سیاست پولی علیه جریان پول در بازار سرمایه

موضوع مهار تورم به مهمترین اولویت دولت آبادی شده و در همین راستا بانک مرکزی تصمیم به افزایش نرخ سود بانکی گرفته و خبرها حکایت از این دارد که نرخ سود بانکی قرار است تا ۲۵ درصد بالا برود و از آنجایی که افزایش نرخ بهره باعث می‌شود سرمایه‌داران، دارایی‌های خود را به بانک منتقل کنند این سیاست روی بازار پول و حتی بازار کالایی تاثیر می گذارد
از طرف دیگر دولت برای اینکه بتواند بخشی از کسری بودجه را از طریق اوراق جذب کند با بانک ها رقابت می کند، به طوری که گاهی انتشار اوراق گواهی سپره عام با نرخ سود بالاتر از سپرده یک‌ساله بانکی اتفاق می افتد، به همین دلیل جذابیت‌های سپرده‌گذاری در بانک‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد.
نرخ سود بین بانکی یک ابزار مهم اقتصادی محسوب می‌شود که بانک مرکزی برای سیاستگذاری‌های پولی خود از آن برای کنترل و کاهش سرعت رشد تورم در میان مدت استفاده می‌کند.
در حال حاضر بانک‌های مرکزی دنیا در سیاست‌گذاری پولی یک کریدور نرخ بهره تعریف می‌کنند، کف و سقفی تعریف شده و معمولا نرخ بهره هدف، در وسط این کوریدور تعیین می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که این سیاست بانک مرکزی اتفاق جدیدی برای بازار سرمایه به حساب نمی‌آید و به‌طور کلی اگر افزایش نرخ بهره تدریجی باشد شاید شوک جدیدی به بورس وارد نشود.

چرا نرخ بهره روی بازار سرمایه تاثیر می گذارد؟
آلبرت بغوزیان اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار بازار در پاسخ به این سوال که چرا نرخ بهره روی بازار سرمایه تاثیر می گذارد، گفت: در شرایطی که نوسان بازارهای مالی زیاد باشد از آنجایی که بانک‌ها یک بازار بدون ریسک برای کسب سود هستند، دستورالعمل افزایش نرخ بهره عامل انتقال سرمایه‌گذاران از بورس به بانک می شود تا سرمایه خود در بانک و با سود بیشتری سرمایه‌گذاری کنند.

به گفته آلبرت بغوزیان زمانی که نرخ بهره بانکی افزایش یابد باعث کاهش نقدینگی در بورس و رکود بازار سهام می‌شود. از طرف دیگر افزایش نرخ سود تسهیلات باعث بهبود وضعیت عملیاتی بانک‌ها می شود 

او با تاکید بر اینکه بازار سهام در چند وقت اخیر روند اصلاحی داشته است، تصریح کرد: از این رو در زمانی که نرخ بهره بانکی افزایش یابد باعث کاهش نقدینگی در بورس و رکود بازار سهام می‌شود. از طرف دیگر افزایش نرخ سود تسهیلات باعث بهبود وضعیت عملیاتی بانک‌ها می شود و در گزارش‌های بعدی بانک‌های بورسی شاهد این موضوع باشیم.
بغوزیان با بیان اینکه اگر بانک مرکزی به شکل مستمر نرخ سود سپرده های بانکی را افزایش دهد،  سرعت رشد اقتصادی کند می شود، گفت: با این کار نقدینگی را از بورس به سمت بانک هدایت می‌کند. البته باید توجه داشت که در هر صورت افزایش نرخ سود بانکی به اندازه سودهای جذاب بدون ریسک بعضی از صندوق‌های درآمد ثابت موجود در بازار نیست. به همین دلیل به پول های که چند وقت اخیر از بازار سهام خارج شده در صندوق های درآمد ثابت پارک شده اند.
زمانی که سود بدون ریسک افزایش می‌یابد سرمایه‌گذاران در معاملات بورس در قیمت های پایین‌تر تمایل به خرید سهام پیدا می کنند. البته بازار سرمایه از اواسط زمستان گذشته درگیر افزایش نرخ سود بانکی بوده اما به دلیل تورم بالای ۴۰ درصدی عملا نرخ سود ۲۳ درصدی موثر نبوده بنابراین بانک مرکزی تصمیم دارد که نرخ سود بانکی را تا ۲۵ درصد افزایش دهد. از طرفی افزایش نرخ سود سپرده و تسهیلات، هزینه سرمایه در گردش و درنهایت قیمت تولیدی کالاها و تورم را افزایش می‌دهد.

هنوز بهره حقیقی همچنان منفی است
در صورتی که ۲ درصد افزایش نرخ سود سپرده با این وضعیت تورم رخ دهد اثر درازمدتی بر تصمیمات سرمایه گذاران ندارد و این موضوع در مدل‌های ارزش‌گذاری در کوتاه مدت ممکن است باعث وقفه شود و  بازار سهام دچار رکود شود.
رشد نرخ سود بانکی به دلیل اینکه نشانه انتظارات تورمی است گاهی مواقع منجر به انحراف سرمایه به سمت بازار کالایی هم می شود. در واقع اگر نرخ سپرده حتی ۲۵ درصد هم باشد هنوز بهره حقیقی منفی است و باعث می‌شود مردم همچنان به سمت بازارهای کالایی مانند ارز، طلا و بازار سهام هم حرکت کنند.
البته برخی کارشناسان معتقدند که نرخ بهره بین بانکی مستقیم بر بازار سرمایه تاثیر نمی گذارد. چراکه نرخ بهره بین بانکی، یک نرخ شبانه‌ای است ‌و بانک‌ها به یکدیگر قرض می‌دهد و به نوعی نرخ استقراض بین بانکی است که تسویه می شود. اما نرخ سود سپرده‌ها تاثیر مستقیم بر بازار سرمایه دارد و با نرخ بین بانکی فرق دارد و افزایش این نرخ نشان می‌دهد بانک‌ها در جذب نقدینگی موفق نبوده‌اند.
همچنین افزایش نرخ بهره بین بانکی نشان دهنده سیاست های انقباظی در آینده خواهد بود و از آنجایی که بازار سهام به سبب نامعلوم بودن افق پیش روی سیاسی خود و از طرفی مشخص نشدن بودجه جدید در این روزها بسیار بلاتکلیف عمل کرده است و افزایش نرخ بهره بانکی روی نوسانات بورس تاثیر گذار خواهد بود.

حمید میرمعینی معتقد است که سیاست‌های مالی و پولی تاثیر عمیقی بر معاملات بازار سرمایه دارند، با افزایش و کاهش نرخ سود بانکی، به‌طور موثری بر روند بازار اثر می گذارد، زیرا جریان نقدینگی از بورس به سمت بازار پول خواهد رفت آنهم در شرایطی که بازار به پول نیاز دارد تا بتواند به سمت قله حرکت کند

هدف دولت برای نرخ تورم ۳۰ درصد است و بانک مرکزی با تعیین یک کریدور مشخص از نرخ بهره، باید کمک کند به این هدف رسید و به اقتصاد جهت‌دهی شود؛ پس نرخ بهره‌ بین بانکی ابزاری است برای کنترل و هدف‌گذاری تورم که در همه دنیا از آن استفاده می‌کنند.
حمید میرمعینی با اشاره به اینکه سیاست‌های مالی و پولی تاثیر عمیقی بر معاملات بازار سرمایه دارند،   گفت: با افزایش و کاهش نرخ سود بانکی، به‌طور موثری بر روند بازار اثر می گذارد، زیرا جریان نقدینگی از بورس به سمت بازار پول خواهد رفت آنهم در شرایطی که بازار به پول نیاز دارد تا بتواند به سمت قله حرکت کند.
او با تاکید بر اینکه بازار بانکی یک رقیب مشخص برای بازار سرمایه است، افزود: در شرایط کنونی بسیاری از بنگاه ها به تامین مالی نیاز دارند و یک رقابت بین بانک‌ها و شعب بانکی برای جذب نقدینگی وجود دارد و افزایش نرخ سود یکی را راه‌های جذب پول بانک ها در این حالت بازار سرمایه با چالش مواجه می شود.

افزایش نرخ سود سپرده و گواهی بانکی در میان مدت به زیان بورس تمام خواهد شد و عامل اصلی خروج سرمایه از تالار شیشه‌ای و ورود آن به بازار پول یعنی بانک‌ها می‌شود. در واقع جذاب‌تر شدن بازار پول به عنوان اصلی‌ترین رقیب بازار سرمایه، می‌تواند سبب کاهش جذابیت بازار سرمایه شود.
بنگاه‌های اقتصادی برای اینکه بتوانند تامین مالی خود را با حداقل قیمت انجام داده و ماکزیمم تولید ممکن را انجام دهند باید یا در بازار سهام معاملات موثری داشته باشند یا دست به دامن بانک ها شوند. بنابراین تغییر نرخ سود تاثیری در کلیت نقدینگی به معنای پولی که در بازارها در حال گردش است دارد و در این میان برخی از سپرده‌گذاران مردد را به تصمیم‌گیران نهایی برای سپرده‌گذاری بانکی دعوت می‌کند.