جمعه ۲ آبان ۱۴۰۴
در بحبوحه تحولات ژئوپلیتیک و فناوری، انرژی به نقطه تلاقی منافع ملی، رقابت‌های جهانی و آینده‌نگری اقتصادی تبدیل شده است. هشدار مشترک آمریکا و قطر به اروپا درباره مقررات پایداری، کاهش هزینه‌های تولید نفت شیل با هوش مصنوعی، اتحاد استراتژیک واشنگتن و کانبرا علیه سلطه چین بر عناصر نادر، و تلاش دولت آمریکا برای بازسازی ذخایر نفتی، همگی نشانه‌هایی از بازآرایی قدرت در جهان انرژی هستند.
به گزارش سرمایه فردا، در جهانی که انرژی دیگر فقط منبع قدرت نیست، بلکه ابزار سیاست‌ورزی، رقابت فناورانه و بازتعریف اتحادهاست، هر خبر از نفت، گاز یا عناصر نادر، فراتر از اقتصاد، به قلب تحولات ژئوپلیتیک نفوذ می‌کند. از هشدار آمریکا و قطر به اروپا تا انقلاب هوش مصنوعی در نفت شیل، و از اتحاد استرالیا و آمریکا علیه چین تا بازسازی ذخایر راهبردی نفت، این گزارش تصویری چندلایه از نبرد انرژی در عصر جدید ارائه می‌دهد.
در یکی از مهم‌ترین تحولات ژئو‌انرژیک اخیر، ایالات متحده و قطر در نامه‌ای مشترک به اتحادیه اروپا نسبت به اجرای دستورالعمل جدید پایداری شرکتی (CSDDD) هشدار دادند. این مقررات که شرکت‌های صادرکننده را ملزم به ارائه اسناد مربوط به رعایت حقوق بشر و کاهش انتشار کربن می‌کند، می‌تواند صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) به اروپا را با چالش جدی مواجه کند.
قطر، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان LNG جهان، حتی تهدید کرده در صورت اجرای این مقررات، صادرات خود به اروپا را به‌طور کامل تعلیق خواهد کرد. این هشدار در شرایطی مطرح شده که اروپا در تلاش برای قطع وابستگی به گاز روسیه، به واردات از آمریکا و قطر به‌عنوان جایگزین‌های راهبردی چشم دوخته است. اکنون این دو کشور حدود ۲۰ درصد از گاز وارداتی اروپا را تأمین می‌کنند سهمی برابر با روسیه پیش از تحریم‌ها.
اجرای CSDDD در چنین مقطعی، به‌زعم واشنگتن و دوحه، می‌تواند امنیت انرژی، اشتغال و سرمایه‌گذاری در کشورهای صادرکننده را تهدید کند و توافق ۷۵۰ میلیارد دلاری انرژی میان آمریکا و اروپا را نیز با ابهام مواجه سازد.
در جبهه‌ای دیگر از تحولات انرژی، گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که به‌کارگیری فناوری‌های هوش مصنوعی در صنعت نفت شیل آمریکا، هزینه تولید هر بشکه نفت را بین ۵ تا ۱۵ دلار کاهش داده است. شرکت‌هایی مانند شورون، اکسون‌موبیل و پایونیر با استفاده از مدل‌های یادگیری ماشینی توانسته‌اند مسیر حفاری را بهینه، خرابی تجهیزات را پیش‌بینی و زمان توقف تولید را تا ۴۰ درصد کاهش دهند.
در نتیجه، هزینه متوسط تولید نفت شیل از محدوده ۴۵–۵۰ دلار به ۳۲–۴۰ دلار کاهش یافته است. این تحول نه‌تنها آستانه سوددهی تولیدکنندگان آمریکایی را بهبود بخشیده، بلکه می‌تواند در سال‌های آینده به رشد پایدار عرضه جهانی نفت کمک کند—آن‌هم در زمانی که بازار با نوسانات ژئوپلیتیکی و فشارهای زیست‌محیطی مواجه است.
در ادامه تلاش‌های غرب برای کاهش وابستگی به چین در زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی، دونالد ترامپ و آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا، در کاخ سفید توافقی راهبردی برای همکاری در حوزه عناصر نادر خاکی امضا کردند. این توافق شامل سرمایه‌گذاری مشترک آمریکا، استرالیا و ژاپن برای ساخت کارخانه تصفیه گالیوم در غرب استرالیا با ظرفیت ۱۰۰ تُن در سال است.
در حالی‌که چین همچنان کنترل زنجیره جهانی عناصر نادر را در اختیار دارد، استرالیا تنها کشور دارای ظرفیت فرآوری خارج از چین محسوب می‌شود. با تشدید تنش‌های تجاری، ترامپ تهدید به اعمال تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی بر واردات از چین کرده است—نشانه‌ای از تداوم سیاست‌های تقابلی در حوزه مواد استراتژیک.
وزارت انرژی آمریکا اعلام کرده که قصد دارد یک میلیون بشکه نفت خام برای پر کردن ذخایر استراتژیک خود خریداری کند. این اقدام، در پی کاهش شدید ذخایر پس از استفاده اضطراری از ۱۸۰ میلیون بشکه در جریان بحران اوکراین، با هدف بهره‌برداری از قیمت‌های پایین و تقویت امنیت انرژی انجام می‌شود.
در حال حاضر، ذخایر استراتژیک آمریکا حدود ۴۰۹ میلیون بشکه است—در حالی‌که ظرفیت کامل آن نزدیک به ۷۰۰ میلیون بشکه برآورد می‌شود. این ذخایر، که شامل نفت خام رایج پالایشگاهی است، نقش کلیدی در تنظیم بازار داخلی و مقابله با شوک‌های عرضه ایفا می‌کنند.
جمع‌بندی: انرژی در تقاطع سیاست، فناوری و ژئوپلیتیک
چه در قالب هشدارهای دیپلماتیک به اروپا، چه در قالب انقلاب فناورانه در نفت شیل، و چه در قالب اتحادهای نوظهور برای کنترل منابع استراتژیک، انرژی همچنان در قلب تحولات جهانی قرار دارد. در جهانی که هم‌زمان با بحران‌های اقلیمی، رقابت‌های ژئوپلیتیکی و فشارهای اقتصادی مواجه است، هر تصمیم در حوزه انرژی، بازتابی فراتر از مرزهای ملی خواهد داشت.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا