آیا افت بورس به دلیل دستکاری معاملات سهام است؟

به گزارش سرمایه فردا، بازار سهام ایران در یک ماه گذشته دچار افت قابل‌توجهی شده است که باعث نگرانی بسیاری از سهامداران و کارشناسان بازار شده است. این افت قیمت‌ها در حالی رخ داده است که قیمت ارز نیمایی نیز با افزایش قابل‌توجهی روبه‌رو شده است. این شرایط باعث شده که بسیاری از کارشناسان به بررسی علل این افت و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت بازار بپردازند. در این مقاله، نظرات چندین کارشناس در مورد عوامل موثر بر بازار سهام و نقش سازمان بورس در کنترل و نظارت بر بازار، به ویژه در زمینه دستکاری معاملات سهام، مورد بررسی قرار گرفته است.

افت قیمت سهام و تاثیرات آن در خرید سهام

بازار سهام در یک ماه گذشته افت قابل‌توجهی داشته است و برخی از نمادها به کف‌های قبلی رسیده‌اند. در ابتدای پاییز امسال، این نمادها در قیمتی معامله می‌شدند که قیمت ارز نیمایی حدود ۴۷ هزار تومان بود و حالا در بازار توافقی ۶۷ هزار تومان معامله می‌شود که رشدی حدود ۴۰ درصد داشته است. بنابراین، از نظر بنیادی ادامه اصلاح بازار سهام توجیهی ندارد. این مسئله باعث شده است که برخی کارشناسان به ضعف نظارت سازمان بورس در برابر دستکاری معاملات سهام اشاره کنند، در حالی که برخی دیگر این مسئله را ناشی از عدم توجه سازمان به وظایف خود در جلوگیری از اجرای مقررات و دستورالعمل‌های مخرب می‌دانند.

نظرات کارشناسان درباره دستکاری معاملات سهام

نظر رحیم کریمی، کارشناس کارگزاری توسعه سهند معتقد است که سازمان بورس به‌جای تحلیلگری باید به دنبال بهبود زیرساخت‌ها و اصلاح دستورالعمل‌های ناکارآمد و منفعل باشد تا با فراهم‌نمودن شرایط برای یک بازار کارا، شاهد معاملات پویا در بازار باشیم. به طور قطع بورس به‌عنوان دستگاه نظارتی، اگر به وظایف خود به‌درستی عمل کند، بازار راه خود را پیدا می‌کند و به ارزش واقعی خود می‌رسد و نیازی به دادن عدد و ارقام نیست.

بزرگترین دستاورد سازمان بورس همین بس که بتواند چارچوب‌های قانونی صحیح را ایجاد کرده و پیگیر مطالبه‌گری برای احقاق حق سهامداران و ناشران حاضر در بازار بورس، فرابورس و … باشد. همچنین از دولت برای تقویت بازار اولیه و ثانویه به عنوان بازوی اصلی تامین مالی دولت مطالبه‌گری کند.

کریمی افزود: “رد خون بازار در دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های خلق‌الساعه‌ای چه در سازمان بورس و چه در تصمیمات کلان اقتصادی دیده می‌شود که باعث دستکاری معاملات سهام و دافعه جلب اعتماد سرمایه‌گذاران است. رییس سازمان بورس باید پاسخ دهد، عاقبت سهام‌های استانی چه شد؟ چه اقدام مثبتی در راستای این سرمایه عظیم بلوکه شده جامعه سهامداری صورت گرفته؟ حال بازار با بهبود همین نکات ریز و درشتی دستورالعمل‌ها خوب می‌شود.”

وی افزود: “راه تقویت تولید، کنترل تورم و نقدینگی و رسیدن به تامین مالی اصولی از بازار سرمایه می‌گذرد. بازار ساز اگر بی‌توجه به مساله بازار ثانویه باشد تداوم شرایط فرسایشی و اصلاحی بازار از یک موج به یک سونامی تبدیل می‌شود و بازسازی تخریب‌های یک سونامی به مراتب هزینه‌بر خواهد بود.”

دستکاری معاملات سهام توسط برخی افراد یا حقوقی‌ها

نوید خاندوزی، کارشناس بازار مالی در مورد دستکاری معاملات سهام، گفت: می‌توانم بگویم که سازمان بورس به طور کلی هیچ‌وقت به دنبال دستکاری سیستماتیک بازار نیست. تنها یک مورد استثنائی وجود داشت که در اردیبهشت ۱۷ بود. در آن زمان، سازمان بورس با استفاده از ابزارهایی که در اختیار داشت، توصیه‌هایی به حقوقی‌ها کرد تا بازار را کنترل کنند. این اقدامات به دلیل نگرانی از تکرار وضعیت سال ۹۹ انجام شد. بحث دستکاری بازار یکی از موضوعات مهمی است که بسیاری از افراد به آن اشاره دارند. به نظر من این ادعاها پایه و اساس محکمی ندارند. البته برخی اوقات شیطنت‌ها و دستکاری معاملات سهام توسط برخی افراد یا حقوقی‌ها انجام می‌شود، اما دستکاری گسترده و سیستماتیک در بازار وجود ندارد.

وی افزود: یکی از مشکلات اصلی، انتظارات زیاد از سازمان بورس است. سازمان بورس باید حامی سهامداران خرد باشد و از حقوق آن‌ها دفاع کند. انتظار می‌رود که در مواقع حساس و مهم، مانند مجمع ایران خودرو، نماینده سازمان بورس به نفع سهامداران خرد و حفظ منافع آن‌ها عمل کند.

خاندوزی تصریح کرد: رفتارهای سازمان بورس در برخی موارد موجب بروز نگرانی‌ها و انتقادات می‌شود. برای مثال، گاهی اوقات سازمان بورس سعی می‌کند بازار را با ابزارهای مختلف کنترل کند، اما این اقدامات ممکن است به باور برخی از سهامداران که بازار دستکاری معاملات سهام می‌شود، دامن بزند. در این زمینه، شفافیت و ارتباطات بهتر می‌تواند به بهبود اعتماد عمومی کمک کند.

این کارشناس ادامه داد: یکی از انتظارات مهم از سازمان بورس، دفاع از حقوق سهامداران خرد است. سازمان باید به عنوان حامی سهامداران خرد و مدافع حقوق آن‌ها عمل کند. این موضوع در وظایف سازمان بورس نیز آمده است که باید حامی سهامداران خرد باشد و از حقوق آن‌ها دفاع کند. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد، این است که شفافیت و ارتباطات بهتر می‌تواند به بهبود اعتماد عمومی کمک کند. سازمان بورس باید با شفافیت بیشتری عمل کند و به سهامداران خرد اطلاعات کامل و دقیقی ارائه دهد.

وی ادامه داد: انتظارات از سازمان بورس در مواقع حساس و مهم مانند مجمع ایران خودرو بسیار بالاست. انتظار می‌رود که نماینده سازمان بورس به نفع سهامداران خرد عمل کند و منافع آن‌ها را حفظ کند.

خاندوزی گفت: رفتارهای سازمان بورس در برخی موارد موجب بروز نگرانی‌ها و انتقادات می‌شود. برای مثال، سازمان بورس گاهی اوقات سعی می‌کند بازار را با ابزارهای مختلف کنترل کند، اما این اقدامات ممکن است به باور برخی از سهامداران که بازار دستکاری معاملات سهام می‌شود، دامن بزند. در این زمینه، شفافیت و ارتباطات بهتر می‌تواند به بهبود اعتماد عمومی کمک کند. سازمان بورس باید با شفافیت بیشتری عمل کند و به سهامداران خرد اطلاعات کامل و دقیقی ارائه دهد.

ضعف نظارت بورس

یکی از عواملی که ضعف نظارت بورس را نشان می‌دهد، ارائه گزارش‌ها در دقیقه آخر است که ریسک‌های زیادی برای بازار دارد. عدم واکنش ناظر بازار به این موارد وضعیت را هر بار بدتر کرده و فضای ابهام و عدم تصمیم‌گیری را افزایش می‌دهد. گاهی اوقات سهامداران دنبال پیچیده کردن فضای بازار و متفاوت کردن شرایط هستند که به نظر می‌رسد این بار تکیه بر این گزارش‌ها کمی اهالی بازار را از سردرگمی مفرط نجات خواهد داد.

نتیجه‌گیری

بر اساس نظرات کارشناسان و گزارش‌های موجود، یکی از اصلی‌ترین عوامل ضعف بازار سهام در ایران، عدم نظارت کافی سازمان بورس و ارائه گزارش‌های مالی در دقیقه آخر است. این شرایط باعث افزایش ریسک و عدم اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار شده است. بهبود زیرساخت‌ها، اصلاح دستورالعمل‌های ناکارآمد و ایجاد شفافیت بیشتر در عملکرد سازمان بورس می‌تواند به بهبود وضعیت بازار سهام کمک کند. همچنین، تاکید بر حمایت از سهامداران خرد و تقویت ارتباطات عمومی می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش داده و بازار را به سمت پویایی و رشد هدایت کند.