به گزارش سرمایه فردا، مهدی آذرپندار دبیر چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران ۲۳ مهر ماه در نشست با ابراز تاسف عمیق بابت اتفاقی که شب گذشته برای آقای مهرجویی افتاده، گفت: می‌دانم که شرایط مناسبی نیست و همه ما دل و دماغ مناسبی نداریم تا درباره موضوع دیگری صحبت کنیم. امیدوارم در اسرع وقت به این ماجرا رسیدگی شود و عاملان به مجازات برسند. روح هر ۲ نفر شاد باشد، یادشان گرامی باد.
همچنین آذرپندار درباره اتفاقاتی که در غزه رخ داده و کودکانی که زیر بمباران هستند، اظهار کرد: مراتب تاسف خودم را اعلام می‌کنم، ۲ سالی است که در جشنواره تلاش کردیم، بگوییم نسبت به کودک کشی حساس هستیم و فیلم‌های این چنینی را نمی‌پذیریم ولی حالا جشنواره در شرایطی برگزار می‌شود که کودکان غزه زیر شدیدترین بمباران هستند اما مقاومت آنها نتیجه خواهد داد.
وی با اشاره به اینکه پنجشنبه افتتاحیه را خواهیم داشت گفت:این دوره تعداد پذیرفته شدگان شاید نسبت به دوره‌های دیگر کمتر باشد اما ما تلاش می‌کنیم روی کیفیت تاکید داشته باشیم به همین علت ممکن است تعداد آثار بخش ملی کم باشد. از هیات انتخاب خواهش کردیم مسأله کیفیت را مورد توجه قرار دهند. به دلیل تثبیت وجه بین‌المللی جشنواره در سال‌های اخیر سعی کردیم آثار را با سخت‌گیری کیفی برگزینیم. در بخش بین‌الملل هم آثاری از کشورهای مختلف آمد که رکورد چهل ساله جشنواره را جابه‌جا کرد.
تاکید جشنواره فیلم کوتاه بر کیفیت
مدیر انجمن سینمای جوانان ایران با بیان اینکه جشنواره فیلم کوتاه تهران یکی از سخت‌ترین ورودی‌ها را نسبت به جشنواره‌های دیگر جهان دارد مطرح کرد: از هر هزار فیلم هشت فیلم برای حضور در جشنواره انتخاب می‌شوند. شعار جشنواره آینه تمام نمای ایران بود و تمام سعی ما بر این بود که بتوانیم از تمام ایران آثاری با حفظ کیفیت بپذیریم. قرار نبود کیفیت فدای رویکرد و محتوای ما شود اما می‌خواستیم تمام تلاش خود را کنیم این نگاه را به فیلمسازان بدهیم که قرار نیست جشنواره با آنکه نام تهران را روی خود دارد فقط میزبان فیلمسازان تهرانی باشد به همین دلیل در این زمینه رشد داشتیم و تعداد آثار پذیرش شده از فیلمسازان استانی بیش از فیلمسازان تهرانی است.
وی گفت: در بخش نشست‌ها هم سعی کردیم از بهترین‌ها دعوت کنیم، در بخش بین‌الملل نشستی با نیکیتا میخایلوف فیلمساز مطرح روسی به شکل آنلاین خواهیم داشت. یک بحث هوش مصنوعی در فیلمسازی هم خواهیم داشت که یک متخصص داخلی و یک متخصص ترکیه‌ای این بخش را ارایه خواهند کرد. نوع دوم نشست‌های ما این است که برای ۱۰ اثر نشست خواهیم داشت که مجری کارشناس آن آقای تبریزی خواهد بود. به این نحو که فیلمنامه‌ای که قبلاً نوشته شده بین حضار پخش می‌کنیم و آقای تبریزی در مقام کارگردان باید ۱۰ رکن اصلی کارگردانی را ارایه بدهد.
او افزود: در حقیقت هنرجویان از بین گفتگوی کارگردان و مهمان آن نشست موضوعاتی را یاد می‌گیرند. بچه‌ها یاد می‌گیرند مثلاً به عنوان یک کارگردان چگونه با یک آهنگساز تعامل کنند. بخش آخر هم اردوهای فیلمسازی است که پیش‌تر پنج اردو برگزار کردیم. این اردوها تجربه‌های جذابی بودند و قرار است از تجربیات آن اردوها در جشنواره صحبت شود.
۵۵ درصد آثار پذیرش شده از شهرستان‌ها هستند
وی با تاکید بر اینکه این برای نخستین بار است که این اتفاق رخ می‌دهد و معادل ۵۵ درصد آثار پذیرش شده از شهرستان‌ها هستند افزود: نسبت به دوره گذشته هم در این زمینه رشد داشته‌ایم و برای ما خوشحال کننده است از استانی مثل گلستان سه فیلم داریم که در دوره‌های گذشته چندان حضور نداشتند. ما از شهرهای کوچک استانی هم فیلم داشتیم که مایه خوشحالی ماست. شاید مهمترین دستاورد ما این باشد که به فیلمسازان شهرستانی توجه شده و البته آثار آنها از کیفیت خوبی برخوردار هستند ضمن اینکه هیات انتخاب اصلاً به شهر تولید کننده توجه نداشتند.
آذرپندار با اشاره به نسبت حضور فیلمسازان زن به مرد در جشنواره گفت: تعداد خانم‌ها نسبت به دوره‌های گذشته بیشتر شده و امیدوارم هر سال حضور خانم‌ها افزایش پیدا کند. در بحث بومی گرایی در ژانر هم اتفاق خوبی رخ داده است.
او افزود: ما در سال‌های گذشته با درام‌های اجتماعی زیادی روبرو بودیم و تعداد فیلم‌های مرتبط با ژانر حدود ۷-۸ فیلم بود اما امسال تعداد ژانرها قابل توجه است. ۸ اثر کمدی، ۱۰ ملودرام، ۱۳ فانتزی، ۳ فیلم دفاع مقدسی، ۳ فیلم معمایی، ۶ فیلم رازآلود، ۲ فیلم علمی تخیلی، یک درام جنگی، یک فیلم نوآر و ۱۹ فیلم درام در جشنواره داریم. امسال سعی کردیم بخش عکس را هم یک بخش جنبی اما مهم بدانیم که در این بخش هم استقبال خوبی شده است. ۶۹۱ تک عکس و ۴۸ مجموعه عکس به ما ارسال شد که از بین این تعداد ۳۲ اثر شامل ۳۱ تک عکس و یک مجموعه عکس انتخاب شدند.
دبیر این رویداد مطرح کرد: ما امسال بخش‌های جنبی مفصلی داریم. سعی شده آن سخت‌گیری را که در بخش مسابقه وجود داشت در بخش جنبی نداشته باشیم. یک بخش استعداد نو مخصوص فیلم اولی‌ها هم داریم. نحوه انتخاب این فیلم‌ها به این شکل بوده که در لیست کوتاه هیات انتخاب فیلم بوده‌اند، دوازده فیلمی که انتخاب شدند فیلم‌هایی هستند که رای بالایی داشتند اما از حضور در بخش اصلی به علت مسایل کیفی جا ماندند. در بخش مسابقه هم البته تعداد زیادی فیلم اولی داریم. یک بخش دیگر هم داریم که چند سالی است که در جشنواره وجود دارد و بخش کتاب و سینماست. در این بخش ۱۶ اثر به جشنواره راه پیدا کردند که نسبت به سال گذشته کیفیت این آثار خیلی خوب بوده است. البته تعدادی از فیلم‌های این بخش در بخش مسابقه هم هستند. جایزه این بخش را خانه کتاب تقبل کرده و با همکاری مشترک انجمن و خانه کتاب برگزار می‌شود. روز سوم جشنواره مختص بخش کتاب و سینماست.
او با تاکید بر اینکه ما امسال بخش‌های جنبی مفصلی داریم، گفت: سعی شده آن سخت‌گیری را که در بخش مسابقه وجود داشت در بخش جنبی نداشته باشیم. یک بخش استعداد نو مخصوص فیلم اولی‌ها هم داریم. نحوه انتخاب این فیلم‌ها به این شکل بوده که در لیست کوتاه هیات انتخاب فیلم بوده‌اند، دوازده فیلمی که انتخاب شدند فیلم‌هایی هستند که رای بالایی داشتند اما از حضور در بخش اصلی به علت مسایل کیفی جا ماندند. در بخش مسابقه هم البته تعداد زیادی فیلم اولی داریم. یک بخش دیگر هم داریم که چند سالی است که در جشنواره وجود دارد و بخش کتاب و سینماست. در این بخش ۱۶ اثر به جشنواره راه پیدا کردند که نسبت به سال گذشته کیفیت این آثار خیلی خوب بوده است. البته تعدادی از فیلم‌های این بخش در بخش مسابقه هم هستند. جایزه این بخش را خانه کتاب تقبل کرده و با همکاری مشترک انجمن و خانه کتاب برگزار می‌شود. روز سوم جشنواره مختص بخش کتاب و سینماست.
توجه به فیلم های مقاومت
وی گفت: بخش جنبی بعدی ایران جوان نام دارد که ۹ اثر به این بخش راه پیدا کرده اند که موضوع آن درباره جمیعت و فرزند آوری است. این بخش با همکاری بنیاد ۱۵ خرداد برگزار می‌شود و غرفه‌ای هم در جشنواره خواهد داشت. بخش ویژه بر بال خاطرات را هم داریم که مروری بر برگزیدگان چهار دوره جشنواره می‌شود. در ۱۰ سانس ۵۹ فیلم به نمایش درمی‌آید و اسم‌های متنوع و جذابی در این بخش خواهید دید. یک بخش جنبی شاخه زیتون با محوریت فلسطین و به جهت پاسداشت مقاومت مردم فلسطین هم خواهیم داشت که به جهت مسایل اخیر سعی کردیم این باکس ویژه را داشته باشیم.
آذرپندار ادامه داد: بزرگداشت امسال هم مربوط به داریوش یاری است که از زحمت‌کشان عرصه فیلم کوتاه هستند. ایشان به پاس زحماتی که در این سال‌ها برای انجمن و فیلم کوتاه کشیده اند، بزرگداشت خواهند داشت. در بخش مرور آثار سعی کردیم به فیلمسازان و عوامل فنی که در استان‌ها ساکن هستند، توجه کنیم مثلاً به فیلم‌های آقای وحید بیوته فیلمبردار سینما توجه می‌کنیم. همچنین در بخش نکوداشت یادی از مرتضی پورصمدی خواهیم داشت که با انجمن و فیلم کوتاه همکاری خوبی داشتند، روح ایشان شاد باشد. مهدی امامی از فیلمسازان انجمنی و مستندساز امسال در بازگشت از اربعین در سانحه رانندگی درگذشتند و یادی از ایشان هم می‌شود. در بخش آرای مردمی امسال جایزه آرای مردمی خواهیم داشت با این تفاوت که متولی این بخش کانون دانش‌آموختگان خواهد بود. امسال به این نتیجه رسیدیم که کانون می‌تواند متولی این بخش باشد و از آرای مردمی صیانت کند که در همین راستا چهار نفر ناظر در این بخش خواهیم داشت.
وی گفت: در بخش نشست‌ها هم سعی کردیم از بهترین‌ها دعوت کنیم، در بخش بین‌الملل نشستی با نیکیتا میخایلوف فیلمساز مطرح روسی به شکل آنلاین خواهیم داشت. یک بحث هوش مصنوعی در فیلمسازی هم خواهیم داشت که یک متخصص داخلی و یک متخصص ترکیه‌ای این بخش را ارایه خواهند کرد. نوع دوم نشست‌های ما این است که برای ۱۰ اثر نشست خواهیم داشت که مجری کارشناس آن آقای تبریزی خواهد بود. به این نحو که فیلمنامه‌ای که قبلاً نوشته شده بین حضار پخش می‌کنیم و آقای تبریزی در مقام کارگردان باید ۱۰ رکن اصلی کارگردانی را ارایه بدهد. در حقیقت هنرجویان از بین گفتگوی کارگردان و مهمان آن نشست موضوعاتی را یاد می‌گیرند. بچه‌ها یاد می‌گیرند مثلاً به عنوان یک کارگردان چگونه با یک آهنگساز تعامل کنند. بخش آخر هم اردوهای فیلمسازی است که پیش‌تر پنج اردو برگزار کردیم. این اردوها تجربه‌های جذابی بودند و قرار است از تجربیات آن اردوها در جشنواره صحبت شود.
جشنواره هویتی مستقل از انجمن سینمای جوان دارد
آذرپندار درباره حضور آثاری از عوامل انجمن در جشنواره گفت: مطالبه‌ای در انجمن وجود دارد که اگر کسی را از بدنه انجمن انتخاب می‌کنیم آنها مرتبط با فیلمسازی باشند که این موضوع از قدیم الایام وجود داشته است. اینکه بدنه انجمن در بسیاری از بخش‌ها حوزه فیلمسازی را آموختند برای ما مایه مباهات است. اگر سازمان شما بدنه‌ای دارد که همه دانش آموخته و متخصص هستند پس باید چه کنیم؟ باید مانع فیلمسازی آنها شویم؟ ضمن اینکه بین جشنواره و انجمن یک مرز بندی وجود دارد. من سالی به انجمن آمدم که هیات انتخاب حذف شده بود و می‌توانستم آن مسیر را ادامه بدهم اما ما هیات انتخاب را احیا کردیم ضمن اینکه افرادی در هیات انتخاب هستند که می‌توانید تماس بگیرید و بپرسید آیا به آنها سفارشی شده است؟
وی یادآور شد: در برخی دوره‌ها معاون تولید انجمن فیلم داشته است. از سوی دیگر من این موضوع را با هیات انتخاب مطرح کردم و آنها به من گفتند چنین چیزی سابقه داشته است. یا ما باید این موضوع را بپذیریم یا از افراد غیرمرتبط در بدنه انجمن استفاده کنیم و یا اگر فیلم ساختند به جشنواره فیلم ارسال کنند. ضمن اینکه تعداد افرادی که از انجمن فیلم ساختند بیشتر بوده اما انتخاب نشده‌اند. متخصصان حق فیلمسازی و حق شرکت در رقابت را دارند.
وی متذکر شد: ما سعی کردیم تفکیکی بین انجمن و جشنواره فیلم کوتاه تهران داشته باشیم. جشنواره هویتی مستقل از انجمن دارد ضمن اینکه انجمن خودش یکی از تولیدکنندگان بزرگ فیلم است. خوشحالیم که امسال حتی یک فیلم در بخش داستانی نیست که به دلیل ممیزی حذف شده باشد و همان لیست هیات انتخاب به بخش داستانی راه پیدا کرد.
آذر پندار درباره آرای مردمی مطرح کرد: اینکه در کنار انجمن ظرفیتی صنفی به نام کانون دانش آموختگان وجود دارد برای ما مهم است. آرای مردمی به دلیل اینکه شائبه برانگیز است باید توسط یک صنف برگزار شود، مجادلات این بخش قابل مقایسه با جشنواره فیلم فجر نیست چون در جشنواره فیلم فجر بخشی به نام اکران مردمی وجود دارد، مجموع مسایل ما هم با مجموع مسایل فیلم فجر یکی نیست. ما سعی کردیم بخش آرای مردمی را داشته باشیم چون دوست نداریم جای این جایزه خالی باشد.
وی درباره مدارک دوره ورکشاپی توضیح داد: مدارک انجمن معتبر است و با وجود این همه آموزشگاه همچنان نسبت به مدارک انجمن اقبال جدی وجود دارد. حتی سال گذشته تلاش‌های صنفی شد تا آلترناتیوهایی در بحث آموزش پدیدار شود، البته انجمن یک نهاد استخوان دار است. در بخش فیلم اولی‌ها مدرک تحصیلی همیشه مهم بوده است از این جهت توافقی با سازمان سینمایی و بنیاد فارابی شد تا مدرک انجمن هم نمره برابر با مدرک فوق لیسانس سینما را داشته باشد.
هزینه جشنواره ۱۰ میلیارد تومان است
آذرپندار درباره هزینه جشنواره هم گفت: در برنامه سازمان سینمایی ۱۰ میلیارد تومان برای جشنواره در نظر گرفته شده است که با توجه به مهمانان خارجی و مهمانان داخلی، تبلیغات و … این هزینه معقول است ما از کمک‌های شهرداری، خانه کتاب و… استفاده می‌کنیم اما عمده هزینه همان است که سازمان سینمایی در نظر گرفته است.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان درباره حمایت از سینمای مقاومت اظهار کرد: ترکیه چهار فیلم، عراق یک فیلم، افغانستان یک فیلم و … در این باره در جشنواره فیلم دارند. حضور فیلم‌های مقاومت به میزان آثار ارسالی بستگی دارد. مثلاً از مجموع کشورهای عربی فیلم‌های قابل ملاحظه‌ای ارسال نمی‌شود با اینکه ما امسال از فلسطین ۶ فیلم داشتیم اما باید دید چه تعداد از آن به جریان مقاومت مربوط است؟ من هم می‌دانم کم کاری وجود دارد اما این به معنای آن نیست که درها را باز کنیم تا فیلم‌هایی که کیفیت خوبی در این حوزه ندارند صرفاً به دلیل مقاومتی بودنشان به جشنواره راه پیدا کنند. ما هیچ تخفیفی ندادیم که چون برخی آثار از عراق یا افغانستان هستند به جشنواره راه پیدا کنند چون کیفیت برای ما مهم است. پس اولاً ما فیلم‌هایی از آنچه به ما رسیده بود، داریم ثانیاً همه فیلم‌هایی بخش مقاومت مربوط به کشورهای این چنینی نیستند مثلاً ما فیلم‌هایی از اروپا هم در این زمینه داریم.
وی درباره بلیت‌فروشی آثار گفت: ما امسال بلیت‌فروشی از طریق سایت آیتیکت داریم. تخفیفاتی هم برای دانشجویان و علاقه‌مندان گذاشته‌ایم. قیمت هر باکس هم سی هزار تومان است که البته مشمول تخفیف می‌شود.
در پایان از پوستر این جشنواره توسط مهدی آذرپندار، نازنین پیرکاری مدیرعامل موسسه تصویر شهر و دانیال رحیمی کاشانی طراح برند بوک و پوستر جشنواره رونمایی شد.
به روز رسانی خبر مهر ۱۴۰۴/ جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین رویدادهای سینمایی ایران، نه‌تنها سکویی برای کشف استعدادهای نوظهور است، بلکه آیینه‌ای برای بازتاب فرهنگ، هویت و نوآوری‌های سینمایی کشور به شمار می‌رود. این جشنواره که بیش از چهار دهه قدمت دارد، با پرورش نسل‌های جدید فیلمسازان و ایجاد پلی میان سینمای ایران و جهان، نقشی بی‌بدیل در ارتقای جایگاه فیلم کوتاه ایفا کرده است.
این جشنواره که امروزه یکی از معتبرترین رویدادهای سینمایی کشور است، ریشه در تلاش‌های پیشگامانه دهه‌های گذشته دارد. یعنی کسانی که در دوره خود مسیری متفاوت از سینمای موسوم به فیلمفارسی را می‌پیمودند و در دوره فروپاشی آن مسیر بود که توانستند برای اولین بار استعدادهایشان را بروز بدهند. در اوایل دهه ۱۳۵۰، با برگزاری «جشنواره بین‌المللی فیلم تهران»، بستری برای نمایش فیلم‌های کوتاه و بلند فراهم شد. همزمان، رقابت‌های فیلم‌های آماتور ۸ و ۱۶ میلی‌متری در قالب «جشنواره سینمای جوان استانی» در شهرهای مختلف ایران برگزار می‌گردید. پس از انقلاب اسلامی، این رویداد در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ به‌عنوان بخشی از جشنواره فیلم فجر، تحت عنوان «بخش ۸ و ۱۶ م.م» ادامه یافت. در سال ۱۳۶۵، با حمایت «انجمن سینمای جوانان ایران» این رویداد به «جشنواره سینمای جوان» تغییر نام داد. در سال ۱۳۷۵، با افزودن عنوان بین‌المللی و در سال ۱۳۷۶ با گنجاندن بخش فیلمنامه، جشنواره تخصصی‌تر شد. نهایتاً در سال ۱۳۷۸، با تمرکز انحصاری بر فیلم کوتاه و تغییر نام به «جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» در سال ۱۳۸۲، این رویداد به جایگاه کنونی‌اش رسید. این جشنواره که هرساله در مهرماه (معمولاً از ۲۷ مهر تا ۲ آبان) برگزار می‌شود، در مکان‌هایی مانند پردیس سینمایی ایران‌مال و گاه شهرهای دیگر، میزبان صدها اثر ایرانی و بین‌المللی است. دوره فعلی جشنواره فیلم کوتاه با دبیری بهروز شعیبی و با اتکا بر شعار «خردمحوری و اندیشه‌ورزی»، بخش‌های نوآورانه‌ای مانند «هوش مصنوعی» و «واقعیت مجازی» در حال برگزاری است.
اهمیت جشنواره فیلم کوتاه تهران فراتر از یک رویداد سالانه است؛ این جشنواره به مثابه یک «مدرسه سینمایی» عمل می‌کند که با شبکه‌ای از ۶۰ دفتر استانی انجمن سینمای جوانان، استعدادهای جوان را از سراسر ایران شناسایی و پرورش می‌دهد. به گفته سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، این رویداد «فرصتی برای بازخوانی ظرفیت‌های فرهنگی ایران» و پلی برای پیوند هنرمندان ایرانی با جهان است. دریافت نشان «اسکار کوالیفایینگ» در سال‌های اخیر، که به برنده بهترین فیلم داستانی شانس رقابت در اسکار می‌دهد، گواهی بر اعتبار جهانی جشنواره است. این اعتبار با نمایش آثار کلاسیک دهه‌های ۳۰ تا ۷۰ (در همکاری با فیلمخانه ملی ایران) و بخش‌های متنوعی مانند مقاومت، مستند و پویانمایی تقویت شده است.جشنواره نه‌تنها به کشف استعدادها کمک می‌کند، بلکه با حمایت مالی قابل‌توجه (مانند بودجه ۱۳ میلیارد تومانی در دوره اخیر)، امکان تولید آثار باکیفیت را فراهم می‌آورد. این حمایت، همراه با نمایش آثاری با موضوعات عمیق انسانی مانند هویت، مهاجرت و عدالت اجتماعی، جشنواره را به یکی از مهمترین نهادهای فرهنگی ایران تبدیل کرده است. به قول بهروز شعیبی، دبیر جشنواره، «فیلم کوتاه، زبان مشترک انسان‌هاست» که دغدغه‌های جهانی را با روایت‌های بومی پیوند می‌زند. ایرانی‌ها تعبیر معروفی دارند که مطابق آن فیلم کوتاه را رباعی‌های سینمایی می‌نامند و این را می‌توان از جنبه‌های بومی زیستن اما جهانی اندیشیدن دانست.
جشنواره فیلم کوتاه تهران، با جذب فیلمسازان بین‌المللی و نمایش آثار در بخش‌های رقابتی و غیررقابتی، به گفت‌وگوی فرهنگی میان ملت‌ها کمک کرده است. این رویداد همچنین با تمرکز بر آموزش و کارگاه‌های تخصصی، به فیلمسازان جوان امکان می‌دهد تا مهارت‌های خود را با استانداردهای جهانی هماهنگ کنند. در نتیجه، جشنواره نه‌تنها آینده سینمای ایران را شکل می‌دهد، بلکه میراث فرهنگی کشور را در سطح جهانی حفظ و ترویج می‌کند.
فیلم کوتاه در ایران، به دلیل ساختار فشرده و ماهیت تجربی‌اش، به‌عنوان «آزمایشگاه سینمایی» شناخته می‌شود. این قالب، که از دهه ۱۳۴۰ با «سینمای آزاد ایران» شکل گرفت، پس از انقلاب با حمایت انجمن سینمای جوانان به مرکزی برای تولید مستقل تبدیل شد. فیلمسازان بزرگی مانند عباس کیارستمی، بهرام بیضایی و ناصر تقوایی، حرفه خود را با فیلم کوتاه آغاز کردند و آن را فضایی برای آزمون سبک‌ها و ایده‌های نو دانستند. برخلاف سینمای رسمی که همواره متاثر از متغیرهای مختلف از منویات سرمایه‌گذار تا ملاحظات ممیزی بوده است، فیلم کوتاه با هزینه تولید پایین و آزادی خلاقانه، به موضوعات عمیق اجتماعی مانند فقر، مهاجرت و هویت می‌پردازد. به یک معنا می‌توان اذعان کرد که رابطه فیلم کوتاه با سینمای رسمی ایران، ترکیبی از تضاد و تکامل است. سینمای رسمی، به‌ویژه در دهه ۹۰، با گرایش به آثار تجاری و عامه‌پسند، از فیلم کوتاه فاصله گرفت. برای مثال، در جشنواره فجر، فیلم‌های کوتاه اغلب در سانس‌های محدود و جداگانه نمایش داده می‌شوند؛ در دوره ۴۳ فجر، ۵۵ فیلم کوتاه و مستند در حاشیه بخش اصلی اکران شدند. این جدایی نشان‌دهنده چالش‌های فیلم کوتاه در ورود به جریان اصلی است. با این حال، فیلم کوتاه به‌عنوان خون تازه سینمای ایران عمل می‌کند که نهایتا پیکره سینما را شاداب تر و سرپا نگه می‌دارد. فیلم کوتاه نه‌تنها سکویی برای ورود به سینمای بلند است، بلکه با تولید هزاران اثر سالانه (حمایت‌شده توسط انجمن سینمای جوانان)، استعدادها را به جریان اصلی تزریق می‌کند. موفقیت‌های جهانی فیلم‌های کوتاه ایرانی، نشان‌دهنده ظرفیت این قالب برای رقابت در سطح بین‌المللی است. با این حال، فقدان حمایت‌های زیرساختی، مانند نمایش گسترده در سینماهای مردمی، همچنان مانعی برای دیده شدن این آثار در داخل کشور است. ناگفته پیداست که برای تقویت پیوند میان فیلم کوتاه و سینمای رسمی، نیاز به سیاست‌گذاری‌های کلان وجود دارد. نمایش آثار کوتاه در سینماهای عمومی، افزایش بودجه تولید و ایجاد بخش‌های رقابتی پررنگ‌تر در جشنواره فجر می‌تواند این شکاف را پر کند. فیلم کوتاه، با روایت‌های موجز و تمرکز بر مسائل اجتماعی، نه‌تنها استعدادهای جدید را به سینمای ایران معرفی می‌کند، بلکه زبان مشترک هنر را در برابر محدودیت‌های تجاری حفظ می‌کند.
برای تقویت عرصه فیلم کوتاه در ایران و افزایش مخاطبان آن، نیاز به رویکردی چندوجهی است که هم به زیرساخت‌های تولید و نمایش توجه کند و هم به تعامل با مخاطب عام و متخصص. فیلم کوتاه، به دلیل ماهیت تجربی و مستقل خود، اغلب در حاشیه سینمای تجاری قرار می‌گیرد، اما با سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه و بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و فناوری‌های نوین، می‌توان آن را به جریانی پویا و فراگیر تبدیل کرد. نخست، تقویت زیرساخت‌های تولید از طریق افزایش حمایت مالی و آموزشی ضروری است. انجمن سینمای جوانان ایران، با شبکه ۶۰ دفتر استانی، می‌تواند با جذب بودجه‌های دولتی و خصوصی، امکان تولید فیلم‌های باکیفیت‌تر را فراهم کند. برای مثال، تخصیص بودجه‌ای مشابه ۱۳ میلیارد تومان دوره اخیر جشنواره فیلم کوتاه تهران، به‌صورت مستمر و هدفمند برای تولید آثار در مناطق محروم، می‌تواند استعدادهای جدید را از سراسر کشور به میدان آورد. همچنین، برگزاری کارگاه‌های تخصصی با حضور فیلمسازان برجسته داخلی و بین‌المللی، مانند آنچه در جشنواره‌های خارجی رایج است، مهارت‌های فنی و خلاقانه فیلمسازان جوان را ارتقا می‌دهد.
دوم، نمایش گسترده‌تر فیلم‌های کوتاه در پلتفرم‌های عمومی و دیجیتال، کلیدی برای جذب مخاطب است. در حال حاضر، نمایش این آثار در ایران اغلب محدود به جشنواره‌ها یا سانس‌های حاشیه‌ای جشنواره فجر است. ایجاد بخش ویژه فیلم کوتاه در سینماهای مردمی، مانند پردیس‌های سینمایی ملت و ایران‌مال، و اختصاص سانس‌های ثابت هفتگی، می‌تواند دسترسی مخاطبان عام را افزایش دهد. علاوه بر این، پلتفرم‌های آنلاین مانند فیلیمو و نماوا می‌توانند با ایجاد بخش اختصاصی برای فیلم‌های کوتاه و تبلیغ آنها از طریق کمپین‌های دیجیتال، مخاطبان جدیدی را جذب کنند. تجربه جهانی نشان داده که پلتفرم‌هایی مختلف با ارائه کاتالوگ‌های متنوع فیلم کوتاه، توانسته‌اند مخاطبان جهانی را به این قالب علاقه‌مند کنند.
سوم، تقویت ارتباط با مخاطب از طریق آموزش و فرهنگ‌سازی ضروری است. برگزاری رویدادهای عمومی مانند «شب‌های فیلم کوتاه» در دانشگاه‌ها، فرهنگسراها و کافه‌ها، همراه با جلسات نقد و گفت‌وگو با حضور کارگردانان، می‌تواند درک عمومی از این قالب را عمیق‌تر کند. این رویدادها، مشابه برنامه‌های «Short Film Night» در اروپا، می‌توانند با نمایش آثار برگزیده جشنواره‌های تهران، کن یا ساندنس، مخاطبان جوان را به سینمای کوتاه نزدیک‌تر کنند.
چهارم، استفاده از فناوری‌های نوین مانند واقعیت مجازی (VR) و هوش مصنوعی، که در دوره ۴۲ جشنواره تهران معرفی شدند، می‌تواند جذابیت بصری و روایی فیلم‌های کوتاه را افزایش دهد و نسل جدید را که به تجربه‌های تعاملی علاقه‌مند است، جذب کند. پنجم، تقویت حضور بین‌المللی فیلم‌های کوتاه ایرانی از طریق ارسال هدفمند آثار به جشنواره‌های معتبر جهانی (مانند کلرمون‌فران، اوبرهاوزن و تامپره) و ایجاد شبکه‌های همکاری با تهیه‌کنندگان خارجی، می‌تواند اعتبار این آثار را بالا ببرد و مخاطبان جهانی را افزایش دهد. در نهایت، برای افزودن بر مخاطبان، باید به تبلیغات خلاقانه و برندسازی توجه کرد. کمپین‌های رسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر، با استفاده از کلیپ‌های کوتاه و محتوای پشت‌صحنه، می‌توانند کنجکاوی مخاطبان را برانگیزند. همچنین، همکاری با اینفلوئنسرهای فرهنگی و سینمایی برای معرفی آثار کوتاه می‌تواند نسل جوان را به این حوزه جذب کند. با اجرای این راهکارها، فیلم کوتاه نه‌تنها به‌عنوان آزمایشگاهی برای سینمای بلند، بلکه به‌عنوان جریانی مستقل و پرمخاطب در فرهنگ سینمایی ایران تثبیت خواهد شد و می‌تواند روایت‌های بومی را با زبانی جهانی به مخاطبان بیشتری عرضه کند. در ادامه به بررسی کارنامه و اهمیت پنج فیلمساز برجسته‌ای می‌پردازیم که کار خود را از عرصه فیلم‌کوتاه آغاز کردند و نخستین بارقه‌های استعدادشان در همین جشنواره دیده شد.
شهرام مکری یکی از نوآورترین کارگردانان سینمای ایران است که با فیلم‌های کوتاه، سبک منحصربه‌فرد خود را پایه‌گذاری کرد. او با آثاری مانند «طوفان سنجاقک» (برنده بهترین فیلم تجربی جشنواره تهران)، «محدوده دایره» و «خام، پخته، سوخته» (تندیس بهترین تجربی جشنواره تهران ۲۷) به‌عنوان رکورددار سه سیمرغ بلورین در بخش کوتاه شناخته شد. حضور او در سینمای بلند با «اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان دیگر» (۱۳۸۶) آغاز شد، اما «ماهی و گربه» (۱۳۹۲، برنده جایزه ویژه افق‌های ونیز) او را به شهرت جهانی رساند. این فیلم، با تک‌برداشت ۱۳۰ دقیقه‌ای و روایت غیرخطی، ساختار سینمایی را بازتعریف کرد. آثار بعدی مانند «هجوم» و «جنایت بی‌دقت» (جایزه بهترین فیلمنامه ونیز) با ترکیب پیچیدگی‌های روایی و مضامین فلسفی، سینمای تجربی ایران را به سطح جدیدی بردند. مکری، که از کودکی عاشق نقاشی و ادبیات بود، با تلفیق این عناصر در سینما، به خلق جهان‌هایی بصری و مفهومی پرداخت که مرزهای ژانر را جابه‌جا کرد. اهمیت او در سینمای ایران، در توانایی‌اش برای تبدیل محدودیت‌های فیلم کوتاه به ابزاری برای نوآوری در سینمای بلند نهفته است.
محمد کارت از تئاتر و مستندسازی به فیلم کوتاه رسید و سپس به یکی از تأثیرگذارترین کارگردانان سینمای اجتماعی ایران تبدیل شد. او با مستندهای اولیه مانند «پیله» و «سمفونی مرگ» و فیلم کوتاه «بچه‌خور» توانایی خود در روایت داستان‌های جنوب شهری را نشان داد. اولین فیلم بلندش، «شنای پروانه» با روایت زندگی حاشیه‌نشینان و فروش بیش از ۱۲ میلیارد تومان، موفقیتی خیره‌کننده کسب کرد. سریال «یاغی» (۱۴۰۱، شبکه خانگی) نیز با استقبال گسترده، او را به‌عنوان صدای اقشار فرودست تثبیت کرد. کارت، که خود از دل طبقات متوسط رو به پایین برخاسته، با نگاهی واقع‌گرایانه و بدون قضاوت، مسائل اجتماعی مانند فقر و جرم را به تصویر می‌کشد. اهمیت او در سینمای ایران، در پل زدن میان سینمای کوتاه و تجاری است؛ او نشان داد که می‌توان با حفظ اصالت هنری، مخاطب عام را جذب کرد. کارت با مستندهایش، مانند «خون‌مردگی»، به مسائل اجتماعی عمیق پرداخته و با آثار بلند، این دغدغه‌ها را به جریان اصلی سینمای ایران تزریق کرده است.
آیدا پناهنده با تحصیل در رشته فیلمسازی و ادبیات، از فیلم کوتاه به‌عنوان ابزاری برای بیان دغدغه‌های زنان استفاده کرد. او با آثاری مانند «آن دست‌ها» (۱۳۸۴، بهترین نگاه نو جشنواره تهران) و «تاج خروس» (۱۳۸۷، بهترین داستانی خانه سینما) توانایی خود را نشان داد. داستان‌های کوتاهش در مجلاتی مانند «کارنامه» و «گلستانه» زمینه ادبی او را تقویت کرد. اولین فیلم بلندش، «ناهید» (۱۳۹۴، برنده جایزه آینده نویدبخش کن)، با روایت زندگی زنی درگیر چالش‌های اجتماعی، او را به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین کارگردانان زن ایران معرفی کرد. «اسرافیل» و «تی‌تی» نیز با تمرکز بر مسائل زنان، موفقیت‌های جهانی کسب کردند. سریال «در انتهای شب» (۱۴۰۲) نیز او را به شبکه خانگی آورد. پناهنده با نگاهی شاعرانه و روایت‌های عمیق، به مسائل جنسیتی و هویت در جامعه ایرانی پرداخته است. اهمیت او در سینمای ایران، در تقویت حضور زنان فیلمساز و خلق روایت‌هایی است که هم جهانی‌اند و هم ریشه در فرهنگ ایرانی دارند. او با آثارش، سینمای زنانه ایران را به سطحی جدید رسانده است.
بهمن و بهرام ارک دوقلوهای خلاقی هستند که با فیلم کوتاه «حیوان» (۱۳۹۶،برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم کوتاه فجر و جایزه سینه‌فونداسیون کن) به شهرت رسیدند. این فیلم، با روایت تراژیک مهاجرت و فضاسازی کابوس‌وار، جهانی اگزوتیک خلق کرد. اولین فیلم بلندشان، «سویوق» (۱۳۹۵)، و سپس «پوست» (۱۳۹۸)، نشان عباس کیارستمی حافظ) با تلفیق فرهنگ عامه و سینمای مدرن، پدیده‌ای در جشنواره ۳۸ فجر بودند. آثار آنها، که از ادبیات و فرهنگ آذری الهام گرفته، با مهارت در فضاسازی و ارجاعات بینارسانه‌ای، سینمای ایران را غنی کرده است. برادران ارک با استفاده از تجربه فیلم کوتاه، سبکی بصری و روایی خلق کردند که هم محلی است و هم جهانی. اهمیت آنها در سینمای ایران، در معرفی صدایی تازه از مناطق غیرمرکزی و بازتعریف ژانر وحشت و فانتزی در بستر فرهنگ ایرانی است. آنها با جسارت و نوآوری، ثابت کردند که فیلم کوتاه می‌تواند به خلق جهان‌های سینمایی بزرگ منجر شود.
امید شمس فارغ‌التحصیل انجمن سینمای جوانان و مدرسه ملی سینما، با فیلم‌های کوتاه «گذر» (جوایز متعدد داخلی و خارجی)، «شب تولد» و «قرار» حرفه خود را آغاز کرد. ورود او به سینمای بلند با «ملاقات خصوصی» (۱۳۹۹) رخ داد که با فروش بیش از ۶۰ میلیارد تومان، پرفروش‌ترین فیلم اجتماعی تاریخ سینمای ایران در زمان خود شد. آثار کوتاه او، مانند «لئون» (سه‌دقیقه‌ای مدرسه ملی سینما)، نشان‌دهنده مهارتش در روایت‌های فشرده است. شمس همچنین به‌عنوان مشاور در «پوست» همکاری کرد. اهمیت او در سینمای ایران، در توانایی‌اش برای پیوند فیلم کوتاه با سینمای تجاری است. او با حفظ عمق هنری، مخاطب گسترده‌ای را جذب کرد و نشان داد که تجربه فیلم کوتاه می‌تواند به موفقیت‌های کلان تجاری منجر شود. شمس، به‌عنوان صدای نسل جوان، با روایت‌هایی از عشق و روابط انسانی، سینمای ایران را به سمت جریانی تازه هدایت کرده است.
جدال خریداران و فروشندگان بورسی حکایت از این دارد که گردش پول در بورس زیاد…
افزایش بی‌سابقه قیمت گوشت و مرغ، تنها نشانه‌ای از یک بحران عمیق‌تر است بحرانی که…
در جریان تعمیرات اساسی مجتمع پتروشیمی کارون، تیم بازرسی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران،…
کاپیتان اسبق استقلال در گفت‌وگویی صریح، از عملکرد تیم در هفته‌های اخیر تمجید کرد و…
بازار دستگاه‌های تصفیه آب خانگی، برخلاف ظاهر آرام و سفیدشان، پر از پیچیدگی‌های مالی و…
در یکی از تلخ‌ترین پرونده‌های خانوادگی سال، پسر نوجوانی که در روز فوت پدرش دچار…