دولت ائتلافی پزشکیان چگونه عمل خواهد کرد؟

به گزارش سرمایه فردا، مسعود پزشکیان و اطرفیان وی، خاستگاه‌های سیاسی متفاوت وزرای پیشنهادی را به‌عنوان تلاشی برای ایجاد وفاق میان گروه‌های سیاسی در جهت حل بحران‌های پیش‌روی کشور معرفی می‌کنند. اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی نگاه دیگری دارند. معتقدند کابینه بر مبنای سهم‌خواهی یا پشت‌پرده های شکل گرفته است. در حالی که کابینه پیشنهادی چهاردهم در علوم سیاسی و اقتصاد سیاسی با عنوان روشن «دولت ائتلافی مازاد»مشخص می‌شود.
دولت ائتلافی مازاد، دولتی است که ائتلافی از گروه‌های سیاسی را فراتر از آنچه به لحاظ حقوقی لازم است، دربرمی‌گیرد.

آیا دولت ائتلافی مسعود پزشکیان می‌تواند پایدار باشد و سیاست‌هایی را پیگیری کند که هزینه‌های کوتاه‌مدت اما منافع بلندمدت دارند.

به‌طور کلی، چالش‌های حکمرانی و سیاستگذاری در دولت‌های ائتلافی با این واقعیت مرتبط است که شرکای یک ائتلاف سیاسی، ترجیحات متفاوت داشته‌اند. درنتیجه، رقابت و ناهمگونی را به دولت تزریق می‌کنند: کابینه‌های ائتلافی می‌تواند با دامن زدن به «انحراف» از دستورکار دولت، کارآیی سیاستگذاری را کاهش دهد.

دولت ائتلافی چه فرایندی برای شکل‌گیری دارد؟

مقابله با این انحراف‌ها به‌طور معمول توسط فرآیندهای پرهزینه و زمان‌بر چانه‌زنی بر سر اینکه ۱) کدام بازیگران سیاسی در فرآیند سیاسی مشارکت کنند؟ ۲) اهداف و انگیزه‌های متضاد آنها چیست؟ ۳) امتیازات سیاسی چگونه با مسوولیت مبادله می‌شود، صورت می‌گیرد. در واقع، این هزینه‌های چانه‌زنی نوعی سرمایه‌گذاری برای بهبود عملکرد یک دولت ائتلافی در آینده هستند.

تعریف رئیس‌جمهور از وفاق تا اینجا با یک اعوجاج مفهومی همراه بوده است: یک دولت ائتلافی بر مبنای وفاق میان گروه‌های سیاسی شکل می‌گیرد؛ وفاق به‌خودی خود نمی‌تواند مبنای تشکیل دولت باشد. چنانچه یک کابینه ائتلافی بدون توافق روشن پیشینی شکل بگیرد، خروجی چیزی جز یک «فوتبال دورهمی» نخواهد بود.

استعاره فوتبال را فراتر از کابینه دولت تعمیم می‌شود داد. سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه را به‌ترتیب به‌عنوان سه خط هجومی، میانی و دفاعی اسکواد نظام حکمرانی در نظر گرفت. معنای فوتبال دورهمی در غیاب حکمیت قانون و وفاق تشدید نیز می‌شود.

بازیکنان می‌توانند برای ارائه یک «بازی زیبا» اما بی‌نتیجه وسوسه شوند و بدتر از این، گروه‌های ذی‌نفع و رانت‌جویان می‌توانند با تسخیر دولت، باطن زشت را با صورت زیبا بزک کنند: درباره اول، پیروزی هدفی است که از مسیری اشتباه دنبال می‌شود، حال آنکه درباره دوم، پیروزی حتی هدف نیز نیست.

نظر مجلس درباره گزینه‌های کابینه دولت ائتلافی

بررسی رای اعتماد به وزرای پیشنهادی دولت از امروز در صحن علنی مجلس آغاز شده است.برخی نمایندگان پیش‌بینی می‌کنند که ۲ نفر از وزرای پیشنهادی رای نمی آورند.

بخشایش، عضو کمیسیون امنیت ملی:صالحی‌امیری، ظفرقندی، پاک‌نژاد و میدری در صحن علنی مجلس با چالش روبه‌رو هستند.نمایندگانی که از دور قبل در مجلس حضور دارند، با علی‌آبادی وزیر پیشنهادی نیرو مخالف هستند.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس اظهار کرد: نظرها در کمیسیون امنیت ملی در مورد عراقچی مثبت بود و در صحن علنی نیز به احتمال قوی رای می‌آورد. در مورد پاک‌نژاد، وزیر پیشنهادی نفت، نظرم مثبت است و فکر می‌کنم که در صحن علنی مجلس رای بیاورد. شنیدم که علی‌آبادی وزیر پیشنهادی نیرو با نمایندگان خوب برخورد نمی‌کند و جواب تلفنشان را نمی‌دهد. اما ایشان نزدیک به قدرت است و همه می‌گویند رای می‌آورد. به نظر می‌رسد میدری در مجلس با مشکل روبه‌رو باشد. کمیسیون امنیت به لحاظ شخصیتی از ایشان بسیار ایراد گرفت. در کمیسیون امنیت راجع به نامه و مواضع اصلاح‌طلبی رادیکال به میدری انتقاد شد.

این نماینده مجلس تصریح کرد: نظر کمیسیون مربوطه در مورد ظفرقندی، وزیر پیشنهادی بهداشت مثبت بوده است. اما در کمیسیون امنیت ملی با چالش روبه‌رو شد. چند مساله در کمیسیون امنیت مطرح شد که یکی غرور و تکبرش بود که ظفرقندی گفت تیپ شخصیتی من این‌طور است.

دو گزینه پیشنهادی دولت رای اعتماد نمی‌آورند

همچنین بخشایش گفت: در مورد اینکه ظفرقندی گفته بود انتخابات مهندسی شده است و همچنین مواضع اصلاح‌طلبانه بحث‌هایی شد که ظفرقندی پاسخ داد. ایشان همشهری ما است، اما خودش می‌گوید تهرانی هستم. این هم یکی از بحث‌هایی است که غرورش اجازه نمی‌دهد بگوید. احتمالا و تا امروز یک تا دو نفر از وزرای پیشنهادی از مجلس رای اعتماد کسب نمی‌کنند. اما برخی با چالش رای می‌آورند و برخی هم لب مرزی رای خواهند آورد. وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی خانم صادق را خوب یافتم. مسائلی که در مورد ایشان مطرح می‌شد در باب جنسیت نبود. خانم صادق البته در پاسخ به برخی از سوالات کم می‌آورد.

به گفته بخشایش آن‌طور که شنیدم صالحی‌امیری گله کرده بود که چرا سهمی به من داده نشده و در آخرین لحظه به عنوان وزیر معرفی شدند. اما صالحی‌امیری برنامه‌ای نداشت و وقتی کمیسیون سوالی از ایشان می‌کرد، می‌گفتند جواب سوال‌تان را آقای دارابی می‌دهد. صالحی‌امیری دوست داشت که مظلوم‌نمایی کند و از برنامه‌هایش نگوید.

کدام وزرای دولت مورد تایید مجلس نیستند

نماینده مردم کرمانشاه و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: وضعیت را برای میدری، پاک‌نژاد، ظفرقندی، عراقچی، صالحی‌امیری و صادق خوب ارزیابی می‌کنم.درمورد خانم صادق آنچه به او اعتراض شد به دلیل تخصص و تجربه نبود. بلکه بحث اینکه او زن هستند و وزارت راه عریض و طویل است، مطرح شد. میدری دانش و تجربه لازم برای تصدی وزارت کار را دارد. اکثریت اعضای کمیسیون نیز ایشان را برای تصدی وزارت کار مناسب دانستند. مخالفت‌ها با میدری سیاسی است.

فضل‌الله رنجبر، افزود: در مورد صالحی‌امیری هم مخالفت‌ها سیاسی است، البته برخی تجربه کاری را هم مطرح می‌کنند، اما ایشان انسان عالمی است و دانش لازم را دارد. درمورد پاک‌نژاد کمیسیون انرژی با ایشان مخالفت کرد، اما سایر نمایندگان نظر کمیسیون انرژی را ندارند و معتقدند او از صفر شروع کرده و در بدنه وزارتخانه از سربازی به ژنرالی رسیده است.