پس از انقلاب صنعتی دوم به تدریج خردمندان و روشنفکران دریافتند که در کنار دولت و نهادهای مردمی و سازمانهای اطلاع رسان رسمی برای دیده‌بانی و نظارت بر کنش‌ها و واکنش‌های اجتماعی به فعالیت رسانه‌های مستقل احتیاج است. تا آن زمان سازمانهای خبری و آژانسهای تولید محتوا تحت اختیار دولت‌ها بیشترین سهم از اطلاع رسانی را بر عهده داشتند. لیکن پس از جنگ جهانی دوم ، خلا رسانه‌های مستقل احساس شد. به تدریج خبرنگاران شاخه‌های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی پا به عرصه حضور نهادند. بیشترین حضور خبرنگاران نسل‌های اول و دوم پس از جنگ‌جهانی و فروپاشی اردوگاه سوسیالیزم در فضای رسانه کاغذی مشتمل بر روزنامه و مجله بود.
اما همانطوریکه الوین تافلر و مک لوهان پیش‌بینی ( شاید هم بصورت پیش بینی مطرح کرده اند !) کردند، پدیده اینترنت و گوشی‌های همراه و فضای مجازی، در موج سوم روشهای ارتباطی بین انسانها را از محدودیت وابستگی انحصاری به رادیو و تلویزیون و روزنامه ها و مجلات خارج کرد. فضای مجازی و صفحه نمایش گوشی‌های همراه تبدیل به قدرتمندترین رسانه‌های مستقل در سطح دنیا شدند. دیگر ایستگاههای رادیویی پر مخاطب چندین دهه‌ای و برنامه‌های پربیننده میلیون میلیونی تلویزیونها و تیراژهای صدها هزار نسخه‌ای رسانه‌های کاغذی به‌همراه اسم‌ها مشهور آنها موقعیت و سیطره انحصاری بسیط دهها ساله خود را در جوامع از دست دادند.
البته این تنها ابزارهای انتقال محتوای دیجیتالی نبوده و نیستند که نقش های ارتباطی جایگزین ایستگاههای رادیو و تلویزیونهای دولتی در کشورهای جهان سوم و خصوصی در کشورهای توسعه یافته را ایفا می کنند. بلکه حضور خبرنگاران نسل سوم در اواخر قرن بیستم و نسل چهارم که تعداد آنها رو به افزایش است. در ابتدای قرن بیست و یکم در موج چهارم ایجاد کردند. زیرا با سطح تحصیلات و قدرت تحلیل بالا ، توانسته‌اند از ابزارهای نوین دیجیتالی به بهترین نحو بهره برداری کنند. با ترکیب ابزارهای دیجیتالی و رشد دانش و بینش خبرنگاران و رسانه‌های مستقل ، انقلابی بزرگ در رکن چهارم دموکراسی ایجاد شده‌است.
امروزه فضای مجازی از آنچنان قدرت اثربخشی برخوردار شده که حتی بزرگترین شبکه های رادیو و تلویزیونی هم دارای این قدرت نیستند . دیگر از آن تیراژ های چند ده هزاری روزنامه ها نه تنها خبری نیست بلکه صنعت چاپ نیز با چالش مواجه شده است .
همه اینها به برکت وجود سیستم گسترده آموزش متوسطه و دانشگاهی و پرورش میلیونها انسان تحصیل کرده که همزمان تحت تاثیرات تغییرات تکنولوژی هستند و باهوش و با دانشند موجب رشد فکری و تحلیلی فرهیختگان جامعه شده است. انحصارات نظارتی بر چاپ مقالات و انتشار اخبار از بین رفت. سرعت بالای نگارش و حذف نظارتهای انتشاراتی ، انسان در حال زندگی عصر هزاره سوم را در شرایط تولید انبوه محتوا و تبادل میلیاردی روزانه مقالات ،اخبار و تحلیل ها در رسانه‌های مستقل قرار داده است. در این میان نقش خبرنگاران که بصورت تخصصی وظیفه تولید خبر و تحلیل ها را بر عهده دارند شاخص و بسیار اثربخش است . بطوریکه خبرنگاران را منادیان تحولات عصر موج چهارم برای همه بشریت می توان نامید …
حمید رضا حاجی اشرفی
نقش استارتاپ های بخش کشاورزی در تنظیم بازار و جلوگیری از تولید محصولات غیربهداشتی و…
مدیریت سیستمی کاربرد فراوانی پیدا کرده که تنها مربوط به شغل نیست. بلکه در برنامه‌های…
تبعات فیلترینگ فضای مجازی تنها منجر به خسارت دو میلیارد دلاری به کسب‌وکارهای ایرانی نشده،…
در این روند سهام کوچک یا بزرگ بخریم؟ این مهمترین سوال سرمایه گذاران است. در…
در کمیسیون تلفیق هیچ پیشنهادی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی ارائه نشده، اما دولت طبق…
بازار لوازم خانگی در ۱۴۰۳ کاملا با رکود همراه بود. تولیدکننده ارز نداشت و مصرف…