علیه بازگشت اقتدارگرایی در آمریکا

به گزارش سرمایه فردا، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، موجی از اعتراضات سراسری را در آمریکا برانگیخت؛ اعتراضاتی که با شعار «نه به شاه» در بیش از ۲۵۰۰ نقطه کشور برگزار شد و به گفته سازمان‌دهندگان، بزرگ‌ترین بسیج مردمی یک‌روزه در تاریخ ایالات متحده بود. این جنبش، نه‌تنها واکنشی به سیاست‌های ترامپ، بلکه تلاشی برای حفظ دموکراسی در برابر آنچه معترضان «اقتدارگرایی نوین» می‌خوانند، بود. از پیرمردی که در دهه ۶۰ برای حقوق مدنی جنگیده تا جوانانی که امروز برای آزادی فریاد می‌زنند، این اعتراضات روایتی از پیوستگی تاریخی مقاومت در آمریکا است. در این گزارش، نگاهی انداخته‌ایم به ابعاد سیاسی، اجتماعی و نمادین این روز خاص؛ روزی که مردم آمریکا، با همه تفاوت‌هایشان، با یک صدا گفتند: «هیچ شاهی در این کشور جایی ندارد.»

در روزی که عطر و بوی انقلاب در آن پیچیده بود، میلیون‌ها نفر از گوشه و کنار سرزمین پهناور آمریکا، از روستاهای آرام تا کلانشهرهای پرهیاهو، به خیابان‌ها آمده‌اند تا فریادی مشترک سر دهند: «نه به شاه!» این اعتراضات عظیم که زیر پرچم ائتلاف «نه به شاه» سازماندهی شده، نه‌تنها واکنشی به بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، بلکه نمادی از ایستادگی در برابر چیزی است که معترضان آن را سقوط به سوی دیکتاتوری می‌دانند. بیش از ۲۵۰۰ نقطه در تمام ۵۰ ایالت آمریکا شاهد این موج انسانی بود، نقاطی که مردم در آن نه‌تنها شعار می‌دهند، بلکه داستان زندگی‌شان را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند تا نشان دهند نارضایتی از ترامپ در همه لایه‌های جامعه ریشه دوانده است.

بزرگ‌ترین روز اعتراض تک‌روزه در تاریخ آمریکا

این روز‌ که سازمان‌دهندگان آن را بزرگ‌ترین روز اعتراض تک‌روزه در تاریخ آمریکا نامیده‌اند، ریشه در تظاهرات مشابه ۴ ماه پیش دارد، زمانی که میلیون‌ها نفر همزمان با رژه نظامی ترامپ در واشنگتن به خیابان‌ها آمدند. تارنمای اعتراضات «نه به شاه که صدای رسمی این جنبش است، اعلام کرده: «نه به شاه، فراتر از یک شعار و بنیان کشوری است که ساخته‌ایم. این فریاد در خیابان‌ها زاده شده، توسط میلیون‌ها نفر طنین‌انداز شده، بر پلاکاردها نقش بسته و از کوچه‌های شهری تا میدان‌های روستایی شنیده می‌شود تا مردم را برای مبارزه با دیکتاتوری متحد کند.» این اعتراضات به‌گونه‌ای طراحی شده بود که مردم در جوامع محلی خودشان به پا می‌خاستند، نه اینکه به شهرهای بزرگ سفر کنند و البته پیامی روشن در دل این تصمیم نهفته بود که می‌گوید: «استبداد ترامپ در هیچ نقطه‌ای از آمریکا جایی ندارد.» شهرهای کلیدی مانند واشنگتن دی‌سی، سان‌فرانسیسکو، سن‌دیگو، آتلانتا، نیویورک، هیوستون تگزاس، هونولولو، بوستون، کانزاس سیتی میسوری، بوزمن مونتانا، شیکاگو و نیواورلئان به‌عنوان کانون‌های اصلی معرفی شده‌اند. به دلیل اختلاف زمانی در نقاط مختلف آمریکا، اعتراضات در ساعات مختلف روز آغاز شد و نقشه‌ای دقیق روی تارنما برای راهنمایی شرکت‌کنندگان در دسترس است.

اما این اعتراضات تنها یک راهپیمایی ساده نبود، بلکه روایتی از نسل‌های مختلف و البته پیوسته آمریکا علیه دیکتاتوری و زور بود. جیمز فیپس، پیرمرد ۷۵ ساله‌ای از شیکاگو، نمادی زنده از این پیوستگی تاریخی است. او که به‌تازگی از جراحی سرطان روده بزرگ بهبود یافته، با اشتیاقی فراوان و سوزان به خیابان آمده بود. فیپس، زاده مارکس میسیسیپی، از ۱۳ سالگی در جنبش حقوق مدنی دهه ۱۹۶۰ فعال بوده، زمانی که در ادغام نژادی دبیرستان محلی‌اش نقش داشته و با کمیته هماهنگی دانشجویی غیرخشونت‌آمیز همکاری می‌کرده است. جیمز در ۱۵‌سالگی، به اتحادیه کارگری آزادی میسیسیپی پیوسته که کارگران مزارع را برای دستمزد بهتر سازماندهی می‌کرده است. او به یاد می‌آورد: «پنبه‌چین‌ها ساعتی ۳۰ سنت می‌گرفتند، زیر آفتاب سوزان، ۱۰ساعت در روز، یعنی ۳ دلار، دو و نیم سنت به ازای هر پوند پنبه.

این کار گردن، کمر، لگن و زانوهای‌شان را خرد می‌کرد.» او می‌افزاید: «آن‌ها هیچ مراقبت پزشکی نداشتند. این چیزی است که حالا هم ذهنم را مشغول کرده ‌.» جیمز که تمام عمرش را در اعتراض گذرانده، می‌گوید: «این اشتیاق سوزان مرا به اینجا کشانده، چون این کاری است که همیشه و در سراسر زندگی‌ام انجام داده‌ام.» اتحادیه‌های بزرگ کارگری آمریکا نیز پشت این جنبش ایستادند و بیش از ۲۶۰۰ تظاهرات را در همه ایالت‌ها سازماندهی کردند تا نشان دهند مبارزه برای عدالت، از مزارع میسیسیپی تا خیابان‌های شیکاگو، همچنان ادامه دارد.

سایه تهدید نظامی در آمریکا

در حالی که خیابان‌ها از امید و همبستگی لبریز بود، سایه تهدید نظامی بر آنها سنگینی می‌کرد. فرمانداران جمهوری‌خواه در ایالت‌هایی مانند تگزاس و ویرجینیا، نیروهای گارد ملی را به حالت آماده‌باش درآورده‌اند، اقدامی که بوی سرکوب می‌داد. ترامپ‌ که پیش‌تر نیروهای فدرال را برای تقویت ماموران مهاجرت به شهرها فرستاده و تلاش کرده بود مخالفت را جرم‌انگاری کند، وعده انتقامجویی نیز داد. ترامپ که پیش‌تر در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس‌نیوز تلاش کرد تا خودش را تبرئه کند، گفت: «شاه! … می‌دانید، آنها مرا شاه می‌نامند اما من شاه نیستم.» اما این کلمات، در حالی که میلیون‌ها نفر علیه دور دوم ریاست‌جمهوری او راهپیمایی می‌کنند، مانند تلاشی ناامیدانه برای خاموش کردن آتش به نظر می‌رسد. البته ترامپ چند ساعت بعد و با داغ‌تر شدن اعتراضات از گفته خود پشیمان شد و پستی انیمیشنی در شبکه اجتماعی تروث منتشر کرد که خودش با تاج شاهی به عنوان خلبان در کابین هواپیمایی نشسته و با عبور بر فراز معترضان، روی سرشان مدفوع می‌ریزد.

متحدان ترامپ هم ساکت نماندند و اعتراضات را «ضدآمریکایی» و رهبری‌شده توسط گروه‌های ضدفاشیست و خارجی‌ها نامیدند و ادعا کردند که این جنبش تعطیلی دولت را طولانی‌تر می‌کند.

تجمع نفرت از آمریکا

متحدان ترامپ مانند مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، اعتراضات را «تجمع نفرت از آمریکا» خواند و گفت: «اینها همه گروه‌های حامی حماس و فلسطین هستند.» تام امر، نماینده مینه‌سوتا، از قشون‌کشی «شاخه تروریستی» حزب دموکرات سخن گفت و استیو اسکالیز، رهبر اکثریت مجلس، ادعا کرد دموکرات‌ها تعطیلی دولت را برای حمایت از «نفرت‌پراکنان» ادامه می‌دهند. حتی شان دافی، وزیر حمل‌ونقل نیز به «معترضان اجیرشده توسط دشمنان» اشاره کرد و پرسید: «چه کسی هزینه آنها را می‌دهد؟»

در مقابل، رهبران دموکرات تنام قد پای این جنبش و مردم معترض ایستاده‌ بودند. چاک شومر، رهبر اقلیت سنا، در پستی نوشت: «اجازه ندهید ترامپ و جمهوری‌خواهان شما را با ارعاب ساکت کنند. آن‌ها از حقیقت می‌ترسند. سخن بگویید و از صدایتان استفاده کنید.» گاوین نیوسام، فرماندار مشهور کالیفرنیا، این اعتراضات را «اعلام استقلال در برابر استبداد» خواند و تأکید کرد: «مسالمت‌آمیز عمل کنید، از خود و جامعه‌تان محافظت کنید. در ایالات متحده هیچ شاهی وجود ندارد.» کامالا هریس، معاون سابق رئیس‌جمهور نیز در ویدیویی گفت: «قدرت با مردم است؛ بیرون بروید و صدایتان را برای کشوری که به آن باور داریم بلند کنید.»

در واشنگتن دی‌سی، برنی سندرز، سناتور صاحب‌نام و محبوب ورمونت که مبدع این اعتراضات بود، مانند یک رهبر انقلابی بر صحنه ظاهر شد و در تجمعی نزدیک کنگره سخنرانی کرد، جایی که بزرگ‌ترین بسیج مردمی از زمان بازگشت ترامپ رقم خورده بود. او با صراحت اعلام کرد این اعتراضات یک روزه پایان ماجرا نیست و گفت: «منتظر پیوستن به میلیون‌ها آمریکایی دیگر هستم. مردم ما برای حفظ دموکراسی جنگیدند و جان دادند، اجازه نمی‌دهیم ترامپ آن را از ما بگیرد.» کریس مورفی، سناتور کانکتیکات نیز تیر خلاص را زد و ترامپ را «فاسدترین رئیس‌جمهور تاریخ» نامید.

باید اعتراف کرد که این روز نه‌تنها یک اعتراض، بلکه فصلی تازه در داستان آمریکا است، جایی که مردم آمریکا، با همان پراکندگی نژادی و دینی که حامیان ترامپ سعی در نادیده گرفتن آن دارند، با کلید اتحاد با ‌یکدیگر متصل شدند و به شاهان «نه» گفتند تا دموکراسی را زنده نگه دارند.