تشریح ارتباط مغز و حواس پنجگانه

انسان مانند بسیاری از جانوران دارای حواس پنجگانه بینایی و شنوائی و بویایی و چشایی و بساوایی است و از این طریق با محیط اطراف و اشیا ارتباط برقرار می کند و با عقل و منطق استنتاج و استنباط و استدلال و نتیجه گیری کرده و به شناخت دست می یابد.

این فرایند کنش و واکنش حواس از طریق مرکز کامپیوتری بسیار پیشرفته دینامیکی به نام مغز صورت می گیرد.مغز سیستمی بسیار پیچیده و پیشرفته است که دارای بخش های تخصصی و در عین حال مرتبطی است.

که از طریق میلیاردها تار عصبی علاوه بر فرماندهی کنش ها و واکنشهای حواس پنجگانه،وظائف و کارهای انتزاعی انجام می دهد که در رشته های عصب شناسی و زیست شناسی و فیزیولوژی و روانشناسی و انسان شناسی به این جنبه های تخصصی پرداخته شده است.

مغز پیچیده‌تر از حواس پنجگانه

مفاهیم و ابعاد تخصصی شده انتزاعی تر از حواس پنجگانه نظیر هوش،حافظه،تخیل،تصویر سازی،آینده نگری،مفهوم سازی،قدرت استدلال و استنباط و استنتاج و نتیجه گیری و تامل و بازنگری و نقادی نتایج، بنابر داده های جدید حواس مختلف،که اصطلاحا قدرت تعقل و خرد ورزی نامیده می شود،همه محصول سیم پیچی بسیار پیچیده و گسترده مغز یعنی نورون های عصبی است.

تمامی آثار علمی،شناختی،فرهنگی در تمامی حوزه های علوم مختلف به نحوی با اتصالات و ارتباطات این نورون های عصبی یا همان سیم پیچی مرتبط است.

به نحوی که هر ضایعه ای در هریک از این اتصالات،کارکرد بخشی از موضوعات را مختل می کند.مثلا قطع سیمی که با علم یا دین یا زبان و … یا تعقل به طور کلی،ارتباط دارد،سوژه یا موضوع آن علم یا احساس را از بین می برد.حتی مقولاتی چون شهود و وحی و خیال خلاق منوط بر ارتباط با سیمهای تخصصی خو در درون مغز است.

همان طور که اگر سیم ارتباطی کلید برق با لامپ قطع شود،لامپ خاموش می شو،همان طور هم اگر سیم دین و شهود و وحی قطع شود،دین و وحی و شهودی وجود نخواهد داشت،یا اگر سیم عواطف قطع شود،احساس عشق و نفرت از بین می رود و قس علیهذا.

اندازه مغز انسان به نسبت از تمام حیوانات بزرگتر است.دانشمندان می گویند وزن مغز انسان ۱۵۰۰ گرم،یعنی سه برابر مغز گوریل است. چین خوردگی زیاد کورتکس مغز یا قشر گردویی آن نیز نسبت به همه حیوانات بیشتر است.

(تمام اطلاعات حسی در مسیر خود به سوی نئوکورتکس شش لایه ای،از یک تقویت کننده مرکزی یا ساختار پردازش کننده به نام تالاموس عبور می کنند و از آن جا به مناطق مختلف قشری مغز هدایت می شوند.)

حواس پنجگانه و واقعیت‌های جهان

لذا به تعبیر ایمانوئل کانت تمام دانش ما با حواس پنجگانه آغاز می شود،با درک و فهم به پیش می رود،و در آخر با عقل و منطق به نتیجه و سرانجام می رسد.چیزی بالاتر از عقل و منطق نیست.

عقل و منطق علاوه بر تجزیه و تحلیل داده ها و صورت بندی معقول نظریه ها و عاری از تناقض نمودن گزاره ها،معیار نقادی و تشخیص صحیح از سقیم و درست از نادرست و خوب از بد نیز هست.

لذا در هر دو حوزه نظری و عملی،عقل،خود بنیاد است و همه معارف بشری از هر طریقی و با هر روشی منوط و متکی به عقلانیت انتقادی خود بنیاد است.عقل میزان و مبنا و معیار صدق و کذب همه معارفی است که انسان را از حیوانات متمایز می کند.

ما ۳ جهان داریم،جهان یک واقعیتهای فیزیکی و ملموس بیرونی است،جهان دو،جهان ذهنی ما در مواجهه با جهان یکم است و جهان سوم، جهان واژگان و بیان و کتابت جهان دوم و بنابر آن کنش تکنولوژیک و دخل و تصرف ما در جهان یکم است.ما انسانها تنها ساکنان جهان سوم هستیم.دانش و علوم و صنایع و دین و هنر و فرهنگ و نمود سخت افزاری آن به شکل تمدن بشری همه محصولات عقل خود بنیاد انتقادی است که ریشه در ساختار پیچیده مغز دارد.

همه اینها ابتدا درون فکنی دنیای بیرونی است که سپس بازتاب می یابد و به شکل برون فکنی دنیای درون ظهور و بروز پیدا می کند.

اگر ما فاقد این توانایی و استعداد بودیم و چون حیوانات دیگر طبق غرائز می زیستیم،هیچ یک از این محصولات علمی و هنری و دینی و اخلاقی و فرهنگی به وجود نمی آمد و نیازی هم به وجود آنها نبود.

با تفطن یافتن بر این مقوله انسان ساز،اگر با آموزش درست به پرورش یافتن این استعداد به فرزندان جامعه یاری برسانیم،می توانیم به ساختن انسان آزاد و خود مختار و جامعه ای دموکراتیک امیدوار باشیم.

واکنش حواس پنجگانه از طریق مغز در مکانیسمی پیچیده انجام می‌شود. اما مغز با مفاهیم انتزاعی و استنباطی با مفهوم عقب ارتباط پیچیده‌تری دارد.