سیاست‌های دولت با عرضه اولیه در بورس

به گزارش سرمایه فردا، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داده که در زمستان امسال هر هفته یک عرضه اولیه در بورس اتفاق می‌افتد. این موضوع از نگاه دولت راهکاری برای تأمین مالی و جذب سرمایه‌ و همچنین مهار نقدینگی در جامعه است.

اما فعالان بازار سهام و سرمایه‌گذاران در کنار این نگاه مثبت به اثرات منفی آن بر معاملات بازار سهام تاکید دارند. چراکه در شرایط کنونی هنوز اعتماد به بازار سهام برنگشته و عمدتا گردش سرمایه توسط صندوق تثبیت، صندوق توسعه و پول‌های قدیمی بورس است و عرضه اولیه جریان پول را منحرف کند. لی به طور کلی عرضه اولیه در بورس دوباره از سر گرفته شد این موضوع نشان دهنده سیاست دولت در حفظ روند صعودی حداقل در کوتاه مدت است.

رضا روحی کارشناس بازار سرمایه  گفت:« به طور قطع عرضه اولیه در بورس یکی از مؤثرترین ابزارها برای تأمین مالی شرکت‌ها و جذب سرمایه‌گذاران است. این فرایند به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با ورود به بازار بورس و عرضه سهام خود، منابع مالی جدیدی برای توسعه و افزایش ظرفیت تولید مهیا کنند.»

روحی ادامه داد:« از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران نیز با خرید سهام، می‌توانند در بخش‌های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری کرده و از بازدهی بالاتری بهره‌مند شوند. به همین دلیل است که دولت بعد از اینکه بورس به رونق رسید عرضه سهام شرکت ها به صورت عرضه اولیه را افزایش می‌دهد.»

مزایای عرضه اولیه در بورس

سپس روحی کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: «مزایای عرضه اولیه در بورس برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران شامل ارائه اطلاعات شفاف و دقیق در مورد عملکرد شرکت، اعتبارسنجی بهتر توسط بانک‌ها و نهادهای مالی، معافیت‌های مالیاتی و کاهش هزینه‌های تأمین مالی در مقایسه با تسهیلات بانکی است.»

در واقع، با توجه به نرخ بالای سود تسهیلات بانکی، تأمین مالی از طریق عرضه اولیه جذاب‌تر به نظر می‌رسد. به همین دلیل بسیاری از شرکتهای تمایل دارند زیرمجموعه‌های خود را در بورس عرضه کنند. از طرف دیگر منجر به شناسایی سود برای سهامداران شرکت مادر می شود.

با این حال، در عرضه اولیه چالش‌هایی نیز وجود دارد. نوسانات بازار ارز و طلا ممکن باعث کاهش مشارکت سرمایه‌گذاران در بورس شده و عرضه‌های اولیه نیز به انحراف بیشتر پول از بازار دامن می‌زند. به‌خصوص در دوره‌هایی که سرمایه‌گذاران به سایر بازارها تمایل دارند و با بی‌اعتمادی نسبت به بازار سرمایه روبه‌رو هستند. عرضه اولیه می‌تواند اثرات منفی بر نقدینگی داشت باشد.

تبعات ارزش‌گذاری بالای سهام در عرضه‌ اولیه‌ها

همچنین ارزش‌گذاری بالای سهام در عرضه‌ اولیه‌ها نیز می‌تواند به مشکلاتی مانند افت شدید قیمت‌ها پس از دوره قفل‌شدگی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شود. چشم‌انداز آینده بازار عرضه‌های اولیه به ثبات اقتصادی و کنترل انتظارات تورمی وابسته است. یعنی تشدید کاهش حاشیه سود شرکتها و رونق بازارهای موازی پول را از بازار سهام دور می‌کند.

به همین دلیل برای دستیابی به هدف عرضه اولیه باید همکاری نزدیکی بین نهادهای بازار سرمایه، سیاست‌گذاران اقتصادی و دیگر ارکان مرتبط ضروری وجود داشته باشد. این همکاری می‌تواند به بازیابی اعتماد سرمایه‌گذاران و توسعه اقتصادی پایدار و موفقیت در حوزه جذب سرمایه از طریق عرضه اولیه، کمک کند.

برخی کارشناس بازار سرمایه  درباره افزایش عرضه اولیه در سال جاری میگویند سازمان بورس در عرضه‌های اولیه شرکت‌های بزرگ، قید ۵ درصد را برداشته است. بر همین مبنا قرار شده به شکلی مدیریت شده عرضه‌ها در بازار صورت بگیرد، مثلاً ۲ تا ۳۰۰۰ میلیارد تومان یا کمتر منابع درگیر شود. اول از همه، این نکته را بگوییم بازاری که قرار باشد با این حجم از منابع عرضه اولیه داشته باشد باید حجم معاملات و ارزش معاملات بسیار بالایی داشته باشد.

مهمترین عوامل در بازدهی عرضه اولیه در بورس

در شرایط کنونی مهمترین فاکتوری که می‌تواند به بازار سهام و عرضه اولیه در بورس کمک کند بازگشت اعتماد به بازار سهام است، وقتی عرضه اولیه می‌تواند در تامین مالی نقش موثری داشته باشد که پول‌های خرد را وارد بورس کند در غیر اینصورت بیشتر به کاهش نقدینگی در بازار سهام منجر می‌شود. بنابراین بازارساز در توسعه عرضه اولیه باید به این مسأله توجه کند. از طرف دیگر ورود پول‌های جدید به بورس بازدهی عرضه اولیه را افزایش می دهد.

برخی مخالف عرضه‌های اولیه هستند چرا که آن را مختل‌کننده روند فعلی ایجاد شده در بازار می‌دانند. رونق بازار سرمایه و بازار ثانویه اگر نتواند اهداف سیاست‌گذار یعنی عرضه سهام‌های پروژه عرضه‌های اولیه، کمک به درآمد دولت، افزایش درآمد مالیاتی و مواردی نظیر این را به همراه داشته باشد، یک بازی برنده بازنده است که در کوتاه مدت شاید بازار رونقی داشته باشد. اما سیاست‌گذار خیلی زود زیر این میز بازی می‌زند.

دلایل افزایش عرضه سهام در بازار

قطعا این بازار باید در چرخه تأمین مالی و کمک به دولت موثر باشد تا اجازه ادامه رشد را به آن بدهند. نکته دیگر، باید بپذیریم حتی اگر چند هزار میلیارد تومان پول به دلیل عرضه اولیه از بازار خارج شود، این جریان پول به شرکت‌ها و یا دولت بازخواهد گشت و به نوعی امتیازی است که بازار سرمایه به طرف مقابل می‌دهد. در مقابل این مزیت بازارساز نیز از بورس حمایت خواهد کرد. بنابراین این یک نوع معامله نانوشته در بازار سرمایه است.

به طور کامل عرضه‌های اولیه در بورس باعث افزایش عرضه سهام در بازار می‌شود. به نظر اگر قرار است این رشد منفعتی برای سیاست‌گذار، شرکت‌ها و اقتصاد نداشته باشد، تردیدی نیست که خیلی زود بازار به مشکل خواهد خورد. اما وقتی عرضه‌های اولیه به عنوان ابزاری برای تامین مالی عمل می کند می‌تواند پلی برای حضور جریان پول جدید در بازار باشد. به شرطی که دولت با سیاستهای مناسبی زمینه رشد بازار سرمایه را فراهم کند.