به گزارش سرمایه فردا، نوسانات قیمت ارز در چند وقت اخیر حاشیه‌های زیادی به همراه داشته است. برخی کارشناسان معتقدند که ارز توافقی در راستای جبران کسری بودجه دولت ایجاد شده است. مهاجرانی، سخنگوی دولت، به صراحت این موضوع را بیان کرده است. این نوسانات نرخ ارز باعث افزایش نگرانی‌ها در جامعه شده و تاثیرات زیادی بر روی اقتصاد کلان کشور گذاشته است.
نوسانات نرخ ارز رو به بالای قیمت ارز فارغ از اینکه تبعاتی برای جامعه دارد و منجر به رشد انتظارات تورمی می‌شود، برای شرکت‌ها و بانک‌ها مزیت‌های زیادی دارد. بانک‌ها در حال حاضر با مشکل ناترازی مواجه هستند و به دنبال هر ابزاری برای کاهش زیان‌های خود می‌گردند. به دلیل اینکه بانک‌ها بیشترین ذخایر ارزی را در اختیار دارند، از تسعیر نرخ ارز سود بالایی می‌برند و از نوسانات نرخ ارز رو به بالای ارز حمایت می‌کنند. این موضوع همچنین باعث افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در بانک‌ها می‌شود و تقاضا برای ارزهای خارجی را افزایش می‌دهد.
در چند وقت اخیر، نوسانات نرخ ارز در ایران از حدود ۶۰ هزار تومان به بالای ۸۰ هزار تومان رسیده است. این افزایش قیمت تأثیرات مختلفی بر اقتصاد دارد، از جمله افزایش هزینه‌های ترکیبی و افزایش انتظارات تورمی. بانک‌ها در دو حوزه ارز به طور مستقیم و غیرمستقیم فعالیت دارند. یکی از روش‌های فعالیت غیرمستقیم آن‌ها از طریق صرافی‌های وابسته به بانک‌ها است. این صرافی‌ها در شرایط عادی می‌توانند مانند سایر صرافی‌ها در بازار ارز فعالیت کنند و سود کسب کنند، اما در شرایط بحرانی باید به کاهش تنش در بازار کمک کنند.
با نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت ارز، نرخ تسعیر ارز نیز بالا می‌رود و بانک‌ها از این طریق سود بیشتری کسب می‌کنند. بانک‌ها تسهیلات ارزی یا ارزی-ریالی به واحدهای تولیدی اعطا می‌کنند و خدمات و تعهدات ارزی مانند ضمانت‌نامه‌های بانکی یا اعتبارات اسنادی غیرریالی ارائه می‌دهند. این اقدامات بانک‌ها را به یکی از عوامل اصلی در نوسانات نرخ ارز در بازار ارز تبدیل می‌کند. منابع ارزی این تسهیلات از بانک مرکزی یا صندوق توسعه تأمین می‌شود و به تولیدکنندگان تخصیص داده می‌شود.
مدیریت نوسانات نرخ ارز کشور بر عهده بانک مرکزی است. بانک مرکزی می‌تواند از ظرفیت‌های سیستم بانکی دولتی و خصوصی استفاده کند. دو تشکل صنفی شورای هماهنگی بانک‌های دولتی و کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری دولتی نقش مهمی در هماهنگی فعالیت‌های بانکی دارند. بانک مرکزی می‌تواند سیاست‌های ارزی خود را با همکاری این دو تشکل به اجرا درآورد و از این طریق ثبات ارزی را در کشور حفظ کند.
بانک‌ها با نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت ارز می‌توانند از فعالیت‌های مختلفی مانند خرید و فروش اسکناس و مسکوک ارزی، ارسال و دریافت حواله‌های ارزی، صدور چک‌های ارزی، اعتبارنامه‌های مسافرتی و ضمانت‌نامه‌های ارزی سود بیشتری کسب کنند. عملیات خرید و فروش در بازار ارز به دو شکل نقد و سلف انجام می‌شود. معاملات نقد به معاملاتی گفته می‌شود که در زمان انجام معامله یا حداکثر دو روز کاری بعد از آن ارز مبادله می‌شود، در حالی که معاملات سلف به معاملاتی گفته می‌شود که تاریخ سررسید دریافت یا پرداخت ارز بیش از دو روز کاری پس از تاریخ انجام معامله و برای تاریخی معین در آینده است.
وقتی بانک‌ها اعتبار بیشتری به شرکت‌ها و افراد می‌دهند، این کار می‌تواند منجر به افزایش مصرف و سرمایه‌گذاری شود. افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات وارداتی نیز می‌تواند به افزایش تقاضا برای ارز خارجی منجر شود، که باعث نوسانات نرخ ارز و بالا رفتن قیمت آن می‌شود. این مسئله به ویژه در شرایطی که تولید داخلی کاهش یافته یا به دلیل تحریم‌ها محدود شده است، بیشتر نمود پیدا می‌کند.
بانک‌ها با خرید و فروش ارزهای خارجی در بازار نقدی و آتی، می‌توانند نوسانات قیمتی را تحت تأثیر قرار دهند. هرگاه بانک‌ها در مقیاس بزرگ وارد بازار می‌شوند، می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر عرضه و تقاضای ارز داشته باشند. این امر به ویژه زمانی که بانک‌ها تصمیم به مداخله در بازار برای تنظیم قیمت ارز می‌گیرند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
در برخی موارد، بانک‌های مرکزی ممکن است به طور مستقیم در بازار ارز مداخله کنند تا قیمت ارز را تنظیم کنند. مثلاً با فروش ارز در بازار، تلاش می‌کنند تا نوسانات نرخ ارز و قیمت آن را کاهش دهند و یا با خرید ارز، قیمت آن را افزایش دهند. این مداخلات می‌تواند به طور موقت ثبات نسبی در بازار ایجاد کند، اما در درازمدت نیازمند سیاست‌های پولی و مالی پایدار است.
بانک‌ها از طریق افزایش پایه پولی، می‌توانند به تورم دامن بزنند. رشد سریع پایه پولی معمولاً منجر به کاهش ارزش پول محلی می‌شود که در نهایت باعث نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت ارزهای خارجی می‌شود. این مسئله به ویژه زمانی که نقدینگی در اقتصاد بیش از حد افزایش یابد و تولید ناخالص داخلی نتواند به همان اندازه رشد کند، بروز می‌کند.
این ترکیب از عوامل نشان‌دهنده نقش پیچیده و مؤثر بانک‌ها در نوسانات نرخ ارز و تعیین و افزایش قیمت ارز است. فهم این مکانیزم‌ها به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم تاثیر سیاست‌های بانک‌ها را بر بازار ارز تحلیل کنیم. نقش بانک‌ها و بانک مرکزی در نوسانات نرخ ارز و بازار ارز باید به گونه‌ای باشد که تعادل و ثبات اقتصادی کشور حفظ شود و از ایجاد نوسانات شدید و آسیب‌زا جلوگیری گردد.
ترامپ به توافق تجاری با چین امیدوار است، اما جنگ تجاری بین آمریکا و چین…
شهید محمدنیا توضیح داد که چرا روش‌های تحلیلی سنتی در شرایط کنونی ناکارآمد هستند و…
ظهور رمزارزها نظیر بیت‌کوین و استیبل‌کوین‌ها، چالشی میان پول عمومی و خصوصی ایجاد کرده است.…
بازار نفت در سال ۲۰۲۵، به دلیل فشارهای ناشی از کاهش تقاضا و سیاست‌های اقتصادی…
بازار سهام آمریکا در سال ۲۰۲۵ با چالش‌های قابل توجهی از جمله کاهش سودآوری شرکت‌ها،…
دور جدید مذاکرات میان ایران و آمریکا، بدون پیش‌شرط و با حضور عباس عراقچی و…