حسین وطن پور، رئیس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان سلامت: در سال‌های اخیر بخش عمده‌ای از برنامه کسب و کارهای دانش‌بنیان به پروژه‌های دانشگاهی مرتبط بود؛ به عبارت دیگر پژوهش‌های دانشگاهی فاقد قابلیت بین‌المللی باید به سمت بازارهای بین‌المللی تغییر جهت می‌دادند. همچنین خروجی پژوهش‌ها نیز باید عرضه محصولات صادراتی می‌شد؛ اتفاقی که از شرکت‌های دانش بنیان حوزه سلامت انتظار می رفت و در یک دهه اخیر در این مسیر گام برداشته شد.
در سال‌های اخیر بسیاری از دانشگاهیان برای شکل گیری دانش بنیان‌ها پا به میدان گذاشتند و برای عملیاتی کردن پژوهش‌های دانشگاهی خود، شرکت تاسیس کردند. همین موضوع منجر به شکل گیری مراکز رشد در دانشگاه‌ها و در نهایت پارک‌های علم و فناوری و راه‌اندازی خط تولید آنها شد.
در حال حاضر صنعت ما نیاز به خروج از روزمرگی دارد و لازمه شکل‌گیری دانش بنیان‌ها نیز همین مساله بود. در این میان از آنجاکه این مجموعه‌ها اکثرا رقابتی بوده و بعد از مدتی سرمایه‌های کلانی در آنها تجمیع شد، از این رو ریسک پذیری آنها کاهش یافته است. در حال حاضر اکثر این شرکت‌ها در حوزه‌های فاقد ریسک قدم بر می‌دارند و به نوعی در سوژه‌های جدید، بدون بازار و ثبت داخلی و خارجی فعالیت نمی‌کنند. از این رو موضوع تقویت همکاری دانش بنیان‌ها مطرح شده است، چراکه به دلیل جوان و خلاق بودن به سمت فعالیت‌های پرریسک و نوآور حرکت می‌کنند.
چشم انداز کنونی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت آپ‌ها، علاوه بر اشتغالزایی، ایجاد ارزش‌افزوده بالاتر است. در حال حاضر محصولات دانش‌بنیان بسیار بیشتر از سایر محصولات ارزش‌افزوده دارد. این محصولات رقبای کمتری دارند و به دلیل پیچیدگی خاص خود قابلیت کپی برداری آنها بسیار کمتر است. بنابراین در بازارهای خارجی نیز از جذابیت خاصی برخوردارند.
قبلا در حوزه سلامت شتاب دهنده نداشتیم، اما امروز شرکت‌های زیادی در این بخش شکل گرفته‌اند. آنها در ساخت‌های موردنیاز و کاربردی همچون دستگاه همودیالیز نقش عمده‌ای ایفا کردند؛ در حالیکه در گذشته این دستگاه از آلمان وارد می‌شد. همچنین تمام تجهیزات پزشکی اتاق عمل و بسیاری از داروهای ضدسرطان امروز توسط شرکت‌های ایرانی ساخته می‌شود که دستاورد بزرگی برای حوزه سلامت کشور به حساب می‌آید.
در مقطع کنونی شرکت‌های دانش‌بنیان با چالش‌های زیادی روبرو هستند. یکی از مهمترین چالش‌ها صدور دستورالعمل‌ها و تغییر مکرر آیین نامه‌هاست. این موضوع در زمینه توسعه اقتصادی مانع محسوب می‌شود، زیرا فعالیت اقتصادی نیازمند ثبات در یک بازه زمانی حداقل ۱۰ ساله است.
چالش بعدی این است که در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان سرمایه‌ای ندارد و به همین دلیل وارد فعالیت‌های اقتصادی نمی‌شوند. همچنین قوانین مرتبط با آنها به سرعت تغییر می‌کند؛ به عنوان نمونه یک روز به شرکت تازه شکل گرفته عنوان شرکت دانش‌بنیان تیپ یک و روز دیگر عنوان تیپ ۲ می‌دهند. به طور قطع این مسائل منجر به بروز مشکلاتی برای ادامه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود.
مساله بعدی توجه به این مساله است که شرکت‌های دانش بنیان به خودی خود سرمایه به حساب می‌آیند؛ در حالی که بانک‌ها از شرکت‌های دانش‌بنیان ضمانت‌های سنگینی را مطالبه می‌کنند. البته به تازگی در زمینه ارزش معنوی شرکت‌های دانش‌بنیان اقداماتی صورت گرفته، اما هنوز کافی نیست.
یکی دیگر از موانع پیش پای شرکت‌های دانش بنیان، هزینه استقرار است. قبلا زمین پارک‌های علمی و فناوری به صورت رایگان به شرکت‌ها داده می‌شد، اما در مقطع کنونی واگذاری زمین بورس بازی شده و دولت نیز در این زمینه نگاه درآمدزایی پیدا کرده است. برای نمونه دولت در برخی موارد، علاوه بر اینکه از شرکت‌ها اجاره دریافت می‌کند، گاهی درصدی از فروش محصول شرکت دانش‌بنیان را نیز مطالبه می‌کند؛ در حالی که نگاه دولت به شرکت‌های دانش‌بنیان باید حمایتی بوده و به خودکفایی و اشتغالزایی شرکت‌های دانش بنیان‌ها کمک کنند.
اخذ مالیات از درآمد یکی دیگر از چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در شرایط کنونی است. در حالی که برخی شرکت‌های دانش‌بنیان دارایی خود را فروخته و برای تحقق تولید وام گرفته‌اند، امروز برای درآمد حاصل از آن دارایی باید مالیات بدهند.
از طرف دیگر محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی هستند و با وجود اینکه با کیفیت و رقابتی ساخته شده‌اند به دلیل عدم فرهنگ سازی صحیح، هنوز تقاضا برای محصولات داخلی پایین است. برای حل این مساله دولت علاوه بر خرید از این محصولات باید فرهنگ سازی کند. همچنین رسانه‌ها نیز باید در جهت ترغیب و اعتمادسازی مردم نسبت به سرمایه و محصولات داخلی فرهنگ سازی کنند.
در حال حاضر یکی از مهمترین چشم اندازهای دانش بنیان‌های حوزه سلامت ثبت محصولات صادراتی است. محصولات سلامت محور نیازمند ثبت در بازارهای بینن المللی دارند؛ در این مسیر به کمک سفارتخانه‌ها، اتاق بازرگانی و سایر ارگان‌های زیربط برای ارتقای حجم صادرات نیاز داریم. در مقطع کنونی کسب و کارهای دانش‌بنیان برای کسب موفقیت باید حداقل ۶۰ درصد محصولات خود را صادرات کنند.
یکی دیگر از چالش‌های پیش رو برای صادرات محصولات دانش‌بنیان، وجود تحریم‌ها و سیاست‌های بین المللی است. در واقع شرکت‌های خارجی از همکاری با طرف ایرانی خیلی استقبال نمی‌کنند. از طرف دیگر در حال حاضر برخی قوانین و مقررات داخلی هم مشکل زاست. برای نمونه گاهی برای یک محصول در خارج بازارسازی کرده اما دستورالعملی منتشر و بر مبنای آن صادرات محصول ممنوع می‌شود. این امور تمام انگیزه و تلاش‌های صورت گرفته را به هدر می‌‌دهد.
از نظر توانمندی صادراتی باید گفت که در بخش بایوتک و محصولات هوشمند به سطحی رسیده‌ایم که می‌توانیم حتی دانش فنی را صادر کنیم. زیرا از یک سو نیروی متخصص در کشور زیاد بوده و از طرف دیگر قیمت‌ها در ایران بسیار پایین است، به همین دلیل شرکت‌های خارجی خواهان همکاری در این بخش هستند. البته تقویت این بخش نیازمند همکاری دستگاه‌های امنیتی و کمک به کسب حداکثر بهره برداری از این فرصت‌هاست.
در شرایط کنونی نیروهایی در شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی فعالیت می‌کنند که در خارج از کشور درس خوانده و روابط خارجی خود را دارند؛ این موضوع به شکل‌گیری همکاری‌های قابل توجهی منجر شده است، اما گاهی مسائل امنیتی در این بخش محدودیت‌زاست.
برای تحقق اهداف در حال حاضر باید بتوانیم سرمایه‌های سرگردان در جامعه را وارد بخش دانش بنیان‌ها کنیم. بر همین مبنا کمیته تجاری سازی در انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان راه اندازی و زمینه‌ای فراهم شده که شرکت‌های مختلف خود را با حضور سرمایه گذاران معرفی کنند.
در شرایط کنونی دیگر دولت توان استخدام ندارد. از این رو باید با تشویق دانشجویان دکتری کشور، شرکت‌های دانش‌بنیان را با مدیرعاملی همین فارغ التحصیل‌ها شکل دهیم؛ هر چقدر تعداد این شرکت‌ها بالا برود به همان اندازه اشتغال و درآمدزایی ایجاد خواهد شد.
نقش استارتاپ های بخش کشاورزی در تنظیم بازار و جلوگیری از تولید محصولات غیربهداشتی و…
مدیریت سیستمی کاربرد فراوانی پیدا کرده که تنها مربوط به شغل نیست. بلکه در برنامه‌های…
تبعات فیلترینگ فضای مجازی تنها منجر به خسارت دو میلیارد دلاری به کسب‌وکارهای ایرانی نشده،…
در این روند سهام کوچک یا بزرگ بخریم؟ این مهمترین سوال سرمایه گذاران است. در…
در کمیسیون تلفیق هیچ پیشنهادی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی ارائه نشده، اما دولت طبق…
بازار لوازم خانگی در ۱۴۰۳ کاملا با رکود همراه بود. تولیدکننده ارز نداشت و مصرف…