لایحه بودجه ۱۴۰۴ تورمی است؟

به گزارش سرمایه فردا، لایحه بودجه ۱۴۰۴ روز گذشته از سوی رئیس جمهوری به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. یکی از چالش های بودجه عدم تناسب بین هزینه ها و درآمدهاست که به شکل کسری سنگین نمایان شده است. ارزیابی عملکرد دولت در چند ماه اخیر نیز حکایت از این دارد که تاکنون ۲۸۵ هزار میلیارد تومان اوراق منتر کرده و به سقف بودجه سال ۱۴۰۳ رسیده است. به همین دلیل در ۵ ماهه پیش رو دیگر نمی تواند اوراق جدیدی منتشر کند. به همین دلیل اگر قصد تامین مالی از طریق اوراق داشته باشد باید پیوست جدید رائه دهد. در ادامه همین سیاست های تامین مالی، دولت لایحه بودجه بودجه  را۱۴۰۴ تورمی تدوین کرده که جزئیات آن در این گزارش یررسی شده است.

در بودجه ۱۴۰۴ دولت اعلام کرده که درآمد مالیاتی را ۳۹ درصد افزایش خواهد داد. این موضوه به معنای افزایش فشار بر شرکت های تولیدی است که بازتاب آن در قیمت تمام شده کالا خواهد بود که در نهایت تورم آن بر دوش مصرف کنندگان خواهد افتاد. همچنین از آنجایی که در سه ماهه اخیر قیمت ارز نیمایی را حدود ۱۰ درصد افزایش داده اند به دنبال جبران بخشی از این کسری از طریق تفاوت نرخ ارز است.  در واقع خبرهایی منتشر شده که دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۴ قصد دارد که سبد ارز ترجیحی را تعدیل کند، به این معنا که به جای تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی بخشی از ان را با نرخ نیمایی عرضه می کند.

سقف منابع عمومی لایحه بودجه ۱۴۰۴ ، ترازهای عملیاتی، سرمایه‌ای و مالی و فروض برآورد منابع و مصارف مشخص شده است. این بودجه از حیث منابع و مصارف کل کشور بالغ بر ۱۱۸ میلیون و ۹۶۶ هزار میلیارد ریال است و بودجه عمومی کشور به حدود ۶۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴

طبق گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه، بودجه عمرانی نسبت به سال قبل ۴۰ درصد افزایش یافته است. به‌طوری‌که بودجه عمرانی از محل حواله‌های نفتی و سایر بخش ها به ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۴ می رسد.

بر همین مبنا باید تلاش کند تا کسری بودجه را به حداقل برساند تا تخصیص ها به درستی انجام شود. در همین زمینه رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته ۴۰۰ هزار میلیارد تومان از بدهی های دولت به تامین اجتماعی، مطالبات گندمکاران، بدهی به بانک ها و … را به صورت تسویه اوراق بهادار انجام می دهد. این موضوع باعث می شود که اثر تورمی آن ها کاهش یابد.

جزئیات درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ از این قرار است که قانون مالیات‌های مستقیم بعد از عبارت « ۱۰ درصد» عبارت «مازاد بر چهل درصد ۴۰ درصد » اضافه می‌شود. معافیت ناظر به مواد مذکور صرفاً نسبت به درآمد مشمول مالیات ابرازی برای عملکرد سال‌های ۱۴۰۳ و  ۱۴۰۴ است.

همچنین مالیات ارزش افزوده نسبت به سال گذشته رشد داشته است. این موضوع به طور مستقیم بر قیمت کالا اثر دارد، هرچند اثر تورمی کمی دارد اما در کنار رشد قیمت ارز سامانه نیمایی و همچنین تغییر نرخ تعرفه گمرکی و … می تواند اثر تورمی قابل توجهی ایجاد کند. این اقدامات باید درامد مالیاتی دولت را به ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان برساند.

لایحه بودجه ۱۴۰۴ نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده موضوع ماده (۷) و نرخ مالیات بر ارزش افزوده و جریمه موضوع بند ‌(ب) ماده (۲۶) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ به میزان ‌یک ‌واحد درصد به‌عنوان سهم دولت افزایش می‌یابد. بر همین مبنا کل نرخ مالیات بر ارزش افزوده برابر (۱۰) واحد درصد می شود و صرف متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان لشکری و کشوری و صندوق بازنشستگی فولاد با نود درصد ۹۰درصد واریزی شود.

مالیات خودرو در لایحه بودجه ۱۴۰۴

از دیگر بخش های درآمدزای لایحه بودجه ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده ۲ میلیارد دلار واردات خودرو انجام شود که درآمد حاصل از عوارض آن ۱۱۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. بر این اساس ماخذ محاسبه مالیات خودرو، قیمت روز خودرو بر مبنای ماده ۳۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده می باشد که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می شود.

براساس لایحه بودجه ۱۴۰۴ تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی مکلفند مالیات سالیانه مربوط به خودروهای تحت تملک خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال را حداکثر تا پایان آبان سال ۱۴۰۴ پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت مشمول حکم ماده ۱۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم می باشند. همچنین باید توجه داشت که قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال، شامل مالیات بر دارایی، نقل و انتقال قطعی و اجاره، خرید و فروش ممنوع است.

پلیس راهور مکلف است فهرست مالکان و خودروهای مشمول را مطابق با درخواست سازمان امور مالیاتی، حداکثر تا پایان فروردین سال ۱۴۰۴ به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کند. همچنین امکان دسترسی برخط جهت استعلام موردی را برای این سازمان فراهم کند.

البته مطابق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ به‌منظور حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به دولت اجازه داده می‌شود در سال ۱۴۰۴حقوق گمرکی واردات دارو، مواد اولیه دارو‏، ملزومات مصرفی پزشکی و شیرخشک مخصوص اطفال و مواد اولیه آن، کالاهای اساسی، نهاده‌های دامی و کشاورزی به ۱ درصد کاهش دهد. همچنین حقوق گمرکی تمامی ماشین‌آلات و تجهیزات ، قطعات، مواد اولیه و واسطه‌ای تولیدی را به ۲ درصد کاهش می یابد.

جزئیات مالیات آپارتمان و زمین در سال ۱۴۰۴

طبق لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ زمین‌های فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، و واحدهای مسکونی که ارزش هر یک از آنها بیش از ۵۰ میلیارد تومان باشد، مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان ۲ در هزار می‌شوند. این مالیات بر عهده شخصی است که در ابتدای سال ۱۴۰۴ مالک املاک فوق بوده است. واحدهای مسکونی در حال ساخت، مشمول این مالیات نیستند. واحدهای مسکونی غیرمجاز تا زمان دریافت پروانه ساخت یا اجرای حکم کمیسیون‌های ماده (۹۹) و (۱۰۰) قانون شهرداری‌ها حسب مورد مشمول جریمه‌ای معادل ۲ برابر مالیات واحدهای مسکونی مجاز موضوع این بند است.

تمامی اشخاص مکلف‌اند مالیات سالانه مربوط به هر یک از زمین‌ها و واحدهای مسکونی تحت تملک خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال را حداکثر تا پایان بهمن‌ سال ۱۴۰۴ پرداخت کنند. ثبت نقل‌وانتقال املاک که برای آنها مالیات وضع شده، قبل از پرداخت بدهی مالیاتی قبل انتقال نیستند. متخلف از حکم این بند در پرداخت مالیات متعلقه مسئولیت تضامنی دارد.

میزان انشار اوراق در سال ۱۴۰۴ چقدر خواهد بود؟

در لایحه بودجه ۱۴۰۴ سود اوراق بین ۲۰۰ تا ۲۴۰ همت است. عدد ۴۷۰ همت نیز اوراقی است که تا کنون منتشر شده و در سود اوراق سال بعد منعکس شده است. ضمن اینکه بخشی از این کسری ناشی از ورود مصارف هدفمندی یارانه‌ها است. ۳۳۰ همت یارانه نقدی و هزینه‌های مربوط به خرید تضمینی گندم و سایر هزینه‌های هدفمندسازی است.

در حال حاضر کسری تراز عملیاتی با اعداد واقعی محاسبه می‌شود. اگر تراز عملیاتی را با سایر کشورها مقایسه کنیم، بخش صادرات نفتی و درآمدهای نفتی در بخش درآمدهای عمومی وارد می‌شود. اما براساس قانون مادر و عرف تعاریفی که وجود داشته این عدد در بخش دارایی‌های سرمایه‌ای در نظر گرفته شده است.

با توجه به این موارد عدد کسری تراز عملیاتی با سال‌های گذشته قابل مقایسه نیست. طبق ماده ۱۸۲ اصلاحی آیین‌نامه داخلی مجلس،دیروز بخش اول لایحه بودجه ۱۴۰۴ کل کشور که شامل ماده واحده و احکام مورد نیاز برای اجرای بودجه کل کشور و سقف منابع بودجه عمومی دولت به تفکیک درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و فروض برآورد منابع و مصارف بودجه است، تقدیم مجلس شد. بخش دوم لایحه بودجه که شامل جداول تفصیلی و ارقام بودجه است، حداکثر ۱۰ روز پس از ابلاغ بخش اول به مجلس ارسال می‌شود.