یادداشت

درآمد ۱۲۸ همتی از تغییر نرخ بنزین

حمید غلامی سروش: بازار انرژی ایران با تصمیم تازه دولت وارد مرحله‌ای جدید شده است. نرخ سوم بنزین که فعلاً ۵ هزار تومان تعیین شده، معادل ۱۰ درصد قیمت خرید از پالایشگاه‌هاست و با تغییر نرخ ارز و قیمت جهانی بنزین می‌تواند افزایش بیشتری را تجربه کند. برای اجرای این سیاست، کارگروهی متشکل از سازمان برنامه و بودجه، وزارتخانه‌های نفت، کشور، اقتصاد، اطلاعات و شورای اطلاع‌رسانی دولت تشکیل شده که وظیفه دارد هر فصل نرخ سوم را به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ابلاغ کند.

این طرح در ظاهر گامی به سمت اصلاح نرخ‌ها در حکمرانی انرژی محسوب می‌شود، اما چالش‌های جدی نیز به همراه دارد. قاچاق سوخت همچنان پابرجاست، زیرا اختلاف قیمت میان نرخ رسمی و واقعی زیاد است و خرید با کارت جایگاه امکان ردیابی مصرف‌کنندگان را از بین می‌برد. کنترل پرمصرف‌ها نیز مبهم باقی مانده است؛ چراکه نرخ ۵ هزار تومانی برای طبقات متوسط و پایین فشار سنگینی ایجاد می‌کند، در حالی که برای ثروتمندان همچنان پایین و بی‌اثر است. عدالت یارانه‌ای نیز همچنان حل‌نشده باقی مانده؛ خانواده‌های بدون خودرو از این طرح بی‌بهره‌اند و در مقابل، خودروهای وارداتی و چندخودرویی سهمیه‌ای دریافت نمی‌کنند.

در بخش حمل‌ونقل عمومی نیز ابهام ادامه دارد. هرچند نرخ دوم برای تاکسی‌ها و تاکسی‌های اینترنتی در نظر گرفته شده، اما سازوکار تشخیص پیمایش و اختصاص سهمیه مشخص نیست. از سوی دیگر، اعلام فصلی نرخ سوم و شناور شدن قیمت در شرایط تورم بالا می‌تواند انتظارات تورمی را تشدید کند. همچنین اختیار کمیسیون بند ۸ برای تغییر سهمیه‌ها و نرخ‌های اول و دوم به صورت فصلی، اعتماد به ثبات بلندمدت این سیاست را کاهش داده است.

بر اساس این مصوبه، مصرف روزانه ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین به سه بخش تقسیم می‌شود: ۴۰ میلیون لیتر با نرخ اول یعنی ۱۵۰۰ تومان، ۲۰ میلیون لیتر با نرخ دوم یعنی ۳۰۰۰ تومان، و ۷۰ میلیون لیتر با نرخ سوم یعنی ۵۰۰۰ تومان. این ترکیب موجب می‌شود میانگین مصرف به سمت نرخ سوم حرکت کند و آثار تورمی گسترده‌ای بر اقتصاد بگذارد. در نهایت، دولت با اجرای این طرح و تثبیت نرخ سوم در سطح فعلی، سالانه حدود ۱۲۸ همت درآمد جدید کسب خواهد کرد؛ درآمدی که در کنار فشار مالی بر مصرف‌کنندگان، بار دیگر نشان می‌دهد اصلاحات انرژی در ایران بیش از آنکه عدالت‌محور باشد، درآمدزایی برای دولت را هدف گرفته است.

modir

Recent Posts

بازار خودرو دچار بحران قدیمی با مقصران تازه

بازار خودرو ایران بار دیگر در التهاب است؛ قیمت‌ها صعودی، عرضه محدود و تقاضا سرگردان.…

54 دقیقه ago

هزینه دولت بردوش مردم

تصمیم دولت برای آزادسازی واردات کالاهای اساسی با ارز آزاد، اگرچه بار مالی آن را…

11 ساعت ago

صندوق‌های بازنشستگی؛ دارایی‌های بزرگ، بحران‌های پنهان

صندوق‌های بازنشستگی ایران با وجود برخورداری از منابع عظیم، به دلیل مدیریت ناکارآمد و فشار…

11 ساعت ago

پاکستان آزمون دیپلماسی شرقی تهران

سفر علی لاریجانی به پاکستان تنها یک دیدار رسمی نیست؛ این سفر در بستر بحرانی…

11 ساعت ago

روایت خانواده سوخته جنگ

پنج ماه پس از پایان جنگ ۱۲ روزه، نام رایان قاسمیان، نوزاد دوماهه‌ای که همراه…

11 ساعت ago

تغییر ذائقه خانه سازی

آنچه روزگاری تنها وسیله‌ای برای پر کردن فضای خالی دیوار بود، امروز به بخشی از…

11 ساعت ago