دلایل زیان انباشته خودروسازان ایرانی

بررسی قیمت ۱۵ خودروی داخلی، مونتاژی و وارداتی از اواخر دهه ۸۰ تاکنون و با در نظر گرفتن حداقل دستمزد در این بازه، نشان می‌دهد که زمان انتظار خرید خودروی اول از سال۸۹ تاکنون، رشد ۱۰۰ درصدی داشته است. با این حال زیان انباشته خودروسازان ایرانی به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

در سال۸۹ میانگین زمان انتظار برای خرید یک خودروی ارزان‌قیمت مانند پراید با تخصیص تمام حقوق پایه ۲۵ ماه بوده حال آنکه در سال جاری این رقم برای خودروی اقتصادی به بیش از ۴ سال رسیده است.

استطاعت خرید خودرو طی این سال‌ها به‌شدت به وضعیت تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور گره خورده است. اما در کنار تحریم، موضوع دیگری که به‌صورت دومینووار تشدید بحران در بازار خودرو را تقویت کرده، سیاست‌های اجرایی نادرست در این سال‌ها بوده است.

به‌خصوص توقف واردات خودرو طی پنج سال پیش و همچنین تشدید قیمت‌گذاری دستوری که خودرو را وارد فاز بحران کرده است.

بررسی ۲۰ خودروساز برتر رتبه بندی شده بر اساس درآمد به ازای هر کارمند حکایت از این دارد که شرکت های ایرانی به دلیل تعدادبالای کارمند هزینه بالاتری دارند

هزینه عامل زیان انباشته خودروسازان ایرانی

زیان انباشته خودروسازان ایرانی ناشی از نسبت فروش به تعداد کارمندان است.

🔹️ایران خودرو با دلار ۶۰ هزار تومانی ارز توافقی و حدود ۶۸ هزار نیروی کار: ۶۸،۰۰۰ دلار

🔹️شرکت کیا: ۲.۱۳ میلیون دلار

🔹️هیوندای: ۱.۸۵ میلیون دلار

🔹️نیسان: ۶۳۰ هزار دلار

🔹️فورد اتوسان: ۵۸۰ هزار دلار

درآمد هر کارمند نسبت مهمی است که تقریباً میزان پولی که هر کارمند برای شرکت تولید می کند را اندازه می گیرد. در این گرافیک، خالق دیوید زولتا، ۲۰ خودروساز برتر را بر اساس درآمد حاصل از هر کارمند رتبه بندی می‌کند. داده‌ها بر اساس ارزش بازار هر شرکت در سال ۲۰۲۳ می‌باشد.

با اندازه‌گیری درآمد خودروسازان به ازای هر کارمند، کیا به عنوان پیشتاز ظاهر می‌شود و غول‌های صنعتی مانند فورد و جنرال موتورز را پشت سر می‌گذارند. این خودروساز کره جنوبی در سال ۲۰۲۳ به ۲.۱۳ میلیون دلار درآمد به ازای هر کارمند رسید. ۳۴.۱۷۸ نیروی کار این شرکت در سال گذشته مجموعاً ۷۲.۶۷ میلیارد دلار درآمد داشته است.

زیان دو خو‌دروساز بزرگ دولتی در ۱۴۰۳

براساس صورت‌های مالی حسابرسی نشده، در ۶ماهه نخست امسال مجموعاً ۱۹ هزار و ۱۲۶ میلیارد تومان زیان انباشته خودروسازان ایرانی است.

🔹از این مقدار، حدود ۷/۳ همت آن مربوط به گروه سایپا و حدود ۱۱/۸ همت آن نیز مربوط به گروه ایران‌خودرو است. با این حساب، زیان خالص خودروسازان در ۶ ماهه امسال ماهانه ۳/۲ همت و روزانه ۱۰۶ میلیارد تومان بوده است.

🔹دو خو‌دروساز بزرگ دولتی تا پایان سال ۱۴۰۲ درمجموع بیش از ۲۱۱ همت زیان انباشته به ثبت رسانده‌اند. رقمی که در ۶ماهه امسال برای ایران‌خودرو حدود ۱۲۲ همت و برای گروه سایپا هنوز نامشخص است.

🔹براساس اطلاعات صورت مالی، دو شرکت خودروساز دولتی در سال‌های سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ و قبل از آن دارای سود انباشته بوده‌اند و عملا از سال ۱۳۹۱ وارد فاز زیان‌دهی شده‌اند.

🔹زیان انباشته این دو خودروساز که تا سال ۱۳۹۶ به حدود ۱۵ همت رسیده بود، با شروع تحریم‌ها و قیمت‌گذاری دولت، در سال ۱۳۹۷ به ۳۳ همت، تا سال ۱۴۰۰ به ۱۱۸ همت و در پایان سال ۱۴۰۲ به عدد ۲۱۱ همت رسید.

تبعات زیان انباشته خودروسازان ایرانی

سه خودروساز بزرگ کشور در حال حاضر با زیانی بالغ بر ۲۰۰ همت در ترازنامه‌های خود مواجه هستند. علت اصلی این معضل را می‌توان در سیاست قیمت‌گذاری دستوری جست‌وجو کرد.

زیان انباشته خودروسازان ایرانی تبعات گسترده‌ای برای اقتصاد ایران به همراه داشته است. این شرکت‌ها برای تأمین مالی مجبور به درخواست حمایت از وزارت صمت و بانک‌ها هستند. در شرایط ناترازی نظام بانکی، این روند منجر به ضعف بانک‌ها در ارائه تسهیلات به بخش‌های سودده و اشخاص حقیقی، اضافه‌برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی، افزایش پایه پولی و در نهایت رشد تورم شده است.

برای خروج صنعت خودروسازی از این بحران، اصلاح سیاست قیمت‌گذاری ضروری است. شفاف‌سازی قیمت خودرو از طریق عرضه در بورس کالا می‌تواند به تعدیل قیمت‌ها و حذف واسطه‌ها کمک کند.

کنترل نرخ ارز نیز می‌تواند با تثبیت هزینه‌های تولید، حاشیه سود خودروسازان را بهبود بخشد. همچنین جذب سرمایه‌گذاری خارجی، با تأمین منابع جدید مالی می‌تواند زمینه‌ساز تحولی مثبت در این صنعت باشد.