تاثیر افزایش قیمت دلار بر اقتصاد ایران

به گزارش سرمایه فردا،  افزایش قیمت دلار به مرز ۸۶,۰۰۰ تومان، نگرانی‌های بسیاری را در میان مردم برانگیخته است. حتی کارشناسان اقتصادی نیز نگران افزایش تورم و تاثیرات اقتصادی آن هستند.

عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، پیش‌تر گفته بود که افزایش قیمت ارز به افزایش درآمدهای ارزی کشور کمک می‌کند و این موضوع انتظارات تورمی را کنترل کرده و از وقوع تورم جلوگیری می‌کند. با این حال، محمدباقر نوبخت، که در دولت حسن روحانی ریاست سازمان برنامه و بودجه را بر عهده داشت، معتقد است که افزایش قیمت ارز به نفع دولت بوده اما به مردم آسیب رسانده است. این اختلاف نظرها نشان‌دهنده چالش‌های پیچیده اقتصادی و تاثیرات مختلف تغییرات نرخ ارز بر زندگی روزمره مردم است. هرچند تیم اقتصادی دولت کنونی این مساله را به طور کامل انکار می‌کنند.

نقطه‌نظرات کارشناسان درباره نرخ ارز

اخیراً محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت دوازدهم، به تغییرات اخیر نرخ ارز اشاره کرده و گفته: «آیا باید نرخ ارز را از ۲۸,۵۰۰ تومان به ۳۸,۵۰۰ تومان افزایش دهیم و هر دلار را ۱۰,۰۰۰ تومان گران کنیم؟ این دلارها برای واردات کالاها استفاده می‌شود و افزایش قیمت آن به معنای افزایش ۱۰,۰۰۰ تومانی قیمت همه کالاها در سال آینده است.»

نوبخت همچنین اشاره کرد که افزایش نرخ ارز تاثیراتی بر مردم دارد و می‌تواند تورم را تشدید کند. او به این موضوع اشاره کرد که دو نرخی بودن ارز فسادزا است و نیاز به تک‌نرخی‌سازی داریم. اما آیا در شرایط فعلی این امکان‌پذیر است؟ وی افزود که بانک مرکزی به دلیل عدم درگیری با ارز نیمایی از این افزایش نرخ خرسند خواهد بود و سازمان برنامه و بودجه نیز به دلیل دسترسی به اعداد و ارقام بیشتر و حل مشکلات برخی از هزینه‌ها خوشحال خواهد شد. همچنین وزارت اقتصاد هم از سبز شدن بورس خوشحال خواهد بود.

اثرات اقتصادی افزایش قیمت دلار

افزایش قیمت دلار معمولاً به کاهش نقدینگی در جامعه منجر نمی‌شود، اما می‌تواند اثرات مختلفی بر اقتصاد و نقدینگی داشته باشد. افزایش قیمت دلار می‌تواند باعث افزایش تورم شود، زیرا واردات کالاها و خدمات خارجی گران‌تر می‌شود و این افزایش قیمت‌ها می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های زندگی شود. محمدباقر نوبخت تاکید کرد که این افزایش قیمت دلار می‌تواند به کاهش تقاضا برای کالاها و خدمات منجر شود و به نوبه خود می‌تواند تأثیراتی بر نقدینگی داشته باشد.

بانک مرکزی ممکن است در پاسخ به افزایش قیمت دلار سیاست‌های پولی خود را تغییر دهد، که این تغییرات می‌تواند شامل افزایش نرخ بهره یا کنترل‌های مالی دیگر باشد. افزایش قیمت دلار می‌تواند باعث جذب سرمایه‌گذاران خارجی شود، اما در عین حال می‌تواند باعث کاهش سرمایه‌گذاری داخلی شود که این تغییرات در سرمایه‌گذاری می‌تواند بر نقدینگی تأثیر بگذارد.

تاثیر بر قیمت کالاها و تورم

قیمت ارز بسیار موثر بر قیمت کالاهاست. افزایش قیمت ارز معمولاً منجر به افزایش قیمت کالاهای وارداتی می‌شود، زیرا برای خرید کالاهای خارجی نیاز به پول بیشتری داریم. بنابراین قیمت دلار تأثیر مستقیمی بر تورم ایران دارد و می‌تواند تأثیرات منفی بر زندگی خانوارهای دهک‌های پایین جامعه داشته باشد، مانند کاهش خرید کالا و رکود اقتصادی. محمدباقر نوبخت معتقد است که این موضوع به رکود اقتصادی دامن می‌زند و استدلال می‌کند که این مساله منجر به افت تقاضا برای کالاهای وارداتی و افزایش تقاضا برای کالاهای داخلی می‌شود که می‌تواند به تقویت اقتصاد داخلی کمک کند، اما بخش عمده ای از مواد اولیه تولیدات داخلی به مواد اولیه و تجهیزات و ماشین آلات وارداتی وابسته هستند و افزایش قیمت ارز منجر می‌شود که بنگاه‌های اقتصادی نتوانند بهره‌وری لازم را ایجاد کنند و بنابراین صنایع نیز آسیب می‌بینند.

مزایا و معایب تورم برای دولت و مردم

تورم بالا ممکن است منافع کوتاه‌مدتی برای دولت‌ها داشته باشد، اما این منافع معمولاً به هزینه‌های بلندمدت و اثرات منفی بر اقتصاد و مردم همراه است. برخی از مزایای تورم بالا برای دولت‌ها عبارتند از افزایش درآمدهای دولتی از محل مالیات و کاهش ارزش بدهی‌های دولتی. با این حال، تورم بالا می‌تواند باعث افزایش هزینه‌های زندگی برای خانوارهای با درآمد ثابت و بی‌ثباتی اقتصادی شود. همچنین تورم ممکن است مردم و کسب‌وکارها را به هزینه کردن و سرمایه‌گذاری ترغیب کند تا از کاهش ارزش پول خود جلوگیری کنند، اما محمدباقر نوبخت می‌گوید که این تنها در صورتی محقق می‌شود که تورم تحت کنترل باشد و از حد معقول فراتر نرود.

افزایش قیمت دلار می‌تواند به کاهش تقاضای مردم برای خرید ارز و کاهش خروج ارز از کشور کمک کند، اما افزایش بیش از حد تورم می‌تواند به زیان‌های زیادی مانند کاهش قدرت خرید مردم، افزایش نرخ بیکاری و ایجاد نارضایتی عمومی منجر شود.

نتیجه‌گیری

افزایش نرخ ارز و تورم می‌تواند به رکود اقتصادی منجر شود، به ویژه اگر کنترل نشده و شدید باشد. محمدباقر نوبخت به این موضوع اشاره کرده است که نوسانات شدید نرخ ارز و تورم می‌تواند بی‌ثباتی اقتصادی را افزایش دهد و باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و کسب‌وکارها شود. بانک مرکزی ممکن است در پاسخ به افزایش نرخ ارز و تورم، سیاست‌های پولی محدودکننده‌ای مانند افزایش نرخ بهره را اجرا کند که این سیاست‌ها می‌تواند هزینه‌های وام‌گیری را افزایش داده و فعالیت‌های اقتصادی را کاهش دهد.