اقتصاد کلان

انحصارهای اقتصادی و نقش سیاست‌های ضدلیبرال در شکل‌گیری آنها

به گزارش سرمایه فردا، انحصارهای ملی و بین‌المللی که امروزه از اهمیت عملی برخوردارند، به‌واسطه ماهیت خود، با سایر انحصارهای جهانی تفاوت دارند. برخلاف تصوری که آنها را نتیجه روند تکاملی یک اقتصاد آزاد و رقابتی می‌داند، این انحصارها در واقع محصول سیاست‌های اقتصادی ضدلیبرال هستند. در بسیاری از موارد، تلاش برای دستیابی به سلطه انحصاری بر بازار یک کالا، ناشی از تجزیه بازار جهانی به بازارهای ملی کوچک از طریق اعمال عوارض گمرکی است.

سلطه بر بازار یا تحمیل قیمت زمانی معنا پیدا می‌کند که کالای موردنظر کاملاً ضروری باشد و هیچ جایگزینی برای آن وجود نداشته باشد. بااین‌حال، این پیش‌شرط در مورد هیچ کالایی به‌طور مطلق صدق نمی‌کند—هیچ محصولی نیست که بقای مصرف‌کنندگان به‌طور کامل وابسته به آن باشد.

تفاوت اساسی میان قیمت‌گذاری انحصاری و قیمت‌گذاری رقابتی

تفاوت اساسی میان قیمت‌گذاری انحصاری و قیمت‌گذاری رقابتی در این نکته نهفته است که تولیدکننده انحصاری، در صورت فراهم بودن شرایط لازم، می‌تواند با فروش مقدار کمتر به قیمت بالاتر، سود بیشتری کسب کند؛ درحالی‌که در بازار رقابتی، قیمت‌ها بر اساس تعادل عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. البته این مدل زمانی کارآمد خواهد بود که مصرف‌کنندگان در واکنش به افزایش قیمت، تقاضا را به‌قدری کاهش ندهند که سود کلی شرکت از بین برود.

حتی اگر شرکت‌های جدید از ورود به این حوزه خودداری کنند—مثلاً به‌دلیل نگرانی از اینکه کاهش قیمت انحصاری به سطح رقابتی مانع کسب سود مناسب شود—باید انتظار داشت که صنایع مرتبط، که توانایی تولید محصول مشابه با هزینه کمتر را دارند، وارد رقابت شوند. علاوه‌براین، صنایع جایگزین نیز با توسعه تولید، از موقعیت موجود بهره خواهند برد.

در نتیجه، انحصارهایی که در صنایع فرآوری کالا شکل می‌گیرند و بر کنترل منابع خام استوار نیستند، در عمل بسیار نادر هستند. هر جا که چنین انحصارهایی پدیدار می‌شوند، معمولاً نتیجه سیاست‌های قانونی، نظارت‌های گمرکی و مالیاتی، یا نظام‌های اعطای امتیاز هستند.

modir

Recent Posts

واردات در سایه رانت

در حالی که آزادسازی واردات به‌عنوان راهی برای عبور از تحریم‌ها مطرح شده، مسیرهای غیرشفاف…

8 دقیقه ago

واردات خودرو در بن‌بست اجرا

با وجود تصویب و ابلاغ آیین‌نامه واردات خودروهای دست‌دوم در مرداد ۱۴۰۴، مجموعه‌ای از شروط…

8 دقیقه ago

آب در مسیر هوشمندسازی

رئیس مؤسسه تحقیقات آب کشور با تأکید بر ضرورت عبور از روش‌های سنتی در مدیریت…

4 ساعت ago

کاربردهای علوم صوتی چیست؟

رئیس انجمن علوم صوتی ایران، گفت: علوم صوتی در تشخیص‌های زیستی مانند سونوگرافی گرفته تا…

4 ساعت ago

بورس در موقعیت سرنوشت‌ساز

بورس ایران به وضعیت متعادل رسیده است از این به بعد روند بورس می‌تواند در…

11 ساعت ago

مثنوی در مرز دیپلماسی و میراث؛ جهانی‌سازی یا واگذاری هویت؟

در حالی که ثبت مشترک مثنوی مولوی میان ایران، ترکیه و افغانستان در فهرست میراث…

20 ساعت ago