اقتصاد کلان

دلار در نقطه اشباع؛ پایان رالی یا آغاز تعادل؟

به گزارش سرمایه فردا، در اقتصاد ایران، نرخ دلار نه فقط یک عدد، بلکه دماسنجی برای سنجش قدرت خرید، انتظارات تورمی و اعتماد عمومی است. حالا این دماسنج به نقطه‌ای رسیده که تحلیل‌گران آن را «اشباع» می‌نامند. شاخص ارزش دلاری نقدینگی—که از تقسیم حجم نقدینگی ریالی بر نرخ دلار آزاد به دست می‌آید—اکنون در کف ۱۰۵ میلیارد دلار ایستاده است؛ سطحی که در گذشته، نشانه‌ای از پایان جهش‌های ارزی و آغاز دوره‌های تعادل بوده است.

شاخص ارزش دلاری نقدینگی

شاخص ارزش دلاری نقدینگی، ابزاری برای سنجش قدرت خرید اقتصاد ایران در سطح جهانی است. این شاخص، اثر تورم ریالی را خنثی می‌کند و نشان می‌دهد که آیا رشد نقدینگی با نرخ ارز همگام بوده یا نه. در دوره‌های ثبات، نقدینگی سریع‌تر از نرخ ارز رشد می‌کند و شاخص صعودی می‌شود. اما در دوره‌های بی‌ثباتی و شوک‌های ارزی، نرخ دلار جهش می‌کند و شاخص نزولی می‌شود.

مرور تاریخی این شاخص در ۲۰ سال گذشته، تصویر روشنی از چرخه‌های ارزی ایران ارائه می‌دهد:

  • ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۰: ثبات نسبی و صعود شاخص تا ۲۵۴ میلیارد دلار.
  • ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۱: شوک اول ارزی و سقوط به ۱۲۹ میلیارد دلار.
  • ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶: دوره برجام و جهش تاریخی تا ۳۵۳ میلیارد دلار.
  • ۱۳۹۷ تاکنون: خروج آمریکا از برجام و آغاز طولانی‌ترین شوک ارزی، با نزول پایدار شاخص.

اکنون، با رسیدن شاخص به کف ۱۰۵ میلیارد دلار، تحلیل‌گران معتقدند بازار ارز وارد مرحله اشباع شده است. این وضعیت، مشابه زمستان ۱۳۹۱ و بهار ۱۳۹۹ است—دوره‌هایی که پس از سقوط شدید، بازار وارد فاز تثبیت شد.

دو سناریوی محتمل پیش‌روی بازار ارز قرار دارد:

  • اصلاح قیمتی: کاهش نرخ دلار در واکنش به اشباع فروش ریال.
  • اصلاح زمانی: تثبیت نرخ دلار در محدوده مشخص تا همگامی با رشد نقدینگی.

نسبت ریسک به بازده نیز نشان می‌دهد که جهش بزرگ دیگری در کوتاه‌مدت بعید است. ادامه رشد تنها در صورت وقوع شوک‌های سیاسی یا جهش انتظارات تورمی ممکن خواهد بود.

در جمع‌بندی، شاخص ارزش دلاری نقدینگی نشان می‌دهد که رالی صعودی دلار به پایان خود نزدیک شده است. بازار ارز بیش از هر چیز مستعد کاهش هیجان و ورود به فاز تعادل نسبی است. اما این چشم‌انداز، همچنان در گروی ثبات سیاسی، کنترل تورم و مدیریت انتظارات عمومی باقی خواهد ماند

modir

Recent Posts

سومدیریت عامل ناترازی انرژی

رییس فدراسیون صادرات انرژی نگاهی تحلیلی و بی‌پرده، نه‌تنها ریشه‌های ناترازی را واکاوی می‌کند، بلکه…

3 ساعت ago

صلح اوکراین پرهزینه است

شانس تحقق آتش‌بس میان روسیه و اوکراین همچنان پایین ارزیابی می‌شود، اما نشانه‌های سیاسی و…

14 ساعت ago

قتل در دعوای دوستانه

این روزها قتل در دعوای دوستانه داستان تکراری است که جوانان امروز را گرفتار کرده…

15 ساعت ago

شادی طبقاتی در ایران

شادی و تفریح در ایران به‌شدت طبقاتی شده است؛ برای برخی جوانان، نشاط اجتماعی با…

17 ساعت ago

تغییر در نظم جهانی ۲۰۲۵

سال ۲۰۲۵ برای بسیاری امیدی بود به آرامش پس از آشوب‌های ۲۰۲۴، اما واقعیت چیز…

17 ساعت ago

کریسمس میلیاردی در آرکانزاس

شب کریسمس برای میلیون‌ها نفر یادآور هدیه و جشن خانوادگی است، اما برای یک زن…

17 ساعت ago