بازارهای مالی در آستانه تحول؛ از اصلاح نرخ ارز تا بورس

به گزارش سرمایه فردا، در نوزدهم مردادماه، بازارهای ارز و طلا با اصلاحات محدودی مواجه شدند. هرچند شدت این اصلاحات قابل توجه نبود، اما کاهش نرخ دلار در محدوده ۹۴، در کنار افت قیمت طلا، نشان‌دهنده‌ی تعدیل نسبی انتظارات تورمی در بازار بود. انتشار آمار فروش نفت خام ایران در ماه گذشته، که بالغ بر ۱۰ میلیون بشکه اعلام شد، نیز به‌عنوان عاملی مؤثر در کاهش نرخ ارز تلقی شد.

در حوزه سیاست خارجی، انتصاب‌های اخیر در ساختار اجرایی کشور، از جمله انتصاب آقای لاریجانی، و انتشار گزارشی از تهران تایمز مبنی بر میزبانی نروژ برای نشست آتی ایران و آمریکا، فضای مذاکراتی را تا حدی تحت تأثیر قرار داده است. همچنین، اعلام خبر مذاکره ایران با FATF پس از شش سال، و پذیرش مقدماتی پالرمو، می‌تواند در میان‌مدت بر روابط مالی بین‌المللی ایران اثرگذار باشد.

در بازار سرمایه، با وجود غلبه نمادهای منفی (۳۴۰ سهم منفی در برابر ۳۴ سهم مثبت)، ورود پول حقیقی به بخش خُرد بازار پس از مدت‌ها، نشانه‌ای از بازگشت تدریجی اعتماد سرمایه‌گذاران تلقی می‌شود. ارزش معاملات خُرد سهام به ۳۰۰۰ میلیارد تومان رسید که هرچند رقم پایینی است، اما در کنار ورود ۶۶۶ میلیارد تومان پول حقیقی، می‌تواند به‌عنوان نقطه‌ی شروعی برای تحرکات آتی بازار تلقی شود.

دلایل خروج ۴۵۰ میلیارد تومان از صندوق‌های طلا

در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، خروج ۴۵۰ میلیارد تومان از صندوق‌های طلا و ورود قابل توجه به صندوق‌های درآمد ثابت (حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان)، نشان‌دهنده‌ی تغییر رفتار سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های کم‌ریسک‌تر است. ورود سرمایه به گروه‌های بانکی، شیمیایی و صندوق‌های بخشی نیز در همین راستا قابل تحلیل است.

یکی از تحولات مهم هفته، انتشار بخشنامه‌ای از سوی مرکز مبادله ارزی بود که زمینه‌ساز شکل‌گیری بازاری جدید برای فروش ارز حاصل از صادرات شد. این بازار، که شباهت‌هایی به بازار کوتاژ دارد، به صادرکنندگان اجازه می‌دهد امتیاز فروش ارز را در بازار دیگری واگذار کنند. هرچند جزئیات تعرفه‌های صادراتی و وارداتی هنوز مشخص نشده، اما انتظار می‌رود تا پایان مردادماه ابعاد اجرایی آن روشن شود.

در بازار مشتقات، ارزش معاملات آپشن‌ها به ۲۸ میلیارد تومان رسید. نمادهایی مانند زهرم ۷۰۳۵ و ۷۰۳۴ بیشترین حجم معاملات را داشتند، در حالی‌که معاملات اختیار فروش با افت قابل توجهی همراه بودند. این تحولات، در کنار نوسانات نرخ بهره و سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی، نشان‌دهنده‌ی فضای محتاطانه‌ای در بازارهای مالی است.

در سامانه کدال، اخبار متعددی از افزایش سرمایه شرکت‌ها منتشر شد. از جمله، سپاهان با افزایش سرمایه ۳۸ درصدی از محل انباشته، نمیرینو با فروش دو قطعه زمین به ارزش ۱۸ میلیارد تومان، و بهمن با افزایش سرمایه ۱۲۷ درصدی، از جمله مواردی بودند که توجه فعالان بازار را به خود جلب کردند.

بررسی عملیات بازار باز

با بررسی عملیات بازار باز، مشخص شد که بانک‌ها تقاضای ۳۵۵ همت نقدینگی داشتند که بانک مرکزی با ۳۲۹ همت آن موافقت کرد. این موضوع، نشان‌دهنده‌ی تداوم سیاست‌های انقباضی و عدم حمایت پولی از رشد بازارهاست.

در مجموع، بازار سرمایه در محدوده‌ای ارزنده قرار گرفته است. نسبت‌های مالی مانند P/E و P/S، چه در گذشته و چه در آینده‌نگری، حاکی از رسیدن بازار به سطوحی مشابه اواسط دهه ۱۳۹۰ هستند. ارزش دلاری بازار نیز، پس از سال ۱۳۹۹، برای دومین بار به زیر ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده است.

با توجه به شرایط فعلی، توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران از فروش هیجانی خودداری کرده و در صورت داشتن سهم، استراتژی نگهداری با هدف فروش در قیمت‌های بالاتر را در پیش گیرند. در خصوص طلا نیز، با توجه به خروج سرمایه و ورود به دارایی‌های ثابت، باید تحولات آتی را با دقت دنبال کرد.

در نهایت، با توجه به فضای سیاسی پرتنش، از جمله حملات نظامی، ترورهای منطقه‌ای، و نوسانات مذاکراتی، بازار سرمایه با رشدهای مقطعی و اصلاحات فرسایشی مواجه است. این شرایط، نیازمند تحلیل دقیق، مدیریت ریسک و انتخاب استراتژی‌های بلندمدت برای سرمایه‌گذاری است.

روندهای کلان اقتصادی و سیاسی

در تحلیل نهایی، آنچه بیش از پیش اهمیت دارد، درک صحیح از روندهای کلان اقتصادی و سیاسی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر بازارهای مالی کشور اثرگذارند. بررسی تحولات اخیر نشان می‌دهد که بازار سرمایه، علی‌رغم نوسانات و خروج‌های مقطعی سرمایه، همچنان در محدوده‌ای ارزنده قرار دارد و ظرفیت رشد در صورت بهبود مؤلفه‌های بنیادین را داراست.

از سوی دیگر، رفتار محتاطانه‌ی سرمایه‌گذاران در مواجهه با ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، به‌ویژه در شرایطی که مذاکرات بین‌المللی در حال شکل‌گیری مجدد است، نشان‌دهنده‌ی لزوم اتخاذ استراتژی‌های بلندمدت و مبتنی بر تحلیل‌های چندوجهی است. ورود سرمایه به صندوق‌های درآمد ثابت و کاهش تمایل به دارایی‌های پرریسک، گویای این واقعیت است که فعالان اقتصادی در پی حفظ ارزش سرمایه‌ی خود در برابر نوسانات غیرقابل پیش‌بینی هستند.

در همین راستا، توجه به سیاست‌های پولی بانک مرکزی، از جمله تداوم رویکرد انقباضی در عملیات بازار باز، می‌تواند به‌عنوان شاخصی مهم در ارزیابی چشم‌انداز بازارها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، تحولات منطقه‌ای نظیر توافق صلح میان ارمنستان و آذربایجان، و تأثیرات احتمالی آن بر مسیرهای تجاری و ژئوپلیتیکی، نیازمند بررسی دقیق‌تر و تحلیل اثرات بلندمدت بر اقتصاد ایران است.

در نهایت، آنچه در شرایط فعلی توصیه می‌شود، پرهیز از تصمیم‌گیری‌های هیجانی، تمرکز بر صنایع بنیادین و ارزنده، و رصد مستمر تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی است. بازار سرمایه، هرچند درگیر نوسانات است، اما همچنان ظرفیت‌هایی برای رشد دارد که با بهبود فضای کلان، می‌تواند شکوفا شود.