برنامه دولت برای اقتصاد دیجیتال چیست؟

به گزارش سرمایه فردا،‌ لیلا محمدی، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، امروز _دوشنبه یکم اردیبهشت_ در نشست خبری مربوط به نقش تنظیم‌گری در توسعه اقتصاد دیجیتال، اظهار کرد: پژوهشگاه به‌عنوان بازوی پژوهشی وزارت ارتباطات، مسئولیت‌های متعددی را برعهده دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، رصد آینده فناوری است که با سرعت بالایی در حال تغییر است. توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی در این حوزه امری حیاتی است و پژوهشگاه، به دلیل تجربه گسترده خود در این زمینه، مسئولیت مرجعیت آزمایشگاه‌های تخصصی را در دولت جدید برعهده گرفته است.

وی همچنین با اشاره به شتاب رشد فناوری، افزود: دانش ارائه‌شده در دانشگاه‌ها به‌تنهایی پاسخگوی نیاز متخصصان این حوزه نیست و بر همین اساس، پژوهشگاه ارتباطات نقش کلیدی در ارائه آموزش‌های مهارتی و بازآموزی نیروی متخصص ایفا می‌کند. این آموزش‌ها برای اطمینان از آمادگی نیروی کار در مواجهه با فناوری‌های نوین ضروری هستند.

رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه سخنان خود به نیاز شرکت‌ها به نیروهای متخصص در حوزه فناوری‌های نوین اشاره کرد و گفت: گرچه آموزش‌های دانشگاهی به‌عنوان پایه علمی اهمیت دارند، پژوهشگاه با ارائه برنامه‌های مهارت‌آموزی، نقش مهمی در تکمیل این آموزش‌ها دارد. در برنامه هفتم توسعه به‌عنوان یکی از اولویت‌های کشور معرفی شده است. با این حال، اجرای شتابزده این فرآیند ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد و بر ضرورت همکاری بین دستگاه‌های مختلف برای تحقق این هدف تأکید کرد.

هوشمندسازی بدون تعامل امکان‌پذیر نیست

محمدی خاطرنشان کرد: هوشمندسازی بدون تعامل مؤثر میان نهادهای مختلف امکان‌پذیر نیست و برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های این فناوری، باید مقدمات لازم فراهم شود تا نتیجه مطلوب به دست آید. داده‌ها به هر حال مالکی دارند و بهره‌برداری ملی نیازمند ایجاد تعامل بین داده‌ها است تا بتوانند در تصمیم‌گیری مدیریتی نقش مؤثری ایفا کنند.

وی  درباره سیاست‌های وزارت ارتباطات برای تقویت اقتصاد دیجیتال گفت: حکمرانی داده، بنیان اقتصاد دیجیتال است و اگر این بخش به‌درستی ساماندهی نشود، فعالیت‌های مرتبط با فناوری‌های آینده دچار چالش خواهند شد. به‌عنوان مثال، توسعه فناوری‌های مرتبط با خودروهای متصل و خودران نیازمند زیرساخت‌های هوشمندسازی است که باید در تعامل با سایر حوزه‌ها اتفاق بیفتد. خوشبختانه، تمرکز ویژه‌ای روی این موضوع وجود دارد و وزارت ارتباطات با همکاری سایر نهادها، در تلاش است تا داده‌ها روی سکوهای ملی قرار بگیرند و بتوانند چالش‌های ملی را حل کنند. تقسیم‌بندی وزارتخانه‌ها بر اساس مأموریت‌های مشخص انجام شده، فناوری‌های نوین فرادستگاهی هستند و بدون هماهنگی مناسب، پیشرفت در این حوزه ممکن نخواهد بود.

رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به ضرورت هماهنگ‌سازی نهادها برای پیشبرد پروژه‌های هوشمندسازی اشاره و بیان کرد: الگوهای مختلف حکمرانی می‌توانند به کاهش هزینه‌های اجرایی منجر شوند. داده‌ها باید ابتدا جمع‌آوری شوند، در فضاهای ابری تخصصی سازمان‌دهی شوند و سپس به سیستم‌های مدیریتی و کسب‌وکارهای دیجیتال متصل گردند تا رونق اقتصادی حاصل شود. وزارت ارتباطات، به‌عنوان شاهراه اطلاعاتی، در این زمینه نقش کلیدی ایفا می‌کند و می‌تواند از طریق ارائه خدمات داده‌محور به شرکت‌ها، مسیر توسعه اقتصاد دیجیتال را هموار سازد.

ضرورت هوشمندسازی و تأثیر آن بر رشد اقتصادی

علی‌اصغر انصاری، دبیر رویداد و مشاور رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، در نشست خبری مربوط به نقش تنظیم‌گری در توسعه اقتصاد دیجیتال، به ضرورت هوشمندسازی و تأثیر آن بر رشد اقتصادی اشاره کرد و اظهار کرد: رشد اقتصادی در برنامه هفتم ۸ درصد هدف‌گذاری شده است، تحقق این هدف نیازمند سرمایه‌گذاری و افزایش بهره‌وری است. هوشمندسازی، همراه با فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و کلان‌داده، نقش کلیدی در این روند ایفا خواهد کرد. در صورت پیشبرد این فناوری‌ها به‌صورت تنظیم‌شده، نه‌تنها افزایش بهره‌وری محقق خواهد شد، بلکه اثرات مطلوبی در حوزه امنیت نیز مشاهده خواهد شد.

وی با اشاره به نقشه راه تعیین‌شده در مصوبه شورای عالی فضای مجازی، افزود: نفوذ فناوری در صنعت باید به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده دنبال شود. سه حوزه حیاتی در این مسیر شامل نفت، معدن و کشاورزی هستند که نیاز به تعیین تکالیف مشخص در برنامه هفتم دارند تا از همکاری‌های مؤثر میان بخش‌های مختلف بهره‌مند شوند. تمام مجموعه‌های مرتبط باید با همکاری یکدیگر، استراتژی‌های رسمی را تدوین و اجرا کنند و سازمان‌های برنامه‌ریزی ملزم به ارائه پروژه‌های پیشران خود هستند.

در ادامه، مشاور رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات بر ضرورت حضور فناوری در لایه‌های عمیق تأکید و بیان کرد: سیاست‌گذاری کلان برای فناوری هنوز شکل نگرفته و این موضوع در دستور کار مجلس قرار دارد. از نگاه مقام معظم رهبری، ورود به لایه‌های عمیق فناوری، از پردازش داده‌ها گرفته تا سطح کاربرد، الزامی است. وزارت ارتباطات، به‌دلیل زیرساخت‌های گسترده‌ای که در اختیار دارد، نقش اساسی در این مسیر ایفا می‌کند و باید همکاری نزدیک‌تری با سایر نهادها از جمله وزارت علوم، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی داشته باشد.

سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های نوین

انصاری با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های نوین، تأکید کرد که باید مشخص شود در چه بخش‌هایی سرمایه‌گذاری انجام شود و کدام لایه‌ها از اولویت بالاتری برخوردارند. وی افزود که ارزیابی و نظارت بر محصولات فناورانه، از جمله هوش مصنوعی، باید به‌صورت دقیق انجام شود تا ضمن کاهش نگرانی‌ها، امکان بهره‌برداری هوشمندانه از این فناوری‌ها فراهم گردد.

وی همچنین به نقش شرکت‌های بزرگ در توسعه فناوری و ایجاد اعتماد در صنایع اشاره کرد و گفت: شرکت‌های کوچک از نظر نوآوری اهمیت زیادی دارند اما صنایع نمی‌توانند به آن‌ها اتکا کنند، لذا شرکت‌های بزرگ باید مسئولیت ایجاد زیرساخت‌های پایدار را برعهده بگیرند. اما برخی چالش‌های موجود، از جمله موضوع امنیت فناوری و کیفیت خدمات، باید با رویکرد تنظیم‌گری دقیق مدیریت شوند تا اجرای انقلاب صنعتی چهارم در کشور با موفقیت همراه باشد.

در بخش دیگری از این نشست، انصاری به حوزه‌های حمل‌ونقل، بانکداری و سایر صنایع اشاره کرد و گفت: باید از فناوری‌های هوشمند بهره بگیرند تا بهره‌وری و کارایی اقتصادی افزایش یابد. صنایع نفت و پتروشیمی باید از فناوری‌های نوین اتوماسیون صنعتی استفاده کنند، وضع مقررات استاندارد و اعتباربخشی فناوری‌ها قبل از ورود به صنایع ضروری است. پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، با همکاری سازمان‌های تنظیم‌گر، به معرفی و توسعه این فناوری‌ها کمک خواهد کرد تا مشکلات نفوذ فناوری در صنعت برطرف شود.

تنظیم‌گری صرفاً نباید محدود به حوزه‌های اقتصادی باشد

وی در پایان اظهار کرد: تنظیم‌گری صرفاً نباید محدود به حوزه‌های اقتصادی باشد، بلکه باید بر فناوری‌های اثرگذار در انقلاب صنعتی چهارم تمرکز کند. فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و کلان‌داده می‌توانند نقش حیاتی در افزایش بهره‌وری ایفا کنند، مشروط بر اینکه اجرای آن‌ها به‌صورت منظم و استاندارد انجام شود. از همین‌رو، همکاری بین نهادهای دولتی، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی برای سیاست‌گذاری، اجرا و نظارت بر این فناوری‌ها امری حیاتی است.

پروژه فیبر نوری همچنان ادامه دارد

کسری جمشیدنژاد، رئیس گروه‌های مطالعاتی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در نشست خبری مربوط به نقش تنظیم‌گری در توسعه اقتصاد دیجیتال، با تأکید بر اهمیت ورود فناوری‌های نوین به کشور اظهار کرد: این سازمان وظیفه دارد به تسهیل ورود فناوری کمک کند. وی با اشاره به اینکه کشور در دوره انقلاب صنعتی چهارم قرار دارد، بیان کرد که سازمان تنظیم مقررات در حال حرکت به سمت رگولاتوری نسل پنجم است تا مردم بتوانند به‌طور گسترده از فناوری‌های نوین بهره‌مند شوند.

وی با اشاره به برنامه هفتم توسعه، نقش هوشمندسازی را در مسیر رشد اقتصادی حیاتی دانست و افزود: سازمان تنظیم مقررات در حال شناسایی نیازهای صنایع مختلف است تا بتواند در زمینه فناوری‌های نوین، به‌ویژه هوش مصنوعی، نقش تسهیلگری را ایفا کند.

گسترش فناوری در صنایع و توسعه اینترنت اشیا

رئیس گروه‌های مطالعاتی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ادامه سخنان خود، با اشاره به اهمیت اینترنت اشیا، گفت: این سازمان مطالعات دقیقی در این حوزه انجام داده و هدف اصلی آن، ایجاد فضای رقابتی و توسعه صنایع مبتنی بر اینترنت اشیا است تا موجب تقویت اقتصاد دیجیتال شود. این رویداد تمرکز بیشتری بر گسترش فناوری در صنایع و توسعه اینترنت اشیا دارد، تا اینکه بر توسعه زیرساخت‌های ارتباطی مانند فیبر نوری تمرکز کند.

جمشیدنژاد درباره همکاری سازمان تنظیم مقررات با پژوهشگاه ارتباطات و مخابرات در راستای دیده شدن اهمیت توسعه فیبرنوری و رمزارزها در اقتصاد دیجیتال تصریح کرد» برخی صنایع داخلی از فناوری‌های مشخصی استفاده می‌کنند و هدف این همکاری، توسعه و فراگیر شدن این فناوری‌ها در سطح کشور است. هدف نهایی این برنامه، ایجاد بستری مناسب برای رشد فناوری و بهره‌برداری اقتصادی از آن در سراسر کشور خواهد بود. این توسعه نیازمند زیرساخت‌های ارتباطی مناسب است و در سال‌های اخیر، اقدامات قابل‌توجهی برای ارتقای زیرساخت‌های ارتباطی صورت گرفته است. پروژه فیبر نوری، به‌عنوان یکی از محورهای توسعه زیرساخت، همچنان ادامه دارد، اما تمرکز سازمان تنظیم مقررات در این رویداد، بیشتر بر اقتصاد دیجیتال و نقش فناوری‌های رادیویی در توسعه اقتصادی خواهد بود. سازمان تنظیم مقررات با تدوین راهبردهای جدید، تلاش دارد مسیر بهره‌برداری از فناوری‌های نوین را در صنایع مختلف هموار کند تا ایران بتواند از ظرفیت‌های انقلاب صنعتی چهارم بهره‌مند شود