به گزارش سرمایه فردا، در روزهایی که جنگ اوکراین به نقطهای از فرسایش رسیده و چشمانداز امنیتی اروپا در هالهای از ابهام فرو رفته، ایالات متحده با دو تصمیم همزمان، معادلات ژئوپلیتیکی را دستخوش تحول کرده است: نخست، کاهش حضور نظامی در کشورهای شرقی ناتو؛ دوم، اعلام بازگشت به آزمایشهای هستهای پس از سه دهه توقف. این دو اقدام، هرچند در ظاهر بیارتباطاند، در واقع دو ضلع از یک راهبرد جدیدند که نشان میدهد واشنگتن در حال انتقال مرکز ثقل قدرت خود از حضور فیزیکی گسترده به بازدارندگی فناورانه و دوربرد است.
در جناح شرقی ناتو، توقف استقرار چرخشی نیروهای آمریکایی در رومانی، بلغارستان و اسلواکی، اگرچه از سوی ناتو بهعنوان «بازتنظیم مأموریت» توصیف شد، اما در عمل نگرانیهای عمیقی را در اروپا برانگیخته است. کشورهای بالتیک و اروپای مرکزی هشدار دادهاند که کاهش چتر امنیتی آمریکا میتواند زمینهساز بازتعریف خطوط نفوذ روسیه شود.
همزمان، اعلام آمادگی آمریکا برای آغاز دوباره آزمایشهای هستهای، پیام روشنی به رقبا مخابره کرد: واشنگتن قصد دارد موقعیت پیشتاز خود را در رقابت هستهای با روسیه و چین تثبیت کند. این تصمیم، واکنشهای تند کارشناسان کنترل تسلیحات و سازمانهای صلحطلب را بهدنبال داشت که آن را آغاز یک مسابقه تسلیحاتی جدید و تهدیدی برای رژیم حقوقی منع آزمایشهای هستهای دانستند.
در این میان، سکوت محاسبهشده چین و اعلام آمادگی متقارن روسیه، نشان داد که جهان بار دیگر در حال ورود به مرحلهای از چندقطبیسازی امنیتی است؛ مرحلهای که در آن، بازدارندگی انفرادی جایگزین امنیت جمعی میشود و اروپا ناگزیر است بار دفاعی خود را بیش از گذشته بر دوش بکشد.
این بازتنظیم راهبردی، نهتنها ساختار امنیتی اروپا را تحت فشار قرار میدهد، بلکه نشاندهنده تغییر بنیادین در نحوه مواجهه آمریکا با تهدیدات جهانی است: کمتر حضور زمینی، بیشتر قدرت فناورانه؛ کمتر وابستگی به متحدان، بیشتر اتکای به بازدارندگی مستقل. این مسیر، اگرچه از منظر واشنگتن منطقی به نظر میرسد، اما برای اروپا و نظم جهانی، آغاز دورهای از اضطراب، رقابت و بازتعریف معادلات قدرت خواهد بود.
در برابر دو تحول همزمان آمریکا—کاهش حضور نظامی در شرق اروپا و اعلام بازگشت به آزمایشهای هستهای—روسیه و چین واکنشهایی نشان دادهاند که هرچند متفاوتاند، اما در هدفگذاری راهبردی همراستا به نظر میرسند.
روسیه، که از آغاز جنگ اوکراین بهدنبال بازتعریف خطوط نفوذ خود در اروپا بوده، این تحولات را نشانهای از عقبنشینی تدریجی واشنگتن تلقی کرده و بلافاصله اعلام کرد که آماده پاسخ «متقارن» است. مقامات کرملین با اشاره به آزمایشهای اخیر موشکهای بالستیک و سامانههای مافوق صوت، تأکید کردند که روسیه نهتنها از نظر نظامی آماده است، بلکه از نظر سیاسی نیز قصد دارد خلأ احتمالی آمریکا در شرق اروپا را با نفوذ منطقهای خود پر کند. تحلیلگران روسی این وضعیت را «فرصتی برای بازسازی موازنه قدرت در حاشیه ناتو» توصیف کردهاند.
در سوی دیگر، چین واکنشی آرامتر اما عمیقتر نشان داده است. سکوت رسمی پکن در برابر اعلام آزمایشهای هستهای آمریکا، از نگاه ناظران بینالمللی، سکوتی محاسبهشده و هدفمند است. چین در سالهای اخیر بهطور بیسابقهای در حال توسعه زرادخانه هستهای خود بوده و به گفته مؤسسههای دفاعی غربی، تعداد کلاهکهای فعال چین تا سال ۲۰۳۰ میتواند به بیش از هزار عدد برسد. در چنین شرایطی، بازگشت آمریکا به آزمایشهای هستهای، نهتنها مانعی برای چین نیست، بلکه میتواند بهانهای مشروع برای تسریع در توسعه فناوریهای هستهای و موشکی این کشور باشد.
از منظر راهبردی، چین بهدنبال تثبیت جایگاه خود در نظم امنیتی جدید است—نظمی که دیگر بر پایه بازدارندگی دوجانبه آمریکا و روسیه بنا نشده، بلکه سهقطبی، فناورانه و مبتنی بر قدرتهای منطقهای است. سکوت چین، در واقع اعلام آمادگی برای ورود به مرحلهای از رقابت هستهای است که در آن، پکن نهتنها بازیگر، بلکه تعیینکننده قواعد خواهد بود.
در مجموع، واکنش روسیه و چین به تحولات اخیر آمریکا، نشاندهنده ورود جهان به مرحلهای از بازدارندگی متقارن، رقابت فناورانه و بازتعریف موازنههای قدرت است. واشنگتن، با کاهش حضور زمینی و افزایش قدرت دوربرد، در حال تغییر مدل امنیتی خود است؛ اما این تغییر، بهجای مهار رقبا، آنان را به بازآرایی راهبردی و تسریع در توسعه نظامی سوق داده است. جهان، بار دیگر در آستانه مسابقهای قرار گرفته که نه بر مبنای تعداد نیرو، بلکه بر پایه سرعت فناوری، قدرت موشکی و ظرفیت بازدارندگی شکل خواهد گرفت.
دادگاه شهرستان هفتکل با صدور حکم یکسال حبس برای پنج مدیر فعلی و سابق سیمان…
با وجود فشارهای سنگین بر صنایع فولاد و فلزات در سالهای اخیر، انتقال ارز صادراتی…
بازار سرمایه این روزها شاهد حضور سه گروه فروشنده است؛ معاملهگران بنیادی، کوتاهمدتیها و آنچه…
بازارهای مالی ترکیبی از سیگنالهای متناقض را به نمایش گذاشتند؛ دلار آمریکا پس از اصلاحی…
بازار در محدوده ارزش ذاتی خود قرار گرفته و تصمیمگیری برای ماندن یا خروج نیازمند…
گفتگوی کوتاه تاکر کارلسن با سناتور تد کروز درباره ایران، تنها در چند ساعت میلیونها…