بررسی ضریب بتا در بین نمادهای بورسی

حمید غلامی سروش در یادداشتی به بررسی تفاوت ضریب بنای نمادهای بورسی و چگونگی تاثیر آن بر نسبت رشد شاخص کل بورس و بازدهی سهام پرداخته است.
ضریب بتا معرف ضریبی برای ارزیابی ریسک و بازده یک سرمایه‌گذاری است که نسبت به شاخصی مرجع سنجیده می‌شود و سرمایه‌گذاران برای مدیریت ریسک و بازده پرتفولیو دارایی سهام خودشان از آن استفاده می‌کنند.

نحوه محاسبه ضریب بتا

نحوه محاسبه این ضریب به این صورت است که کوواریانس(وابستگی میان دو متغییر تصادفی بر اساس پراکندگی نسبت به میانگین) بین سهام مورد نظر و شاخص مرجع محاسبه می‌گردد و تقسیم بر واریانس شاخص مرجع می‌شود. برای محاسبه بایستی در اکسل بازده روزانه نماد مورد نظر و شاخص را در بازه زمانی مورد نظرتان بدست آورید سپس از طریق تابع کوواریانسِ اکسل، کوواریانس این دو را محاسبه کنید و سپس برای بازه زمانی که بازده روزانه شاخص را حساب کرده‌اید واریانس آن را به وسیله تابع واریانس اکسل حساب کنید و این دو نتیجه را بر هم تقسیم کنید تا خروجی ضریب بتا را به شما بدهد.

برای ضریب بتا β می‌توان ۴ حالت اصلی را در نظر گرفت؛

حالت اول: در این حالت یعنی نوسانات این سهم بیشتر از شاخص مرجع است مثلا اگر ضریب بتا ۲ باشد و شاخص ۱۰‌ درصد رشد کند این نماد ۲۰ درصد رشد خواهد کرد و در نزول هم به همین ترتیب عمل خواهد کرد. مدیران صندوق‌های اهرمی و سهامی به دنبال نمادهای با ضریب بتا بیش از ۱ هستند تا بتوانند بازدهی‌های بیشتری در زمان رشد بازار نسبت به شاخص کسب کنند. به نمادهایی که ضریب بتا بیش از ۱ دارند نمادهای تهاجمی هم گفته می‌شود.
حالت دوم: در این حالت بازدهی برابر با شاخص مرجع خواهد بود و ریسک نماد برابر با شاخص مرجع است. صندوق‌هایی که شاخص‌ را ترند می‌کنند به دنبال نمادهای با ضریب بتا ۱ هستند تا بتوانند هم‌اندازه بازار توزیع ریسک و بازده داشته باشند.
حالت سوم: در این حالت ریسک نماد کمتر از شاخص مرجع هست و نوسانات نماد هم کم خواهد بود. نمادهایی که در این دسته قرار می‌گیرند هم جهت با بازار حرکت می‌کنند اما بازدهی کمتری را با ریسک کمتر نصیب سهامدارانشان می‌کنند. به این نمادها نمادهای تدافعی گفته می‌شود.
حالت چهارم: در این حالت نماد نسبت به شاخص مرجع جهت مخالف دارد و در این حالت می‌گوییم نماد بتای منفی دارد و هر چه ضریب منفی‌تر باشد شدت نوسانات نسبت به شاخص مرجع بیشتر خواهد بود.

نمادهای متوسط و کوچک بازار در طول زمان‌های مختلف بتای تقریبا ثابتی دارند به عنوان نمونه اگر سهم کوچکی بتا ۲ دارد یعنی در زمان‌های رشد شاخص رشد دو برابری نسبت به بازار دارد در توالی‌های بعدی بازار هم همین‌طور رفتار می‌کند

۱- آنچه در مورد نمادها دیده‌ام شاخص‌سازها عموما بتای ۱ را ترند می‌کنند و سرمایه‌گذاران با اختصاص بخشی از پرتفو خود به این نمادها با ریسک در حد کلیت بازار بازدهی در حد کلیت بازار را از این بخش سهام خود دریافت می‌کنند.
۲- نمادهای متوسط و کوچک بازار در طول زمان‌های مختلف بتای تقریبا ثابتی دارند به عنوان نمونه اگر سهم کوچکی بتا ۲ دارد یعنی در زمان‌های رشد شاخص رشد دو برابری نسبت به بازار دارد در توالی‌های بعدی بازار هم همین‌طور رفتار می‌کند.
۳- نمادهایی که بتا بین صفر و یک دارند عموما نمادهایی هستند که مثل نماد های‌وب و حتاید در سلطه افرادی خاص هستند و همین روند را همیشه حفظ می‌کنند و همیشه بازدهی کمتری نسبت به بازار دارند.
۴- نمادهای با رفتار بتا منفی برای بازه‌های کوتاه مدت قابل تشخیص هستند و همیشه نمی‌توان برآورد دقیقی از تکرار همین رفتار آنها داشت.
۵-در دوران رشد بازار می‌توان بدون در نظر گرفتن خیلی از مسائل دیگر نمادهای با بتای بیش از ۱ در گذشته را انتخاب کرد و انتظار بازدهی مناسب را داشت.