نقشه راه بقا در بازارهای مالی

به گزارش سرمایه فردا،

نگاهی جامع به مفهوم ریسک و انواع آن

ریسک به‌طور کلی به میزان پراکندگی نتایج ممکن پیرامون یک مقدار مورد انتظار گفته می‌شود. به زبان ساده، وقتی می‌گوییم یک سرمایه‌گذاری ریسک دارد، منظور این است که بازده آن در آینده ممکن است دچار نوسان شود و نتیجه نهایی با قطعیت قابل پیش‌بینی نیست. در قالبی دقیق‌تر، ریسک را می‌توان با انحراف معیار بازده‌ها اندازه‌گیری کرد:

برای مثال، اگر انتظار دارید یک سرمایه‌گذاری در طول یک سال حدود ۱۰٪ سود بدهد، اما این بازده ممکن است بین ۵٪ تا ۲۰٪ نوسان داشته باشد، این دامنه نوسان نشان‌دهنده میزان ریسک آن است. بنابراین، ریسک یعنی احتمال فاصله گرفتن نتیجه واقعی از نتیجه مورد انتظار—چه به سمت زیان و چه به سمت سود بیشتر.

اکنون که مفهوم ریسک را شناختیم، می‌توانیم آن را به دسته‌های مختلفی تقسیم کنیم:

۱. ریسک بازار (Market Risk)

ریسکی ناشی از نوسانات کلی قیمت‌ها در بازار. برای مثال، اگر قیمت سهام شرکت‌های بزرگ مانند خودروسازان کاهش یابد، حتی اگر شما سهام شرکت خوبی را در اختیار داشته باشید، ممکن است ارزش سرمایه‌تان کاهش پیدا کند.

۲. ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

زمانی رخ می‌دهد که بخواهید دارایی خود را سریع بفروشید یا تبدیل کنید، اما به دلیل نبود خریدار کافی یا لغزش شدید قیمت (slippage)، با مشکل مواجه شوید.

۳. ریسک قرارداد هوشمند (Smart Contract Risk)

مختص حوزه دیفای (DeFi) است. اگر کد قرارداد هوشمند دارای باگ باشد یا مورد حمله هکرها قرار گیرد، سرمایه شما در معرض خطر قرار می‌گیرد.

۴. ریسک سیستمی (Systemic Risk)

ریسکی که از کل ساختار بازار ناشی می‌شود. مانند زمانی که کل بازار سهام به دلیل یک بحران اقتصادی دچار شوک می‌شود.

۵. ریسک نهادی (Counterparty Risk)

زمانی که طرف مقابل معامله یا پروژه‌ای که با آن همکاری می‌کنید ورشکست شود یا از تعهدات خود شانه خالی کند.

۶. ریسک حاکمیتی (Governance Risk)

ریسکی که از تصمیمات کلان مدیریتی یا تغییرات در سیاست‌های حکومتی ناشی می‌شود. مانند پیوستن یا خروج از نهادهای مالی بین‌المللی که می‌تواند بر بازار تأثیر بگذارد.

۷. ریسک نوسان (Volatility Risk)

در بازار رمزارزها، به‌ویژه در استخرهای نقدینگی AMM، زمانی که قیمت جفت‌ارزها به شدت تغییر کند، ممکن است دچار ضرر ناپایدار (impermanent loss) شوید.

نکته‌ای کلیدی: ریسک همیشه بد نیست!

در واقع، بدون پذیرش ریسک، دستیابی به سود ممکن نیست. ریسک بهای فرصت کسب بازده بیشتر است. بنابراین، در هر پروژه یا سرمایه‌گذاری، وظیفه ما این است که ریسک را شناسایی، اندازه‌گیری و تحلیل کنیم تا تصمیم بگیریم آیا پذیرش آن ارزش دارد یا خیر.

اگر فعالیت در بازارهای مالی را به دریانوردی تشبیه کنیم، فعالان بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• ۹۵ درصد افراد مانند مسافرانی هستند که بلیت یک کشتی بادبانی بزرگ را خریده‌اند و سرنوشتشان به تصمیم ناخدای کشتی و جهت باد وابسته است. آن‌ها نمی‌توانند مسیر را تغییر دهند و تنها همراه جریان حرکت می‌کنند.
• ۵ درصد دیگر ملوانان ماهری هستند که دانش بازار، اطلاعات عمیق و آمادگی روانی لازم را دارند. آن‌ها نه‌تنها سوار کشتی می‌شوند، بلکه در مواقع بحرانی می‌توانند با قایق‌های نجات کوچک و چابک خود مسیر جداگانه‌ای را طی کرده و حتی در طوفان نیز سود کسب کنند.

اکثریت ما، از جمله خود من، در دسته اول قرار داریم. ما باید با زمان محدود خود، تنها زمانی وارد بازار شویم که باد موافق می‌وزد. در شرایط منفی بازار، توانایی کسب سود نداریم.

ابزارهایی مانند «رصد بازار» برای راهنمایی ما طراحی شده‌اند؛ ابزاری که با کمترین تأخیر، تصمیم ناخدای بازار را به ما نشان می‌دهد و هشدار می‌دهد که آیا کشتی در مسیر طوفان قرار دارد یا نه.

شاید نتوانیم مانند ملوانان حرفه‌ای از تمام سودهای بازارهای مالی بهره‌مند شویم، اما در عوض از گرفتار شدن در گرداب ضرر نیز در امان می‌مانیم و معمولاً در زمان مناسبی سفر خود را آغاز می‌کنیم.

برای مثال، حدود یک ماه پیش، در نیمه اردیبهشت، کانال «رصد بازار» اولین سیگنال هشدار را صادر کرد. اگر در آن زمان در سود بودم و دچار طمع نمی‌شدم—و فریب صف‌های خرید سنگین برخی نمادها را نمی‌خوردم—می‌توانستم به‌موقع سود خود را ذخیره کنم و منتظر سیگنال بعدی بمانم.

فراموش نکنیم: ما در این بازار تنها هستیم. شرط اول، بقا و حفظ سرمایه است تا بتوانیم دوباره روزهای خوب را تجربه کنیم.