اقتصاد کلان

آتش‌بس شکننده؛ اقتصاد ایران در دو راهی بازار و بودجه

به گزارش سرمایه فردا، تحولات اخیر در منطقه، به‌ویژه پس از اعلام آتش‌بس و موضع‌گیری‌های بازیگران کلیدی مانند ایالات متحده، اسرائیل و اتحادیه اروپا، فضای سیاسی و اقتصادی ایران را وارد مرحله‌ای تازه از پیچیدگی و نااطمینانی کرده‌اند. از سوی دیگر، بازارهای داخلی به‌ویژه بازار ارز و سهام، با رفتارهایی چند‌وجهی و سیگنال‌هایی ضدونقیض مواجه شده‌اند. گزارش پیش‌رو تلاش دارد با بررسی سناریوهای مذاکراتی، آثار احتمالی اجرای مکانیزم ماشه، و واکنش‌های بازار، تصویری تحلیلی از وضعیت موجود و چشم‌انداز آینده ارائه دهد. در این مسیر، تحلیل بودجه دولت و رفتار سرمایه‌گذاران نیز جایگاه مهمی خواهد داشت.

۱. پیش‌زمینه سیاسی و گمانه‌زنی‌های مذاکراتی

پس از اعلام آتش‌بس، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، دونالد ترامپ، اعلام کرد که مذاکرات ظرف یک هفته آغاز خواهد شد. این سخنان موجب شکل‌گیری تصوری عمومی شد مبنی بر اینکه توافقی پشت‌پرده عامل برقراری آتش‌بس بوده است. در چنین فرضی، شکست مذاکرات می‌تواند منجر به نقض آتش‌بس و آغاز مجدد درگیری‌ها شود. البته برخی تحلیل‌گران این فرضیه را رد کردند و واقعیت فعلی حاکی از آن است که هیچ مذاکره علنی‌ای صورت نگرفته و آتش‌بس نیز تاکنون نقض نشده است.

نتانیاهو در سفر اخیر خود به ایالات متحده، احتمالاً نشست مشترکی نیز با طرف آمریکایی خواهد داشت. تجربه دیدار قبلی میان ترامپ و نتانیاهو، زمانی که ترامپ آغاز مذاکرات با ایران را بدون هماهنگی با مقامات اسرائیلی اعلام کرد، این احتمال را تقویت می‌کند که مجدداً اتفاقات غیرمنتظره‌ای رقم بخورد.

۲. نقش اروپا و مکانیزم ماشه

در سناریویی دیگر، ابتکار عمل به‌دست اروپاست. انتظار می‌رود بحث‌های حقوقی برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه از اواسط مرداد آغاز شده و تا ۱۵ مهر، یعنی پیش از بند غروب، تعیین‌تکلیف شود. این مکانیسم می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر صادرات نفت ایران، بازار ارز و درآمدهای دولت داشته باشد، که تحلیل آن در حال حاضر با عدم قطعیت‌های بسیار همراه است.

۳. تحلیل بازار ارز

تغییرات اخیر موجب افزایش تقاضا برای خروج سرمایه و رشد احتمالی نرخ دلار شده‌اند. اما از سوی دیگر، رکود اقتصادی و کاهش مصرف موجب افت فشار در تقاضای بازار ارز شده‌اند. بازرگانان نیز با توجه به ضررهای اخیر، از معاملات ارزی پرریسک خودداری می‌کنند. نگهداری ریال به‌عنوان دارایی ایمن‌تر در جریان بحران ۱۲ روزه اخیر نیز باعث شد بخش قابل‌توجهی از منابع مالی در ریال حفظ شود.

در شرایط کنونی، سرمایه‌های هوشمند هنوز ورود گسترده‌ای به بازار ارز نداشته‌اند و در انتظار وضوح بیشتر در تحولات آتی، به‌ویژه در خصوص مکانیزم ماشه، هستند.

۴. سناریوهای بازار سهام

بازار سهام تحت تأثیر مستقیم تحولات سیاسی، ارزی و بودجه‌ای قرار دارد. دو سناریو اصلی برای آینده بازار وجود دارد:

  • سناریوی خوش‌بینانه: با توجه به کسری بودجه، برخی بر این باورند که دولت ممکن است همانند دوره کرونا به چاپ پول روی آورد. ورود نقدینگی داغ به بازارها می‌تواند موجب رشد بازار سهام شود که به‌دلیل نقدشوندگی بالا، گزینه‌ای جذاب تلقی می‌شود.
  • سناریوی بدبینانه: افزایش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، همراه با رشد نرخ بهره ناشی از استقراض، منجر به کاهش سودآوری شرکت‌ها خواهد شد. ثبات نرخ دلار نیمایی و عدم تعدیل قیمت فروش نیز فشار مضاعفی بر حاشیه سود وارد خواهد کرد. برخی معتقدند که شرکت‌ها در فصل بهار، گزارش‌های مالی محافظه‌کارانه‌ای منتشر خواهند کرد که انعکاسی از چشم‌انداز نامطمئن آینده است.

۵. بررسی صنایع و راهبردهای سرمایه‌گذاری

در چنین شرایطی، انتخاب صحیح صنایع برای تشکیل پرتفوی بسیار مهم است. سرمایه‌گذاران باید با پرسش‌هایی کلیدی به ارزیابی شرکت‌ها بپردازند:

  • وابستگی به نرخ ارز
  • میزان فروش داخلی و امکان صادرات
  • نیاز به واردات ماده اولیه
  • تأثیرپذیری از نرخ دلار آزاد و دلار نیمایی

بر اساس این معیارها، گزینه‌هایی چون شرکت‌های فلزات اساسی (آلومینیوم، مس، روی)، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های خوراک مایع می‌توانند جایگاه مناسبی داشته باشند. همچنین شرکت‌هایی که عملکردشان از نوسانات بودجه، نرخ ارز یا بحران‌های سیاسی مصون مانده‌اند نیز باید بررسی شوند.

۶. ارزیابی رفتار بازار در روزهای آتی

در هفته پیش‌رو که تنها سه روز کاری دارد، انتظار می‌رود رقابت سختی بین خریداران و فروشندگان شکل گیرد. تحلیلگران نگرانند که خریداران نتوانند حملات فروشندگان را تاب بیاورند. هرچند امید بر این است که پس از شوک اولیه، بازار با ثبات نسبی روبه‌رو شود.

۷. جمع‌بندی و چشم‌انداز کلان

مسائل بنیادی همچون کسری بودجه دولت، مکانیزم ماشه، وابستگی به صادرات نفت، افزایش نرخ بهره و ریسک‌های ژئوپلیتیکی همچنان چشم‌انداز بازار را تهدید می‌کنند. در چنین فضایی، کسب بازدهی از بازار سهام در ماه‌های آینده نیازمند تحلیل دقیق، انتخاب هوشمندانه صنایع، و ساختاردهی اصولی به پورتفوی است.

براساس این گزارش در فضای پرابهام فعلی، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، حفظ رویکرد تحلیلی، سنجش‌گر و تطبیق‌پذیر در برابر تحولاتی است که بسیاری از آن‌ها خارج از کنترل بازار هستند. عدم شفافیت در مسیر مذاکرات، احتمال فعال‌سازی مکانیزم ماشه، فشار کسری بودجه، و رفتار متغیر بازیگران بین‌المللی، همگی عواملی‌اند که می‌توانند بازار ارز و سهام را در جهات متفاوتی هدایت کنند.

برای سرمایه‌گذاران، تدوین استراتژی بر اساس شناخت صنایع، بررسی رفتار شرکت‌ها در مواجهه با نوسانات ارزی و بودجه‌ای، و تمرکز بر اطلاعات بنیادی، حیاتی است. ورود به بازار سهام، اگرچه همچنان گزینه‌ای جذاب برای نقدینگی داغ محسوب می‌شود، نیازمند ارزیابی دقیق از ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، و پایش روزانه متغیرهای اثرگذار خواهد بود.

در نهایت، هیچ چیز به شکل گذشته بازنخواهد گشت مگر آنکه توافقی جامع رخ دهد که چشم‌انداز اقتصادی روشن‌تری ترسیم کند و اعتماد را به بازارها بازگرداند.

modir

Recent Posts

تاریخ ایستادگی ایران در برابر سلطه

در سپهر پرنوسان تحولات منطقه‌ای و جهانی، ایران نه در قالب یک کشور منفعل، بلکه…

14 ساعت ago

آخرین وضعیت بازسازی آپارتمان های آسیب دیده جنگ ۱۲ روزه

در پی حملات رژیم صهیونیستی به تهران و آسیب‌دیدگی بیش از ۸۵۰۰ واحد مسکونی، شهرداری…

15 ساعت ago

نگاهی به پیشتازی فضایی ایران در برابر شکست استرالیا

در حالی که استرالیا نخستین تلاش خود برای پرتاب ماهواره‌بر را با شکست تجربه کرد،…

15 ساعت ago

آسیب‌شناسی دیپلماسی احساسی؛ واکاوی روابط ایران و جمهوری آذربایجان

اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ایران درباره روابط با جمهوری آذربایجان با وجود نیت مثبت، از نظر…

15 ساعت ago

بازخوانی گفتمان مقاومت در ایران؛ از دفاع مشروع تا تصویرسازی نادرست

در بحبوحه جنگ ۱۲ روزه، شاخص‌های ذهنی مردم ایران نسبت به عملکرد نظام جمهوری اسلامی…

15 ساعت ago

چرا برنامه ضد تورم در سال ۱۴۰۴ حیاتی است؟

چرا برنامه ضد تورم در سال ۱۴۰۴ حیاتی است؟ در مقطع بحرانی کنونی ثبات در…

16 ساعت ago