بازار سهام ایران؛ از حباب ۹۹ تا فرصت ۱۴۰۴

به گزارش سرمایه فردا، در نخستین قسمت از برنامه هفتگی «اقتصاد ایران با صادق الحسینی»، این اقتصاددان با سابقه، به بررسی روند تاریخی و چشم‌انداز آینده بازار سهام پرداخت. او با یادآوری نامه معروف ۲۵ اقتصاددان در تیرماه ۱۳۹۹، که نسبت به تشویق مردم به ورود در بورس هشدار داده بودند، از تجربه تلخ آن دوران گفت؛ زمانی که شاخص‌های بازار به شکل غیرمنطقی رشد کرده بودند و دولت با بی‌توجهی به هشدارها، میلیون‌ها ایرانی را به سمت سرمایه‌گذاری در بازاری حبابی سوق داد.

الحسینی با ارائه نمودارهایی از نسبت قیمت به فروش (P/S)، شاخص وارن بافت و ارزش دلاری بازار، نشان داد که در آن مقطع، بازار سهام ایران به یکی از حباب‌زده‌ترین بازارهای جهان تبدیل شده بود. او عملکرد دولت وقت را ناشی از بی‌تدبیری، جهل اقتصادی و شاید منافع شخصی برخی افراد دانست که با تشویق عمومی، زمینه‌ساز سقوط سنگین بازار شدند.

اما به گفته او، امروز در شهریور ۱۴۰۴، شرایط کاملاً متفاوت است. بازار سهام نه‌تنها دچار حباب نیست، بلکه در وضعیت «حباب منفی» قرار دارد و به زودی وارد فاز رشد خواهد شد. الحسینی با استناد به داده‌های بنیادی، پیش‌بینی می‌کند که تا نیمه ۱۴۰۷، بورس ایران از سایر بازارهای سرمایه‌گذاری مانند طلا، ارز، خودرو و حتی رمز ارزها پیشی خواهد گرفت.

او همچنین به دومین ضربه بزرگ به اعتماد عمومی در بازار سهام اشاره کرد: مصوبه محرمانه دولت در اردیبهشت ۱۴۰۲ درباره نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که ۵۵ روز بعد افشا شد و باعث خروج گسترده سرمایه‌گذاران مطلع از بازار شد. این اتفاق، به گفته الحسینی، نمونه‌ای از بی‌اعتمادی ساختاری است که همچنان گریبان‌گیر بازار سرمایه ایران است.

این برنامه با هدف تحلیل علمی و کاربردی مسائل اقتصادی ایران، هر هفته به بررسی موضوعاتی خواهد پرداخت که مستقیماً بر زندگی مردم اثرگذارند. قسمت نخست، با تمرکز بر بازار سهام، تلاش دارد تصویری روشن از گذشته، حال و آینده بورس ایران ارائه دهد و مخاطبان را برای تصمیم‌گیری بهتر در فضای سرمایه‌گذاری آماده کند. ادامه این تحلیل‌ها در قسمت‌های بعدی برنامه دنبال خواهد شد.

بازار سهام در کف تاریخی؛ آغاز یک فرصت سه‌ساله

صادق الحسینی در ادامه تحلیل خود از وضعیت بازار سهام ایران، به شاخص‌های کلیدی مانند نسبت قیمت به فروش (P/S) و نسبت قیمت به سود (P/E) اشاره می‌کند که به پایین‌ترین سطح خود در یک دهه اخیر رسیده‌اند. به گفته او، این ارقام نشان می‌دهند که بسیاری از شرکت‌های بورسی با وجود سودآوری، به دلایل روانی و بی‌اعتمادی عمومی، از رشد بازمانده‌اند.

او تأکید می‌کند که بازار سهام ایران اکنون درگیر «سیکل ترس» است؛ همان‌طور که در سال ۱۳۹۹ گرفتار «سیکل طمع» شده بود. این ترس، ناشی از خاطرات تلخ سقوط بازار در سال‌های گذشته و بی‌اعتمادی به سیاست‌گذاری دولت است. اما به باور الحسینی، این فضای منفی، فرصت بزرگی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت ایجاد کرده است.

تحلیل‌گر اقتصادی با بررسی شاخص‌های بنیادی بازار سهام، تأکید می‌کند که بورس ایران در شهریور ۱۴۰۴ در پایین‌ترین سطح تاریخی خود قرار دارد و با توجه به شرایط ارزی و اصلاحات ساختاری، پتانسیل رشد قابل توجهی در سه سال آینده دارد. او این دوره را نقطه‌ای طلایی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت می‌داند، مشروط به حفظ ثبات سیاست‌گذاری و پرهیز از تصمیمات ناگهانی دولت

نمودارهای ارزش معاملات در ۲۱ روز گذشته نشان می‌دهند که حجم معاملات در حال افزایش است و اگر دولت از تصمیمات ناگهانی و پشت‌پرده مانند آنچه در اردیبهشت ۱۴۰۲ رخ داد، پرهیز کند، بازار می‌تواند وارد فاز رشد پایدار شود. همچنین ارزش دلاری بازار سهام، با دلار آزاد به ۸۵ میلیارد دلار و با دلار نیمایی به ۱۲۵ میلیارد دلار رسیده که به گفته الحسینی، نشان‌دهنده بازگشت بازار به سطح قبل از سال ۱۳۹۸ است؛ در حالی که تعداد شرکت‌های بورسی از آن زمان تاکنون ۳۰ درصد افزایش یافته‌اند.

او با استناد به این داده‌ها، پیش‌بینی می‌کند که تا نیمه شهریور ۱۴۰۷، بازار سهام بیشترین بازدهی را نسبت به بازارهای طلا، ارز، مسکن و خودرو خواهد داشت. دلیل اصلی این پیش‌بینی، عدم تطابق فعلی بازار سهام با نرخ ارز است؛ در حالی که سایر بازارها خود را با جهش ارزی تطبیق داده‌اند، بورس هنوز واکنش نشان نداده و این تأخیر، زمینه‌ساز جهش آینده خواهد بود.

در پایان، الحسینی به راه‌اندازی تالار دوم ارزی توسط بانک مرکزی اشاره می‌کند که امکان صادرات شرکت‌های کوچک و متوسط با نرخ نزدیک به دلار آزاد را فراهم می‌سازد. او این اقدام را گامی مهم در تقویت درآمد ارزی شرکت‌ها و افزایش جذابیت بازار سهام می‌داند، مشروط به آنکه دولت در مسیر اصلاحات ارزی و سیاست‌گذاری شفاف باقی بماند.

بازار سهام در آستانه جهش؛ چرا سه سال آینده نقطه طلایی سرمایه‌گذاری است؟

صادق الحسینی در بخش دوم تحلیل خود، به مجموعه‌ای از عوامل کلیدی اشاره می‌کند که می‌توانند بازار سهام ایران را در سه سال آینده به نقطه‌ای طلایی برای سرمایه‌گذاری تبدیل کنند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، راه‌اندازی تالار دوم ارزی توسط بانک مرکزی است که امکان صادرات شرکت‌های کوچک و متوسط با نرخ نزدیک به دلار آزاد را فراهم کرده و درآمد ارزی بنگاه‌ها را متحول خواهد ساخت.

عامل مهم دیگر، قانون مالیات بر سوداگری یا مالیات بر عایدی سرمایه است که طی ۱۹ ماه آینده اجرایی خواهد شد. این قانون، بازارهای طلا، ارز، مسکن، خودرو و رمزارز را مشمول مالیات‌های سنگین می‌کند، در حالی که بازار سهام از آن مستثنا شده است. این استثنا، به گفته الحسینی، یک «گیم‌چنجر» بزرگ خواهد بود که سرمایه‌ها را به سمت بورس هدایت می‌کند.

او همچنین با مقایسه بازدهی بازارها در بازه‌های دو، پنج و ده‌ساله، نشان می‌دهد که بازار سهام برخلاف روند بلندمدت، در پنج سال اخیر از سایر بازارها عقب افتاده و اکنون در کف تاریخی خود قرار دارد. در حالی که بازارهای طلا، ارز و مسکن در سطوح بالاتر از میانگین تاریخی معامله می‌شوند، بورس تهران به‌وضوح ظرفیت رشد دارد.

در پاسخ به نگرانی‌ها درباره نرخ بهره بالا، الحسینی توضیح می‌دهد که آنچه در اقتصاد اهمیت دارد، نرخ بهره حقیقی است نه اسمی. با توجه به تورم نقطه‌ای بالاتر از نرخ بهره بانکی، نرخ بهره حقیقی در حال حاضر منفی است و این شرایط، برخلاف تصور رایج، مانعی برای رشد بازار سهام نیست.

تحلیل‌گر اقتصادی با بررسی دقیق شاخص‌های بنیادی، سیاست‌های مالیاتی جدید و رفتارهای روانی سرمایه‌گذاران، تأکید می‌کند که بازار سهام ایران در کف تاریخی خود قرار دارد و با توجه به مجموعه‌ای از عوامل ساختاری، در سه سال آینده می‌تواند پربازده‌ترین مسیر سرمایه‌گذاری در کشور باشد

اما چرا با وجود این همه نشانه‌های مثبت، بازار هنوز رشد نکرده؟ پاسخ به باور او، در ترس‌های روانی نهفته است: ترس از سقوط سال ۱۳۹۹ و بی‌اعتمادی ناشی از دخالت‌های پنهان دولت در سال ۱۴۰۲. این ترس‌ها، مانع از ورود سرمایه‌گذاران شده‌اند، اما به گفته الحسینی، این فضای روانی به‌زودی تغییر خواهد کرد و با روشن شدن فرصت‌ها، موج جدیدی از ورود سرمایه به بازار سهام آغاز می‌شود.

او در جمع‌بندی، توصیه می‌کند که فعالان اقتصادی با نگاهی منطقی، دارایی‌های خود را میان بازار طلا و بازار سهام تقسیم کنند. به باور او، بورس ایران در سه سال آینده، بالاترین بازدهی را نسبت به سایر بازارها خواهد داشت، مگر آنکه یک بحران بزرگ مانند جنگ رخ دهد—که حتی در آن صورت، اثرات آن گذرا خواهد بود و بازار سهام مسیر رشد خود را از سر خواهد گرفت.

برنامه «اقتصاد ایران با صادق الحسینی» با هدف تحلیل علمی و کاربردی مسائل کلان اقتصادی، هر هفته به بررسی موضوعاتی می‌پردازد که مستقیماً بر تصمیمات سرمایه‌گذاری و زندگی مالی مردم اثرگذارند. قسمت‌های بعدی این برنامه به بررسی دقیق‌تر سیاست‌های مالیاتی، اصلاحات ارزی و چشم‌انداز بازارهای جهانی اختصاص خواهد داشت.