سیگنال بازارها به سیاستمداران

حامد شایگان: بازار بالاخره بعد از یک ماه صف فروش در هفته جاری به مدار مثبت بازگشت. تقریبا از ابتدای هفته جاری افزایش سفارش‌های خرید در نمادهای شاخص‌ساز قابل‌مشاهده بود. سفارش‌های سنگین خرید حکایت از آن داشت که بازار پس از فروکش‌کردن ریسک‌های سیستماتیک، خود را برای گامی بلند به سوی صعود آماده می‌کند. بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که شاخص‌کل بورس ایران با قدرت به سمت بازپس‌گیری کانال ۲ میلیون ۲۰۰ هزار واحدی خیز برداشته است. سیگنال بازارها حکایت از عدم نزدیکی حمله موشکی جدید ایران به اسرائیل است و این سناریو تقویت می‌شود که نتانیاهو به شکل دیگری تنبیه می‌شود.

از طرف دیگر با نزدیک‌شدن به زمان برگزاری انتخابات آمریکا، به‌نظر می‌رسد روزهای سرنوشت‌سازی پیش روی بازارهای مالی جهانی باشد. تغییرات احتمالی در سیاست‌های اقتصادی، با پیروزی هریک از نامزدها، می‌تواند ریسک‌های تازه‌ای را به دارایی‌ها و بازارهای مالی اضافه کند. در این میان، واکنش معامله‌گران بازار سهام ایران نیز از این تغییرات تأثیر خواهد پذیرفت و احتمالاً شاهد دگرگونی‌های مهمی در رفتار آنان در نتیجه سیگنال بازارها خواهیم بود.

بازارهای مالی هفته گذشته تحت تأثیر تنش‌های خاورمیانه وضعیت بسیار بدی داشت. اما حالا شانس پیروزی ترامپ باعث شده توجه معامله‌گران بار دیگر به ریسک‌های جدید بورس جلب شود. از طرف دیگر کاهش ارزش دلار در برابر یوان چین و همچنین افزایش قیمت طلا باعث شده اقتصاد غرب به چالش کشیده شود. همه این اتفاقات به نفع ترامپ است. ولی هنوز هیچ چیزی قطعی نیست و ممکنه دموکرات‌ها با حداقل اختلاف پیروز شوند که این می‌تواند سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه رمزارز و طلا را به چالش بکشد.

سیگنال بازارها به افزایش احتمال پیروزی ترامپ یا هریس

بازار سهام هم در آستانه انتخابات صعودی شده‌است. این مسأله به نگاه حمایتی ترامپ از تولید برمی‌گردد. در حوزه ارز و رمزارز نوسانات زیادی اتفاق افتاده است که بخشی به وعده‌های ترامپ برای افزایش ذخیره بیت کوین به عنوان پشتوانه مالی آمریکا برمیگردد. از طرف دیگر قیمت طلا هم به افزایش خودش ادامه داده و وارد مرحله ریسک شده است. در این بخش عده‌ای سرمایه خود را از طلا به رمزارز تغییر می‌دهند. به طور کلی در آمریکا سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با ترامپ شامل بازار سهام، به‌ویژه شرکت‌های انرژی و دفاعی است.

سیاست‌های ترامپ در دو محور تقویت اقتصاد آمریکا و رشد کردن ارزش دلار و همچنین کاهش حمایت اروپاست. حالا با توجه به درگیری روسیه و اوکراین قطعا اروپا با ریاست‌جمهوری ترامپ به مشکل می‌خورد. در نتیجه احتمالا تقاضا برای تسلیحات نظامی در اروپا رشد قابل توجهی خواهد داشت. بنابراین شرکت‌های آمریکایی از این بازار سود خواهند بود و در مجموع به نفع اقتصاد آمریکا تمام می‌شود. اما نباید ریسک‌ها جدیدی که برای بازار جهانی ایجاد می‌شود را فراموش کرد. یکی از این موارد افزایش قیمت انرژی است.

از طرف دیگر بازار املاک به خاطر سابقه ترامپ و کاهش مالیات‌ها جذاب‌تر می‌شود. بر مبنای همین سیگنال بازارها سرمایه‌گذاران به تازگی تقاضای جدیدی برای خرید املاک در آمریکا ایجاد کرده اند. حتی آمریکایی ها در بازارهای شرط‌بندی و ارزهای دیجیتال هم بر اساس نتایج انتخابات و تأثیرات ترامپ معامله کرده‌اند. این قمار سرمایه‌گذاران تنها در شرایطی محقق می‌شود که ترامپ بتواند حداکثر رای الکترا را بگیرد.

واکنش بازار سهام براساس پیش‌بینی انتخابات

در مقطع کنونی بسیاری از تحلیلگران سیاسی جهان معتقدند که ترامپ می‌تواند نظم جهانی را بهم بریزد و این مسأله شکل‌گیری بلوک بندی های سیاسی و نظامی را در جهان تقویت کند. چراکه او مخالف حمایت مالی آمریکا از ناتو است. این چالش قطعا دامن اروپایی‌ها را خواهد گرفت. بنابراین احتمالا نفوذ سیاستمداران اروپایی در میان مقامات ایالتی و همچنین کنگره رای را به نفع هریس تغییر دهد.

با نزدیک شدن به انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا، رقابت بین کامالا هریس و دونالد ترامپ داغ‌تر از همیشه شده‌است. نظرسنجی‌ها رقابت نزدیکی را نشان می‌دهند. اما واکنش بازارهای بین‌المللی سهام نشانه‌های از اینکه ترامپ برنده احتمالی باشد ندارد.

طبق گزارش لوتولد، شاخص داوجونز تونسته نتیجه ۹۲ درصد از انتخابات‌های قبلی را به‌درستی پیش‌بینی کند اگه این روند صعودی ادامه پیدا کند، انتخابات به نفع هریس خواهد بود. شاخص داو جونز در شش ماه گذشته مثبت بوده است. اما از بیست روز پیش وارد اصلاح شده است. البته هنوز روند صعودی خود را حفظ کرده است. بنابراین در روزهای آینده هر ریزش ناگهانی ممکنه کفه ترازو رو به نفع ترامپ سنگین کند.

واکنش بازار داوجونز به انتخاب ترامپ

بررسی شاخص داوجونز در ۶ ماه قبل از انتخابات این نتیجه را نشان می دهد که افزایش ارزش سهام معمولاً به پیروزی حزب حاکم ختم می‌شود. در واقع زمانی که کمی هریس در نظرسنجی ها جلوتر بود داوجونز بازدهی بالاتری ثبت کرده است. اما نوسانات اخیر مثل نشان می‌دهد که اوضاع خیلی ثبات ندارد و فعلا ترامپ پیشی گرفته است.

این مدل پیش‌بینی محدودیت‌های خودش را دارد. چراکه همه رأی‌دهنده‌ها به بازار سهام توجه نمی‌کنند؛ به‌خصوص که فقط ۵۸ درصد خانواده‌های آمریکایی سهامدار هستند. از طرف دیگر تورم، امنیت شغلی، مهاجرت، سیاست خارجی و شخصیت نامزدها هم فاکتورهای مهمی برای تصمیم رأی‌دهنده‌ها خواهد بود.

از طرف دیگر فزایش کسری بودجه آمریکا به این معناست که به احتمال زیاد نرخ بهره در سطوح بالاتری باقی می‌ماند. این اتفاق نشانه تثبیت بیشتر تورم در آمریکاست. در مقابل شواهدی از ضعف در بازار کار به وضوح دیده می‌شود. برخلاف پیش‌بینی ها روند کاهش نرخ بهره تسریع نشده است. هرچند پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که کاهش‌ها در ماه‌های آینده به‌صورت تدریجی اتفاق خواهد افتاد. اما آیا این نشانه‌ها به کمک کامالا هریس خواهد آمد؟

سیگنال بازارها و پیش‌بینی تورم در ۲۰۲۵

یکی از عواملی که منجر شده در آمریکا بار دیگر ترامپ طرفدارانی پیدا کند. تورم و کاهش ارزش دلار است. دولت آمریکا بر همین اساس بود که برای مقابله با نشانه‌های ضعف و جلوگیری از رکود، نرخ بهره را ۰.۵ درصد کاهش داد. هدف اصلی این اقدام هم جلوگیری از افت بیشتر و حمایت از اقتصاد کشور است.

با توجه به کاهش قابل توجه پس‌اندازهای مازاد مصرف‌کنندگان، به نظر می‌رسد سیاست‌های پولی بیشتر برای تثبیت انتظارات تورمی طراحی شده است تا از این طریق رضایت مصرف کنندگان بیشتر جلب شود. اما این مسأله تأثیر مستقیم زیادی روی نتیجه انتخابات نداشته است.

شاید وجود تنش‌های ژئوپلیتیکی اخیر در جهت‌گیری انتخابات موثر باشد. هرچند بازار نفت تغییرات قابل توجهی را تجربه نکرد که واقعاً غیرمنتظره بود و این موضوع به بازارهای مالی سیگنالی ارسال نکرد. شاید افزایش بدهی‌های معوق و فشار مالی روی وام‌گیرندگان با اعتبار پایین در حال افزایش است. به همین دلیل اقتصاد دولت روی کار آمریکا نتوانسته نظر مردم را جلب کند. از این رو احتمال می‌دهند ترامپ که معروف به کاسب بزرگ است می‌تواند اقتصاد آنها را به سمت رشد و بازگشت عظمت آمریکا سوق دهد! هرچند بعید به نظر می‌رسد با تغییراتی که در سطح جهان رخ داده روند افول آمریکا متوقف شود.