌شوند، مجبور به استفاده از ابزارهای گران‌قیمت و غیرکارآمد داخلی می‌شوند که باعث افزایش هزینه تبلیغات تا سه برابر حالت عادی می‌شود.
- اثر مهاجرت مشتریان: بر اساس گزارشی از DataReportal، حدود ۸۵ درصد از کاربران ایرانی اینترنت، به دنبال راه‌های جایگزین برای دسترسی به پلتفرم‌های محبوب خود هستند که این موضوع منجر به کاهش توجه مشتریان به بسترهای داخلی می‌شود.
۳٫ تضعیف نوآوری و کاهش اعتماد به فضای دیجیتال داخلی
- مقایسه جهانی: کشورهای دارای سیاست‌های اینترنت آزاد مانند استونی و فنلاند، با تکیه بر نوآوری دیجیتال، بین ۲۰ تا ۴۰ درصد از GDP خود را از طریق استارتاپ‌ها تأمین می‌کنند. در مقابل، محدودیت‌های شدید اینترنتی باعث کاهش توان رقابت‌پذیری جهانی می‌شود.
- کاهش اعتماد کاربران: یک نظرسنجی داخلی در ایران نشان داد که ۷۰ درصد از کاربران، امنیت داده‌های خود را در پلتفرم‌های داخلی قابل اعتماد نمی‌دانند.
۴٫ افزایش مهاجرت نخبگان دیجیتال
- آمار مهاجرت: در سال‌های اخیر، بیش از ۳۰ درصد از برنامه‌نویسان و متخصصان حوزه فناوری ایران به دلیل محدودیت‌های اینترنتی، اقدام به مهاجرت کرده‌اند که این روند باعث افزایش شکاف نیروی انسانی در بازار کار دیجیتال داخلی شده است.
- تجربه کشورهای دیگر: مطالعه‌ای از آفریقا نشان داد که فیلترینگ اینترنت باعث مهاجرت حدود ۱۵ درصد از متخصصان دیجیتال به کشورهای دیگر در طی یک دهه شده است.
۵٫ افزایش شکاف طبقاتی دیجیتال
- اثر فیلترینگ: فیلترینگ، دسترسی به ابزارهای دیجیتال جهانی را برای اقشار کم‌درآمد محدود می‌کند و شکاف دیجیتال را افزایش می‌دهد که در نهایت به ضرر کسب‌وکارهای کوچک است که مشتریانشان از این گروه‌ها هستند.
- مطالعه داخلی: در گزارشی از سال ۲۰۲۳، ۵۰ درصد از کاربران ایرانی به دلیل هزینه بالای VPN و فیلترشکن، توان دسترسی به اینترنت آزاد را ندارند.
۶٫ تضعیف جایگاه کشور در زنجیره ارزش جهانی
- اثر بر زنجیره تأمین: شرکت‌هایی که در زنجیره‌های تأمین جهانی حضور دارند، به دلیل فیلترینگ، نمی‌توانند با مشتریان و تأمین‌کنندگان خارجی خود ارتباط بگیرند که این موضوع به معنای حذف ایران از این زنجیره‌ها است.
- آمار جهانی: در بررسی شرکت McKinsey، کشورهای بدون محدودیت اینترنتی، ۱۵ درصد بهره‌وری بالاتر در صنایع صادراتی داشتند.
جمع‌بندی
فیلترینگ اینترنتی تأثیرات عمیق و چندبعدی بر اقتصاد دیجیتال، کسب‌وکارها و جامعه دارد. این سیاست نه‌تنها موجب کاهش رشد اقتصادی و نوآوری می‌شود، بلکه با افزایش هزینه‌های بازاریابی، تضعیف اعتماد به پلتفرم‌های داخلی، و مهاجرت نخبگان، آینده بازار کار دیجیتال را به خطر می‌اندازد. همچنین، افزایش شکاف طبقاتی دیجیتال و حذف کشور از زنجیره ارزش جهانی از دیگر پیامدهای منفی آن است.
برای کاهش این آسیب‌ها، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های داخلی، کاهش محدودیت‌های غیرضروری، و ایجاد سیاست‌هایی برای تعامل با فناوری جهانی ضروری است. تنها با چنین اقداماتی می‌توان تأثیرات مخرب فیلترینگ را مدیریت و فرصت‌هایی برای رشد اقتصادی و اشتغال ایجاد کرد.