تجارت غیرقانونی جانوران ممنوعه

به گزارش سرمایه فردا، بازار پرنده‌فروشان خلیج فارس، در حاشیه اتوبان آزادگان تهران، حالا دیگر فقط محل دادوستد پرندگان زینتی نیست؛ بلکه به یکی از بزرگ‌ترین مراکز غیررسمی عرضه حیات وحش، حیوانات خانگی خاص، و گونه‌های ممنوعه بدل شده است. از پرندگان شکاری و جغد گرفته تا سگ‌های مینیاتوری با لباس‌های فانتزی، از خرگوش‌های مینی‌لوپ با دندان‌های مرگبار تا مارهایی که از طریق اینستاگرام معامله می‌شوند—همه چیز در این بازار یافت می‌شود، به شرط آنکه مأموران محیط‌زیست در محل نباشند.

در این بازار، سلیقه مشتری تعیین‌کننده عرضه است و قیمت‌ها از چند صد هزار تا صدها میلیون تومان متغیرند. گونه‌هایی که در فهرست قرمز جهانی قرار دارند، به‌راحتی در قفس‌های تنگ فروخته می‌شوند. در کنار این تجارت بی‌ضابطه، خشونت علیه حیوانات نیز به‌عنوان «تفریح» جریان دارد؛ از جنگ خروس‌های لاری تا توله‌کشی برای تأمین جفت‌های خانگی.

بازار خلیج فارس، نماد شکست در ساماندهی فروش حیوانات و نظارت بر حیات وحش است؛ جایی که قانون، توصیه، و اخلاق، همگی در برابر سود و تقاضا عقب‌نشینی کرده‌اند.البته فروشندگان معتقدند دسترسی به گونه‌های خاص‌تر مثل مار پیتون از مسیر اینستاگرام راحت‌تر است.

«اینجا هیچی پیدا نمی‌کنی، من هیچی ندارم» اینها جملات یکی از غرفه‌داران بازار فروش پرندگان خلیج فارس است که خطاب به مامور یگان حفاظت محیط زیست می‌گوید. یک جمعه دیگر آمده و جای سوزن انداختن در بازار خلیج فارس نیست. ماموران یگان حفاظت در لابلای غرفه‌ها حرکت می‌کنند و سرسری داخل غرفه‌های تاریک و پر از قفس پرنده را سرک می‌کشند تا شاید تخلفی پیدا کنند.

فروشندگان می‌گویند که آنها همیشه در بازار نیستند و معلوم نیست چه شده که سر و کله‌شان پیدا شده است. همین چند روز پیش یک رسانه درباره قاچاق حیات وحش در بازار خلیج فارس نوشته بود. شاید همان گزارش، ماموران یگان حفاظت را به این بازار کشانده است.

جمعه بازارهای انتهای آزادگان را همه می‌شناسند. حتی راننده اسنپ می‌‎گوید که این بازار اسمش بازار فروش پرنده‌هاست. هرچه جانوری که بخواهید، می‌توانید در این بازار پیدا کنید.

حراج حیوانات در دو سوی آزادگان

هر دو طرف اتوبان آزادگان شلوغ است. انگار فروشندگان حیوانات تقسیم کار کرده‌اند. آنهایی که سگ و گربه می‌فروشند، قبلا در پشت بازار فروش پرندگان بساط پهن می‌کردند اما حالا روبروی بازار و آن سوی اتوبان برای خودشان محوطه‌ای را اشغال کرده‌اند. نگاهی به انواع توله‌های سگ عرضه شده در بساط فروشندگان می‌اندازم. گویا تب بازار بیشتر به سمت خرید سگ‌های پشمالوی مینیاتوری رفته است! اگر همین یک دهه قبل ژرمن شپرد، بولداگ و غیره مورد علاقه خریداران بود، حالا دو نژاد «پامر» و «پودل» است که نبض بازار را در اختیار گرفته است. قیمت‌ها هم تقریبا نجومی است. هر توله پامر و پودل بین ۱۰ تا ۱۴ میلیون تومان قیمت می‌خورد. بر تن برخی توله‌ها لباس کرده‌اند تا جذاب‌تر و بانمک‌تر به نظر بیایند. دست زدن به آنها تقریبا ممنوع است مگر اینکه دستکش دست کنید زیرا فروشندگان معتقدند که حیوان مریض می‌شود. برخی هم آمده‌اند جفتی برای سگ‌های عقیم نشده‌شان پیدا کنند و به نظر می‌رسد که تامین کننده ماده برای نرهای صاحب‌دار، فروشندگانی باشند که با توله‌کشی امرار معاش می‌کنند.

نژاد گربه‌های عرضه شده در بازار خیلی تغییر چندانی نکرده است. «پرشین کت» همچنان در داخل قفس‌ها وجود دارد اما گربه هیمالیا که خیلی شبیه نژاد پرشین است گویا طرفدار دارد و ۱۲ میلیون تومانی روی آن قیمت گذاشته شده است.

مشتری‌هایی با سلیقه‌های متنوع

بازار اصلی که بیش از یک دهه قبل با هدف ساماندهی خرید و فروش حیوانات ایجاد شد و قرار است فاز دومی هم داشته باشد؛ حالا به بورسی برای عرضه پرندگان شکاری و دیگر گونه‌های حیات وحش تبدیل شده است. بازار بسیار شلوغ است. مردم لابلای هم می‌پیچند. یکی دنبال تخم طوطی برای هچ کردن (تبدیل کردن تخم نطفه‌دار به جوجه) می‌گردد و آن دیگری جوجه طوطی بدون کرک و پر می‌خواهد. برخی دنبال پرنده‌های سخنگو هستند. خلاصه اینکه پرندگان از مرحله تخم تا بالغ و سخنگو خریدار دارند.

فروشندگان می‌گویند که سلیقه مشتری تعیین می‌کند که چه محصولی عرضه کنیم. بعضی‌ها دوست دارند خودشان جوجه را عمل بیاورند و بزرگ کنند ولی اغلب موفق نمی‌شوند. برخی دیگر هم دوست دارند حتما یک حیوان کاملا آموزش دیده تحویل بگیرند.

بسته به اینکه چقدر وقت و انرژی صرف آموزش حیوان شده باشد هم قیمت‌ها تغییر می‌کند. مثلا یک مینای سخنگو چهار میلیون تومان قیمت می‌خورد در صورتی که جوجه مینا فقط ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد.

به گفته فروشندگان، پرندگانی که احتمال یادگیری و سخن گفتند دارند، متقاضیان بیشتری دارند. مثلا طوطی برزیلی که جثه کوچکی دارد و ممکن است حرف زدن یاد بگیرد ولی نه مثل عروس هلندی و ملنگو، طرفدار داشته و ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. عروس هلندی هم ۵۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود و فرق نر و ماده‌اش در یادگیری کلمات این است که نرها جملات را واضح‌تر از ماده‌ها بیان می‌کنند. طوطی تراکوئیس بین سه تا پنج میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و اگر رنگش خاص باشد، قیمتش خاص‌تر می‌شود.

گران‌ترین پرندگان بازار

ماکائو گلو آبی که در بازار به آن آرا می‌گویند و جمعیت بسیار کمی داشته و در طبیعت در آستانه انقراض است، ۱۷۰ میلیون تومان قیمت دارد. این پرنده با جثه به نسبت بزرگش در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت IUCN)) به‌عنوان گونه در معرض خطر جدی قرار دارد. همچنین در پیوست I توسط کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های جانوران و گیاهان وحشی ((CITES فهرست شده است اما در بازار خلیج فارس فروش می‌رود.

کاکادو هم بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود و سقف قیمتش را تعداد کلماتی که می‌تواند بگوید، تعیین می‌کند. کاسکو هم که گویا طرفداران خاص خود را دارد، ۵۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.

در محوطه بازار فروش پرندگان از جوجه محلی تا جوجه رنگ شده، انواع مرغ و کبوترهای پرورشی تا خرگوش مینی لوپ ۵۰۰ هزار تومانی و هرچیزی که تصورش را بکنید، پیدا می‌شود. فروشنده خرگوش با دقت برای هر کس که نگاهی به خرگوش‌های مینی‌لوپ می‌اندازد، توضیح می‌دهد که باید در کنار این خرگوش یک چوب هم قرار بدهید چون دندان‌هایش سالانه ۱۷ سانتیمتر رشد می‌کند و اگر این کار را نکنید، دندان‌ها رشد کرده و داخل مغز حیوان می‌رود. اما آیا خریداران گوششان بدهکار است؟ پس چرا صف یوتانایز (مرگ آسان) خرگوش‌های مینی‌لوپ به علت رشد دندان در مغز اینقدر طولانی است و کلینک‌های دامپزشکی مراجعان زیادی دارند که به توصیه فروشنده حیوان عمل نکرده و مجبورند حیوان را در حالی که می‌توانست تا ۱۵ سال عمر کند، با مرگ آسان از نعمت زندگی محروم کنند؟

بهار، فصل فروش مار

کرم زنده برای بلبل‌های در قفس، دانه‌های تقویتی برای مرغ‌های محلی و هر چیزی که از الزامات پرورش یک پرنده باشد، در محوطه بازار و داخل غرفه‌ها پیدا می‌شود. حتی جوجه انواع بلدرچین خارجی را هم به قیمت ۷۵ هزار تومان می‌فروشند. کبک‌هایی که نمی‌دانیم از طبیعت گرفته شده یا پرورشی است، داخل قفس‌ها منتظر خریدارند و همه چیز به شکل در هم و برهم و شلوغ، به مشتری عرضه می‌شود.

در این میان خریداری که به دنبال مار است از فروشندگان سراغ غرفه‌های فروش مار را می‌گیرد. به او توضیح می‌دهند که مارهای بدون خطر در فصل بهار از شمال می‌آیند و باید در همان فصل در بازار به دنبال مار باشد. اما خریدار علاقمند است یک مار پیتون در خانه داشته باشد.

فروشندگان توضیح می‌دهند که خرید و فروش حیواناتی از این دست از طریق اینستاگرام راحت‌تر است و بهتر است به جای اینکه در این بازار دنبال مار پیتون بگردی، سری به اینستاگرام بزنی تا یک مار در خانه تحویلت شود!

پرندگان شکاری رونمایی نشدند

سراغ فروشندگان پرندگان شکاری را می‌گیرم. در بازار خلیج فارس علاوه بر پرندگان شکاری چند سال قبل جغد هم می‌فروختند چون عده‌ای دوست داشتند در خانه کلاغ و جغد داشته باشند. فروشندگان پرندگان شکاری گویا با حضور ماموران یگان حفاظت محیط زیست فراری شده بودند. آدرس چهره‌هایشان و محل اقامتشان را از غرفه‌داران می‌گیرم و به راه می‌افتم اما آنها سر جای خود نیستند. حتی اگر بودند هم احتمالا شانس دیدن پرندگان شکاری با حضور ماموران محیط زیست تقریبا صفر بود اما وقتی سراغ دلیجه را از فروشندگان غرفه‌ها می‌گیرم، سئوال عجیبی نپرسیده‌ام و آنها آدرس فروشنده را به من می‌دهند.

جنگ ناتمام خروس‌های لاری

اگرچه ماموران محیط زیست در محل بازار حضور دارند اما این حضور مانع آن نمی‌شود که جنگ خروس‌های لاری به تاخیر بیفتد. گروهی برای سرگرمی، دو خروس بخت برگشته را به جان هم می‌اندازند تا به اصطلاح تفریح کنند. حاصل این تفریح، آسیب دیدن دو حیوان زبان بسته است که برای این جنگ تفریحی آموزش دیده‌اند.