بررسی بازار سهام در سال ۱۴۰۲

بورس سال ۱۴۰۲ رفتار بخشی داشت و در حالی که گروه خودرو و برخی نمادهای بانکی خیلی خوب و پرحجم معامله شدند، بسیاری از نمادها، معاملات جذابی نداشتند. در مجموع کماکان بورس دچار عارضه ی ناامیدی از رشد بوده است.

 بورس نسبت به همه بازارها بازده بدتری در سال ۱۴۰۲ داشته است. این افت بازدهی سهام بعد از چند سال افت مداوم باعث ایجاد یاس و ناامیدی دامنه‌دار در بورس شده است. به طوری که حتی وقتی نمادی مثبت می‌شود، خبری از آن هیجان‌های سابق نیست. این چند روز پایانی سال شاید فرصتی باشد تا بخشی از این جاماندگی جبران شود. چراکه اعلام شد از یکی دیگر از تصمیمات قبلی دولت یعنی اضافه کردن هزینه مالیات ارزش افزوده به نرخ گاز طبیعی تحویلی به صنایع، بازگشته‌اند. این سومین اقدام مثبت دولت در پایان سال بود.

به گفته علی اکبر نیکواقبال عملکرد اقتصاد ایران در ماه‌های گذشته نشان داد که دولت کنترل زیادی بر اقتصاد دارد، اما پول های سرگردان در بازار همچنان وارد بازارهایی همچون طلا، ارز و خودرو شده اند و این هیجان بخشی از پول های بازار سرمایه را هم در خود جذب کرده است

علی اکبر نیکواقبال کارشناس اقتصادی در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه در حال حاضر بازار کاملا درگیر انتظارات تورمی است، گفت: عملکرد اقتصاد ایران در ماه‌های گذشته نشان داد که دولت کنترل زیادی بر اقتصاد دارد، اما پول های سرگردان در بازار همچنان وارد بازارهایی همچون طلا، ارز و خودرو شده اند و این هیجان بخشی از پول های بازار سرمایه را هم در خود جذب کرده است.
او با تاکید بر اینکه دولت در یک سال گذشته تلاش کرد تا تورم را مهار کند، افزود: همین موضوع منجر به بروز سیاست‌هایی شد که به رکود اقتصادی دامن زد. در واقع شرکت‌ها با کمبود سرمایه در گردش مواجه بودند و پروژه های توسعه ای خود را به تعویق انداختند و کاهش سود آنها کاهش یافت، از این رو سرمایه گذاران در بازار سهام همچنان تماشاچی ماندند.

تاثیر افزایش نرخ گواهی سپرده بر بورس ۱۴۰۲
نیکواقبال با تاکید بر اینکه افزایش نرخ گواهی سپرده به ۳۰ درصد منجر به مهار تورم نشد اما مشکل نقدینگی بنگاه های اقتصادی را بیشتر کرده است، افزود: در حال حاضر تنها سرمایه گذاری جدید شرکت ها در زمینه نوسازی و بهسازی تجهیزات و همچنین سرمایه گذاری برای ایجاد حلقه های پایین دستی به افزایش حاشیه سود شرکت‌ها کمک می‌کند. این موضوع در بلندمدت به هدایت نقدینگی جامعه به بازار سهام منجر می‌شود.

او با تاکید بر اینکه تولید ایران در موقعیت کنونی نیازمند حمایت دولت است، اظهار کرد: دولت با کمبود ارز مواجه شده، به همین دلیل در تخصیص ارز به شرکت ها برای واردات مواد اولیه کمی خساست به خرج می دهد. این موضوع منجر شده تا شرکت ها در سال جاری نتوانند به موقع مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کنند.

نیکواقبال با نگاهی به سیاست انتشار گواهی سپرده با نرخ ۳۰ درصدی تصریح کرد: بسیاری از مردم در ماه‌های گذشته سرمایه های خود را برای خرید گواهی سپرده در بانک ها فریز کردند. این موضوع مانع از ورود پول به بازارهای سوداگری نشد، زیرا افرادی که در این بازارها هستند به دنبال سود ۳۰ درصدی نیستند به همین دلیل نقدینگی این افراد وارد بانک ها نشد. اما افرادی که نقدینگی کمی دارند سرمایه خود را وارد بانک‌ها کردند در حالی که این افراد می توانستند در بازارهای مانند بورس مشارکت داشته باشند.

او با تاکید بر اینکه اعتماد مردم نسبت به بازار سهام کاهش پیدا کرده است، اطهار کرد: بنابراین مردم در سال ۱۴۰۲ از ورود به بورس خودداری کردند، زیرا معتقدند که دولت بخشی از منابع مورد نیاز خود را از طریق بورس تامین می کند، به همین دلیل سیاست های در بورس اجرا می کند که این بازار طبق میل خودش رفتار کند. از این رو سرمایه گذاری در چنین بازاری با ریسک همراه است.

کاهش ریسک های بازار سهام
همچنان فعالان بازار سهام معتقدند که در کنار ریسک خبرهای خوب اخبار تجدید و گزارش هایی که روزهای آینده منتشر می شود می‌تواند اثرات بسزایی در پیشبرد مسیر بازار داشته باشد. بنابراین در هفته های اخیر بسیاری از فعالان بازار سرمایه با ارزیابی عملکرد ماهانه شرکت ها تلاش کردند تا «پی بر اس فوروارد» شرکت ها را پیش بینی کنند تا پس از آنکه گزارش تلفیقی شرکت ها در کدال منتشر شد از روند صعودی عقب نمانند.

احمد جانجان معتقد است که در سال ۱۴۰۲ با وجود رشد بازارهای دیگر بورس رشدی نداشت، زیرا دولت به دنبال جبران کسری بودجه سیاست هایی را اعمال کرد که منجر به فشار به شرکت های بورسی شد، اما از آنجایی که در حال حاضر بازار سهام به صورت یکپارچه رشد نکرده و برخی نمادها از ارزندگی بالایی برخوردار هستند به همین دلیل در روزهای پایانی سال با افزایش تقاضا مواجه شد

احمد جانجان کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار سهام پتانسیل بالایی برای رشد دارد، گفت: در سال ۱۴۰۲ با وجود رشد بازارهای دیگر بورس رشدی نداشت، زیرا دولت به دنبال جبران کسری بودجه سیاست‌هایی را اعمال کرد که منجر به فشار به شرکت های بورسی شد.
او با تاکید بر اینکه دولت نسبت به برخی سیاست های در ماه‌های پایانی سال عقب نشینی کرد، افزود: در حال حاضر بازار سهام به صورت یکپارچه رشد نکرده و برخی نمادها از ارزندگی بالایی برخوردار هستند به همین دلیل در روزهای پایانی سال با افزایش تقاضا مواجه شد.
جانجان با تاکید بر اینکه سیگنال رشد قیمت کالاها در پایان سال منجر به افزایش تقاضا شد، اظهار کرد: به طور قطع مجوز افزایش قیمت کالاها در سال آینده منجر می شود فشار هزینه‌ها روی شرکت ها کاهش پیدا کند. از طرف دیگر بازار سهام رشدی نداشته، به همین دلیل این عقب ماندگی بازار در ابتدای سال آینده جبران خواهد شد.

افزایش هزینه تولید شرکت ها
موضوع خبر نرخ برق و افزایش آن شوک دوباره به برخی از صنایع و شرکت‌ها بود که نشان می‌دهد دولت همچنان در پی جبران کسری بودجه خود از جیب شرکت‌هاست.   دقیقاً این همان نقطه‌ای است که به نظر نشان می‌دهد  تقریباً با  کاهش مشوق‌های سرمایه‌گذاری در کشور مسیر عدم تشکیل سرمایه و کوچک شدن شرکت‌های بزرگ رقم خورده است.
از طرف دیگر وقتی نرخ سود در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۲ بی‌دردسر بالای ۳۰ شده و تامین مالی برای شرکت‌ها به ۴۰ درصد رسیده است. وقتی ریسک تورم و تحریم و نرخ‌گذاری‌های دستوری همچنان ادامه دارد و از طرف دیگر وقتی دلار صادراتی باید به سامانه بانک مرکزی تحویل داده شود.
براساس این گزارش بازار سهام در سال ۱۴۰۲ قربانی سیاست های ضد تورمی دولت شد، در حالی که بازارهایی مانند دلار و طلا به سقف قبلی خود برگشتند اما بورس نتوانست به اندازه آنها رشد کند. از طرف دیگر دولت برای اینکه بتواند کسری بودجه را جبران کند قوانین و مقررات جدیدی وضع کرد که از نگاه فعالان بازار سهام باعث افزایش فشار بر بنگاه های اقتصادی بود. از طرف دیگر بازار جهانی با رکود زیادی مواجه شد. دولت بعد از اینکه قیمت تمام شده برخی محصولات معدنی و پالایشی در کشور بالا رفت و احتمال کاهش رقابت پذیری تولیدات ایرانی در بازار جهانی شد. بنابراین دولت برای اینکه بتواند همچنان صادرات کالاهای غیرنفتی اتفاق بیفتد برخی از قوانین و مقررات مانند نرخ عوارض صادراتی، قیمت گاز پالایشگاه ها و… را اصلاح کرد و باعث تحرک جدید در معاملات بازار سهام شد.