جامعه

خلیج فارس؛ هویت ملی یا بازیچه سیاست‌های منطقه‌ای؟

به گزارش سرمایه فردا، در میان صفحات متلاطم تاریخ خاورمیانه، واژه‌ها قدرت دارند؛ گاه بیشتر از گلوله‌ها، گاه عمیق‌تر از قراردادها. «خلیج فارس» یکی از این واژه‌هاست. نه فقط یک نام جغرافیایی، بلکه گواهی است بر هزاران سال تاریخ، هویت و حافظه‌ی یک تمدن. نامی که نه با نفت ساخته شد، نه با سیاست شکل گرفت، بلکه از هزاران لوح، نقشه، و سند تاریخی بیرون آمده؛ از هرودوت تا بطلمیوس، از نقشه‌نگاری‌های دوران استعماری تا منشورهای سازمان ملل.دونالد ترامپ، با همه‌ی جنجال‌ها و تناقض‌هایش، شاید اکنون در آستانه یکی از عمیق‌ترین چرخش‌های راهبردی در سیاست خارجی آمریکاست. او که روزگاری زبان تهدید را بر فراز خلیج فارس طنین‌انداز می‌کرد، حالا نشانه‌هایی از واقع‌گرایی ژئوپولیتیک بروز می‌دهد. گویی دریافته است که ایران، با تمام دشواری‌ها، کلید ورود به بهشت اقتصادی منطقه است و همزمان دروازه‌ای بالقوه به جهنم جنگ‌های بی‌پایان. ترامپ مرد تجارت است، و تجارت با توهم نمی‌سازد. او می‌داند که هیچ سرمایه‌گذار عاقلی، روی نقشه‌ای تحریف‌شده شرط نمی‌بندد.

درست به همین دلیل، بعید است که او حقیقت تاریخی «خلیج فارس» را به بهای دلجویی از برخی متحدان منطقه‌ای تحریف کند. نه فقط به این خاطر که اسناد تاریخی انکارناپذیرند، بلکه به این دلیل ساده که احترام به حقیقت، پیش‌شرط اعتماد است. توافق پایدار با ایران از بازگشایی سفارت آمریکا در تهران تا ادغام اقتصاد ایران در زنجیره جهانی نیازمند اعتماد است، و اعتماد بر پایه جعل و فراموشی بنا نمی‌شود.

ترامپ، شاید برخلاف بسیاری از پیشینیانش، بیش از آنکه اسیر بوروکراسی باشد، اسیر تصویر است. او خوب می‌داند تصویری از آشتی با ایران، با پرچم‌هایی در اهتزاز در برابر سفارت بازسازی‌شده آمریکا در تهران، می‌تواند جایزه صلح نوبل را نه فقط برای او، که برای برند سیاسی‌اش تضمین کند. اما این تصویر بدون احترام به نام خلیج فارس، نیمه‌کاره می‌ماند؛ مثل نقشه‌ای که در آن، شمال بدون جنوب و شرق بدون غرب باشد.

در جهانی که روزبه‌روز بیشتر به سمت پسا-حقیقت کشیده می‌شود، احترام به واقعیات تاریخی « حتی در حد یک نام » اقدامی انقلابی است. ترامپ، اگر واقعا به دنبال شکستن چرخه تنش و آغاز فصل نوینی از صلح باشد، باید از همین نقطه شروع کند: از پذیرش خلیج فارس، نه فقط به‌عنوان نام یک آبراه، بلکه به‌عنوان آزمونی برای بلوغ ژئوپولیتیک.

 

نام خلیج فارس و یکپارچگی ایران

نام خلیج فارس و یکپارچگی ایران، یک اصل غیرقابل‌چشم‌پوشی است که نمی‌توان در قبال آن مماشات کرد. از دهه‌ها پیش، برخی جریان‌های داخلی و خارجی تلاش کرده‌اند تا هویت ایرانی را تحت‌تأثیر قرار دهند و زمینه را برای تغییرات ژئوپلیتیک فراهم کنند. در سال‌های اخیر، این مسئله به شکل‌های مختلف، از ادعاهای کشورهای همسایه بر جزایر سه‌گانه گرفته تا تغییر نام خلیج فارس مطرح شده است. بااین‌حال، این مسائل نه‌تنها ابعاد سیاسی دارند، بلکه تأثیرات مستقیم بر اقتصاد، انرژی، آب و محیط‌زیست ایران نیز خواهند داشت.

اگر گزارش‌های مرتبط با تغییر نام خلیج فارس توسط رئیس‌جمهور آمریکا صحت داشته باشد، دستگاه دیپلماسی ایران باید واکنش قاطع نشان دهد. ایران تاکنون در برنامه‌های منطقه‌ای، موشکی و هسته‌ای هزینه‌های سنگینی پرداخت کرده است و انتظار می‌رود که در قبال هویت تاریخی و تمامیت ارضی خود نیز با جدیت ایستادگی کند. این موضوع یک مسئله صرفاً نمادین نیست، بلکه بخشی از سیاست‌های راهبردی منطقه‌ای به شمار می‌رود.

گمانه‌زنی‌ها درباره خبر مهم ترامپ و پیامدهای احتمالی آن

آسوشیتدپرس گزارش داده که خبر مهم ترامپ احتمالاً مربوط به تغییر نام خلیج فارس خواهد بود. بااین‌حال، برخی تحلیلگران معتقدند که ترامپ به دنبال اعلام خبری مثبت، همراه با اقدامی منفی در منطقه است.

سناریوهای احتمالی شامل موارد زیر است:

  1. به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین و پایان جنگ در غزه.
  2. برقراری دیدار و مذاکره با چهره‌های سیاسی ایران.
  3. اعلام آغاز روابط دیپلماتیک با ایران.
  4. اعلام صلح میان روسیه و اوکراین.

برخی معتقدند که اقدامات ترامپ در منطقه ممکن است هدفی گسترده‌تر داشته باشد و بخشی از سیاست‌های کلان آمریکا برای تغییر معادلات منطقه‌ای باشد. در صورت ادامه پروژه‌های ژئوپلیتیک مانند کریدور هند-امارات-عربستان-اسرائیل-اروپا، منابع دریایی جزایر ایرانی می‌توانند مورد هدف قرار گیرند.

واکنش‌ها و تأثیرات بر افکار عمومی

رفتارهای ترامپ، جو منفی گسترده‌ای را در سطح جهانی ایجاد کرده است.

اعلام نام خلیج فارس می‌تواند ضربه‌ای به تلاش‌های چندین ساله کشورهای عربی باشد.

افکار عمومی جهانی احتمالاً بیش از گذشته نام خلیج فارس را به رسمیت خواهند شناخت.

تحریم‌های اقتصادی و سیاست‌های آمریکا موجب کاهش استقبال از کالاهای آمریکایی در کانادا و مکزیک شده است

جمع‌بندی و نتیجه‌گیریخلیج فارس

مسائل مرتبط با هویت تاریخی و ژئوپلیتیک ایران، فراتر از نام‌گذاری است و می‌تواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی جدی داشته باشد. تحولات منطقه‌ای و سیاست‌های قدرت‌های جهانی ایجاب می‌کند که ایران با دیپلماسی هوشمندانه، از موقعیت خود دفاع کند. هرگونه تغییر در معادلات منطقه‌ای باید با دقت تحلیل شود تا منافع ملی و راهبردی ایران حفظ گردد.

modir

Recent Posts

خواسته جدید متهمان بازنگردادن ارز

شرکت‌های فولادی و پتروشیمی بزرگترین صادرکنندگان غیرنفتی در ردیف اول متهمان بازنگردادن ارز حالا خواستار…

10 ساعت ago

پشت میز کاریکاتوریست‌ چه خبر است؟

احمد عربانی، از چهره‌های ماندگار طنز تصویری ایران، در گفت‌وگویی پرخاطره از روزهای توفیق و…

13 ساعت ago

رپ فارسی در برزخ

در حالی‌که رپ فارسی به زبان نسل جدید تبدیل شده و میلیون‌ها شنونده دارد، سیاست‌گذاران…

13 ساعت ago

موتور پنهان تورم

نظام بانکی ایران به‌جای واسطه‌گری مالی، به بنگاه‌داری سوداگرانه روی آورده و منابع سپرده‌گذاران را…

13 ساعت ago

جلدهایی برای دیده شدن

در عصر بمباران تصویری، جلد کتاب دیگر نه بازتابی از روح اثر، بلکه ابزاری برای…

13 ساعت ago

قانون در کمین طبیعت

در روز ملی محیط‌بان، بار دیگر وعده اصلاح قانون حمل سلاح تکرار شد؛ وعده‌ای که…

13 ساعت ago